Aleksander Minkowski (urodzony 27 lutego 1933 w Warszawie, zmarły 7 marca 2016 tamże) (pseudonimy: Alex Hunter, Marcin Dor) był polskim pisarzem, reportażystą oraz scenarzystą filmowym.
Życiorys
W czasie II wojny światowej przebywał z rodzicami na zesłaniu w republice Komi, znajdującej się na dalekiej Północy w obrębie ZSRR. Wspomnienia z tego okresu znalazły swoje odzwierciedlenie w książce Droga do Niury (1964) oraz w pierwszym rozdziale wydanej w 1966 roku książki Gruby. Ukończył naukę w III Liceum Ogólnokształcącym we Wrocławiu, gdzie zdał maturę w 1951 roku, a następnie studiował filologię rosyjską na Uniwersytecie Warszawskim.
Swój debiut literacki zaliczył w 1956 roku w tygodniku „Przegląd Kulturalny”, publikując utwory prozatorskie. W 1959 roku jego sztuka Fałszerz i jego córka, napisana wspólnie z Eugeniuszem Kabatcem, została wystawiona w Teatrze Śląskim im. Wyspiańskiego w Katowicach przez Jerzego Jarockiego. W latach 1954–1957 współpracował z redakcją „Po prostu”. W okresie od 1958 do 1961 roku pracował jako reportażysta dla renomowanego tygodnika „Świat”, współpracując z takimi autorami jak Lucjan Wolanowski, Wiesław Górnicki, Aleksander Ziemny, Marian Brandys oraz Kazimierz Dziewanowski, z którym wspólnie wydał tom reportaży o ZSRR pt. Pięć tysięcy kilometrów przyszłości (wyd. Iskry, 1961). W latach 1969–1972 mieszkał w USA, gdzie był wykładowcą na Uniwersytecie Columbia oraz w Hunter College. W latach 1982–1984 pełnił funkcję redaktora tygodnika „Tu i teraz”. Od 1978 do 1994 roku był prezesem polskiej sekcji IBBY. W latach 70. wybrano go na wiceprezesa warszawskiego oddziału Związku Literatów Polskich. W latach 1991–1998 był redaktorem naczelnym tygodnika „Skandale”, a następnie „Nowe Skandale” i „Bez Pardonu”. Pełnił również rolę prezesa zarządu Fundacji Korczakowskiej Odrodzenie, której celem było stworzenie w Polsce międzynarodowej wioski dziecięcej. Mieszkał i tworzył w Warszawie. W latach 1967–1990 był członkiem PZPR.
Niektóre książki z serii Tropiciele złoczyńców (opowiadające o przygodach Marty Patton) zostały wydane pod pseudonimem Alex Hunter.
Według badań archiwalnych przeprowadzonych przez Joannę Siedlecką w książce Kryptonim „Liryka”. Bezpieka wobec literatów w latach 1961–1980, Minkowski był współpracownikiem służb specjalnych PRL, chociaż on sam w konsekwentny sposób podważał wiarygodność informacji zawartych w teczkach SB. Zmarł 7 marca 2016 roku, a jego pogrzeb odbył się 11 marca 2016 w Domu Pogrzebowym na Cmentarzu Powązkowskim (Wojskowym) w Warszawie, przy ulicy Powązkowskiej 43/45 (kwatera B20-6-9).
Twórczość
Proza
- 1958 – Błękitna miłość
- 1959 – Nigdy na świecie
- 1959 – Wahania
- 1961 – Czterdziestu na górze
- 1961 – Wielki poker
- 1962 – Urlop na Tahiti
- 1963 – Wyznania odszczepieńca
- 1964 – Przygoda nad jeziorem, czyli skarb hrabiego Grotta
- 1964 – Droga do Niury
- 1964 – Kwiaty dla Klementyny
- 1965 – Czwarte krzesło
- 1965 – Klub siedmiu
- 1965 – Życzę ci dobrej drogi
- 1966 – Gruby
- 1966 – Zabawa z diabłem
- 1967 – Kosmiczny sekret Lutego
- 1967 – Wyprawa na rue Lepic
- 1969 – Pieszczoch
- 1969 – Nasturcja i Lew
- 1969 – Niezwykłe lato Izydora i spółki
- 1969 – Podróż na wyspę Borneo
- 1970 – Pojedynek z Johnem
- 1970 – Major opóźnia akcję
- 1971 – Prywatna rozmowa
- 1971 – Ząb Napoleona
- 1972 – Szaleństwo Majki Skowron
- 1972 – Artur
- 1974 – Błękitni z latającego talerza
- 1974 – Złota troć
- 1975 – Krzysztof
- 1975 – Noc bez cudu
- 1975 – Zaczynasz być mężczyzną
- 1976 – Kocur i ja
- 1976 – Vanesca z hotelu Manhattan
- 1977 – Grażyna
- 1978 – Układ krążenia
- 1981 – Dowód tożsamości
- 1982 – Odmieniec
- 1983 – Madonna w lustrze
- 1984 – Bella, dziewczyna z gwiazd
- 1984 – Zmartwychwstanie Pudrycego
- 1985 – Dolina Światła
- 1988 – Zdrady miłosne
- 1988 – Wyspa szatana
- 1990 – Sekrety prominentów
- 1990 – Zakładnik szaleńca
- 2000 – Czarny granit
- 2006 – W niełasce u Pana Boga
- 2008 – Encyklopedia nastolatki
- 2016 – Zabić Ptasiodzioba
Z Kazimierzem Dziewanowskim:
- 1961 – 5000 km przyszłości
Z Eugeniuszem Kabatcem:
- 1960 – Strefa neutralna
Cykl Tropiciele złoczyńców
- Marta Patton i ostatnia wola Williama Samsona
- Marta Patton i gang Belzebuba
- Marta Patton i Kapłanka Miłości
- Marta Patton i Klinika Cudów
- Marta Patton i Amulet Szczęścia
- Marta Patton i klątwa Jokasty
- Marta Patton i Miecz Zagłady
- Marta Patton i kopalnia arcydzieł
- Marta Patton i Uzdrowiciel z Bombaju
- Marta Patton i Złoty papirus
Scenariusze filmowe i telewizyjne
- 1961 – Kardiogram (na podstawie powieści Nigdy na świecie)
- 1972 – Gruby
- 1975 – Dyrektorzy
- 1976 – 07 zgłoś się, odc. 1 „Major opóźnia akcję” (na podstawie powieści Major opóźnia akcję)
- 1976 – Próba ognia
- 1976 – Szaleństwo Majki Skowron
- 1977 – Układ krążenia
- 1978 – Zielona miłość
- 1979 – Przyjaciele
- 1992 – Szwedzi w Warszawie
Sztuki teatralne
- 1959 – z Eugeniuszem Kabatcem Fałszerz i jego córka (wystawiona w Teatrze im. Wyspiańskiego w Katowicach, w reżyserii Jerzego Jarockiego)
- 1969 – Szkoła tańców (miesięcznik „Dialog”, sierpień 1969)
- 1981 – Fenomen (premiera – teatr w Wałbrzychu)
Nagrody
- 1958 – Warszawska Nagroda Literacka Młodych za nowelę „Jeden wieczór w Łosiewie”
- 1959 – Nagroda Wydawnictwa Łódzkiego w pierwszym powojennym konkursie na powieść współczesną – za Nigdy na świecie
- 1976 – Zespołowa nagroda państwowa II stopnia za serial Dyrektorzy
- 1976 – Złoty Ekran tygodnika „Film” za serial Dyrektorzy
- 1976 – Kowadło Kuźnicy Krakowskiej za serial Dyrektorzy
- 1978 – Grand Prix Festiwalu filmowego w Olsztynie za film Wysoka Góra
- 1978 – Orle Pióro, nagroda przyznana przez dwutygodnik Płomyk (numer 16)
- 1982 – Nagroda Prezesa Rady Ministrów
Przypisy
