Aleksander Morański (urodzony w 1898 roku w Gródku Jagiellońskim, zmarły w 1974 roku w Krakowie) był polskim malarzem.
Życiorys
Był jednym z młodszych ochotników, którzy zgłosili się do Legionów Polskich. W wrześniu 1916 roku został przydzielony do 8 kompanii II baonu 3 Pułku Piechoty, a następnie do 1 kompanii 1 baonu 2 Pułku Piechoty. Po utworzeniu Polskiego Korpusu Posiłkowego służył w jego szeregach do drugiej połowy 1917 roku, kiedy to otrzymał urlop. Służył na froncie wołyńskim oraz besarabskim. W 1916 roku odniósł ranę w nogę pod Maniewiczami na Wołyniu. Po odmowie wstąpienia do armii austriackiej został aresztowany we Lwowie i internowany, jednak zdołał uciec i ukrywał się w Przemyślu. Od 30 października 1918 do połowy 1920 roku był ochotnikiem w wojsku polskim, uczestnicząc w obronie Przemyśla, obronie Lwowa oraz w wojnie polsko-bolszewickiej. Ukończył I Gimnazjum matematyczno-przyrodnicze im. Mikołaja Kopernika we Lwowie, a maturę zdał w Krakowie w 1939 roku. 1 września 1939 roku został powołany do wojska, gdzie walczył do 18 września na froncie południowym jako starszy strzelec z cenzusem. Od 19 września do 25 sierpnia 1940 roku był internowany w obozie wojskowym w Rumunii, gdzie stworzył dużą serię rysunków. Od 1 września 1940 do 19 stycznia 1945 roku służył w Armii Krajowej na stanowisku dowódcy drużyny. W 1943 roku ukończył kurs podchorążówki AK, zdobywając stopień kaprala z cenzusem. Ukończył studia na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w 1946 roku oraz studia z zakresu historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1955 roku. Niewiele wiadomo o jego aktywności w życiu artystycznym. W listopadzie 1934 roku zaprezentował kilka obrazów na wystawie zbiorowej w Krakowskim Domu Plastyków, a później wystawiał swoje prace w krakowskim Pałacu Sztuki.
Aleksander Morański specjalizował się w technice olejnej oraz akwareli. Był przede wszystkim utalentowanym portrecistą, ale jego twórczość obejmowała również malarstwo krajobrazowe (Tatry) oraz widoki Krakowa, głównie malowane akwarelami. W 2021 roku reprezentatywny zbiór dzieł Morańskiego został przekazany przez jego córkę do zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie.
Odznaczenia: Krzyż Niepodległości (1937), Krzyż Legionów (1926), Gwiazda Przemyśla (1920), Odznaka pamiątkowa „Orlęta”, Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921.
Przypisy
Bibliografia
Wacława Milewska, Maria Zientara, Sztuka Legionów Polskich i jej twórcy, 1914-1918, Wydawnictwo Arkady 1999, ISBN 83-7188-350-1.
