Aleksander Maliszewski (muzyk)

Aleksander Maliszewski

Aleksander Maliszewski (ur. 11 kwietnia 1952 w Poznaniu) to polski kompozytor, aranżer, dyrygent, puzonista oraz pianista. Jest założycielem oraz dyrygentem orkiestry Alex Band.

Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu w klasie puzonu. W swojej karierze grał w zespołach akompaniujących solistom Estrady Poznańskiej, a później dołączył do zespołu Jerzego Miliana.

Życiorys

Muzyczna pasja Maliszewskiego zaczęła się w wieku sześciu lat podczas obozu wakacyjnego w Dusznikach-Zdroju, gdzie miał swój pierwszy kontakt z fortepianem. Po powrocie do Poznania, na sugestię kadry kolonijnej, jego rodzice zapisali go do szkoły muzycznej. Po siedmiu latach w podstawowej szkole muzycznej, kontynuował naukę w klasie puzonu w Liceum Muzycznym w Poznaniu, nie rezygnując z gry na fortepianie. Po ukończeniu liceum, rozpoczął studia na Wydziale Instrumentalnym Poznańskiej Wyższej Szkoły Muzycznej.

17 stycznia 1975 roku został jednym z laureatów VI Ogólnopolskiej Giełdy Piosenek w Lublinie. Jury, pod przewodnictwem Zbigniewa Adriańskiego, przyznało główną nagrodę za utwór „Zimowy pejzaż z kwiatami”, do którego Maliszewski skomponował muzykę. W tym samym roku, wraz z Waldemarem Świergielem, zajął ex aequo drugie miejsce na Ogólnopolskim Konkursie Młodych Puzonistów w Pabianicach. Wówczas był studentem trzeciego roku Poznańskiej Wyższej Szkoły Muzycznej, uczniem profesora Czajki, i już wtedy komponował utwory, m.in. dla Urszuli Sipińskiej (np. „Malowane czasy” i „Fortepian”).

W 1975 roku jego utwór „Nigdy w piątek” został zakwalifikowany do festiwalu piosenki World Popular Song Festival w Tokio.

Muzyka rozrywkowa z lat 60. do końca 80. XX wieku była często kojarzona z rewolucją seksualną w Ameryce. Maliszewski wspomina te czasy w następujący sposób:

Grał w orkiestrach muzyki rozrywkowej, m.in. w zespole Jerzego Miliana, z którym podróżował po kraju, akompaniując Urszuli Sipińskiej oraz Andrzejowi Dąbrowskiemu. Współpracował również z zespołem Krzysztofa Sadowskiego, który występował z koncertami razem ze Zdzisławą Sośnicką.

Kolejnym jego projektem był zespół muzyki rozrywkowej Ergo Band, którego Maliszewski był współtwórcą. Największy rozkwit zespołu przypadł na 1975 rok. Zespół inspirował się zagranicznymi grupami, takimi jak Earth, Wind & Fire oraz Blood, Sweat & Tears. Muzyka zespołu miała bliskie powiązania z amerykańskim brzmieniem filadelfijskim, opartym na funkowej bazie wzbogaconej smyczkowymi aranżacjami i wysokimi partiami wokalnymi. Te doświadczenia muzyczne stanowiły fundament dla powstania Alex Bandu.

W 1976 roku Maliszewski rozpoczął starania o utworzenie orkiestry przy Poznańskim Ośrodku Radia i Telewizji. Kierownictwo powierzono Zbigniewowi Górnemu, co Maliszewski określił jako cios, który uczy pokory i motywuje do dalszego działania. Następnie objął stanowisko konsultanta muzycznego Poznańskiej Estrady, a później został jej kierownikiem. Jego głównym zadaniem było dbanie o artystyczny poziom wydarzeń organizowanych przez Estradę Poznańską oraz koordynacja pracy nad Studiem Sztuki Estradowej, gdzie młodzi adepci zdobywali wiedzę z zakresu emisji głosu, solfeżu, harmonii i wizerunku scenicznego. Działał tam m.in. chór Vist pod kierunkiem Macieja Szymańskiego, z którego pochodzili początkujący artyści, jak Małgorzata Ostrowska, Wanda Kwietniewska czy Grzegorz Stróżniak. Dla potrzeb koncertów Krzysztofa Krawczyka Maliszewski zorganizował 10-osobowy zespół muzyczny, z którym koncertował podczas 5-tygodniowego tournée w Stanach Zjednoczonych dla amerykańskiej Polonii.

W marcu 1979 roku dyrektor Poznańskiej Estrady Stanisław Nowotny zaproponował Maliszewskiemu utworzenie autorskiej orkiestry, dając mu dwa miesiące na założenie zespołu, znalezienie muzyków oraz przygotowanie koncertu z okazji Poznańskiej Wiosny Estradowej. Były to koncerty estradowe prezentowane przez wszystkie państwa bloku wschodniego na poznańskich halach targowych. W pierwszej części koncertu wystąpił Alex Band, natomiast drugą część wypełnił wokalny zespół Vox, dla którego to był również debiut estradowy. Występ zainaugurował działalność autorskiej orkiestry Maliszewskiego – Alex Band, która składała się z 20 muzyków. W chwili powstania zespołu, Maliszewski stał się dyrygentem, samodzielnie ucząc się fachu i nie mając przy tym konkretnych wzorców do naśladowania, co zaowocowało stworzeniem własnego stylu dyrygowania.

Alex Band szybko zdobył popularność, otrzymując propozycje zarówno z kraju, jak i zagranicy. Maliszewski został zaproszony do pełnienia roli kierownika muzycznego na festiwalach w Opolu i Sopocie. Oprócz akompaniamentów, orkiestra realizowała nagrania studyjne z piosenkarzami. O muzyce granej przez Alex Band mówiło się najczęściej, że jest to elektroniczny rock-jazz, ale również rock, afro-jazz, funky z elementami latynoamerykańskimi, wsparty najlepszą „blachą” w Polsce.

Nagrody muzyczne

W latach 1975–1985 Aleksander Maliszewski nagrał ponad 100 utworów instrumentalnych, które znalazły się m.in. na pięciu płytach długogrających. W plebiscycie Studia Gama uznano go aranżerem roku 1979. W tym samym roku otrzymał nagrodę pisma Non Stop za całokształt działalności artystycznej oraz osiągnięcia w dziedzinie współczesnej muzyki rozrywkowej w zakresie kompozycji i aranżacji. Prowadzony przez niego Alex Band zajął pierwsze miejsce w kategorii big-band w ankietach Jazz Forum w latach 1983 i 1985.

W 1986 roku Aleksander Maliszewski został laureatem Nagrody Artystycznej Młodych im. Stanisława Wyspiańskiego, przyznawanej przez Radę Ministrów. Była to nagroda I stopnia w kategorii estrady, za osiągnięcia w kompozycji i dyrygenturze. Maliszewski podkreślał, że nagroda nie była tylko jego zasługą, ale efektem wspólnej pracy z wszystkimi muzykami z orkiestry.

Lata 80. były dla orkiestry czasem częstych wyjazdów zagranicznych, m.in. do Szwajcarii z okazji obchodów 2000-lecia Zurichu. W czasie pobytu w Szwajcarii, orkiestra otrzymała zaproszenia do udziału w galowych programach podczas karnawału. Oprócz propozycji wyjazdów zagranicznych, Maliszewski zbierał nagrody w różnych częściach Europy. Dyrygował także belgijską orkiestrą na Festiwalu Knokke Cup, gdzie wystąpiły Hanna Banaszak, Edyta Geppert oraz Beata Kozidrak. Zespół zajął 4. miejsce, a w koncercie Euro Top Banaszak zdobyła pierwszą nagrodę. Od 1974 roku w Poznaniu przyznawano medale wyróżniającym się młodym twórcom – jednym z laureatów był Maliszewski.

Oryginalne kompozycje i aranżacje Maliszewskiego były nagradzane na wielu festiwalach krajowych i zagranicznych; m.in. „Nigdy w piątek” zakwalifikowana do finału festiwalu Yamaha, „Pogrążona we śnie Natalia” oraz „Twarze” – nagrodzone na Krajowym Festiwalu Piosenki w Opolu, „Blue Box” – Grand Prix Międzynarodowego Festiwalu Piosenki w Sopocie.

Działalność Alex Bandu

Nagrania

W dorobku muzycznym Alex Bandu oraz Aleksandra Maliszewskiego jako kompozytora znajduje się trzynaście nagrań studyjnych.

W niedługim odstępie czasu ukazały się dwie płyty Alex Bandu: „Zderzenie myśli” oraz „The Eccentric”. Krytycy muzyczni często podkreślali, że te albumy są wymownym przykładem ewolucji w orkiestrze. Nagrań dokonano w okresie październik-listopad 1979 roku (płyta „Zderzenie myśli”) oraz w czasie listopad-maj 1980 roku („The Eccentric”). Pierwsza płyta nawiązywała do ostrego funky, wprowadzając coraz więcej stonowanych brzmień, które nie odbiegały od światowych standardów muzycznych. Wyraźnie podkreślono w niej instrumenty dęte, które stanowiły rodzaj elektroniki.

W nagraniu płyty „Zderzenie myśli” wzięli udział:

Jan Mazurek (instrumenty perkusyjne)
Jacek Nowak (gitara basowa)
Paweł Serafiński, Krzysztof Szachnowski, Marek Walarowski (keyboards)
Andrzej Tylec (perkusja)
Wiesław Wilczkiewicz (gitara)
Andrzej Diering, Roman Dubiel (trąbka)
Marian Napieralski (trąbka, flugelhorn, flet)
Leszek Paszko, Waldemar Świergiel (puzon)
Piotr Pikielny (saksofon altowy, klarnet)
Włodzimierz Wiński (saksofon tenorowy)
Aleksander Maliszewski (lider)

Na płycie znalazło się osiem kompozycji: Hello Herbie, Zderzenie myśli, Łzy miłości, Ajoka, Czarna bestia, Borel Fish, Serce jesieni, W kluczu basowym.

„The Eccentric” współtworzyli: Włodzimierz Wiński, Marian Napieralski, Waldemar Świergiel, Paweł Serafiński, Leszek Paszko, Jacek Nowak. Akustyka obu płyt jest dziełem Andrzeja Poniatowskiego. Zespół był chwalony za „smaczki improwizatorskie” oraz „wyrafinowane funkcje harmoniczne”.

Skład muzyczny drugiej płyty to: Andrzej Diering, Roman Dubiel i Ryszard Marchewa (tp), Marian Napieralski (tp, flugelhorn), Jerzy Mucha i Włodzimierz Wiński (ts), Piotr Piekielny (as,el), Leszek Paszko i Waldemar Świergiel (tb), Sławomir Korczyński i Jacek Nowak (gb), Jan Mazurek i Krzysztof Przybyłowicz (dr, percc.), Paweł Serafiński, Krzysztof Szachnowski, Marek Walarowski (keyboards), Wiesław Wilczkiewicz (g), Aleksander Maliszewski (lider). Na tej płycie znalazło się 6 nowych utworów: Alone in Manhattan, Morning Screw, A drop of bitterness, Spanish tears, The sea sun, An eye for an eye.

Eksperymentem nagraniowym było przygotowanie programu sylwestrowego tzw. setką. Po raz pierwszy w poznańskim studio orkiestra nagrywała całościowo, co jest zdecydowanie trudniejsze niż przygotowywanie materiału muzycznego partiami. To ambitne zadanie przyniosło lepszy efekt, umożliwiając utrzymanie żywszej muzyki i pełnego brzmienia. W tym czasie tak pracowały uznawane orkiestry na świecie. Zapis nagrania wyemitowano w sylwestrową noc 1987 roku, kiedy muzycy zagrali światowe przeboje, a w drugiej części wystąpili: Zdzisława Sośnicka, Krystyna Giżowska, Halina Frąckowiak, Zbigniew Wodecki oraz Krzysztof Krawczyk.

Koncerty

Międzynarodowy Festiwal w Sopocie gościł Aleksandra Maliszewskiego wielokrotnie. Koncerty z jego udziałem miały miejsce w latach: 1984, 1985, 1986, 1987 oraz 1988, a po pięcioletniej przerwie powrócił w roku 1995 i uczestniczył w tej imprezie przez kolejne 4 lata. W większości tych lat pełnił rolę kierownika muzycznego festiwalu, a orkiestra towarzyszyła zarówno uczestnikom konkursów Grand Prix, jak i Bursztynowego Słowika oraz gwiazdom krajowym i zagranicznym. Do obowiązków kierownika muzycznego należało przesłuchanie taśm utworów zgłoszonych na konkurs, przygotowanie całego materiału oraz kontakt z wykonawcami. Debiut Aleksandra Maliszewskiego na Międzynarodowym Festiwalu w Sopocie miał miejsce dużo wcześniej, bo już w roku 1977, kiedy grał na keyboardzie w orkiestrze Zbigniewa Górnego.

Podczas debiutu jako dyrygent na festiwalu sopockim w 1984 roku, obok Alex Bandu wystąpiła także orkiestra Jerzego Miliana. Do momentu przybycia Aleksandra Maliszewskiego do Opery Leśnej, na festiwalu zwykle zapraszano dwie orkiestry, co było związane z ogromem pracy – przygotowaniem około 100 piosenek. Wymagało to od muzyków ciężkiej pracy, wielogodzinnych prób i przygotowań. Maliszewski podjął się zorganizowania tego festiwalu wraz ze swoją orkiestrą. Bywały lata, że z okazji festiwalu zespół liczył nawet do 50 osób – większy skład sekcji dętej oraz sekcja smyczkowa. Po festiwalu sopockim w 1985 roku, kiedy główną nagrodę zdobyła szwedzka grupa Herrey’s, Maliszewski z orkiestrą towarzyszył im podczas tournée po Polsce. Oprócz oprawy muzycznej w Sopocie, Maliszewski z orkiestrą występował na festiwalach w Opolu, Monte Carlo, Dreźnie oraz Karlshamn (rok 1988 i lata 2000–2008).

Z okazji 20-lecia działalności Alex Bandu zorganizowano koncert w Auli Uniwersyteckiej w Poznaniu, podczas którego wystąpili artyści współpracujący z Maliszewskim. Pojawili się m.in. Ryszard Rynkowski, Andrzej Piaseczny, Beata Kozidrak, Grzegorz Markowski, Zbigniew Wodecki, Eleni, Zdzisława Sośnicka, Marek Gasztecki, duet skrzypcowy Space Violin, Zindy oraz chór „Polskie Słowiki”. Dobierając gości na ten koncert, Maliszewski stawiał na różnorodność pokoleń, gatunków i osobowości. Alex Band nie był tylko zespołem towarzyszącym piosenkarzom; uwerturę rozpoczynającą koncert zagrał Maliszewski przy organach.

Kompozytor, twórca piosenek oraz muzyki instrumentalnej

Na festiwalu w Opolu w 1978 roku Aleksander Maliszewski zdobył Grand Prix premier za utwór „Pogrążona we śnie Natalia” w wykonaniu Krzysztofa Krawczyka oraz III nagrodę za piosenkę „Zwierciadło czasu”, zaśpiewaną przez Grażynę Łobaszewską. Na Międzynarodowym Festiwalu Piosenki Sopot w 1984 roku otrzymał Grand Prix za „Blue Box” w wykonaniu Krystyny Giżowskiej. II nagrodę zdobył za kompozycję „Mamy po 20 lat” w wykonaniu Haliny Benedyk na festiwalu opolskim w 1987 roku. Utwór ten został również uznany za Piosenkę Roku w plebiscycie Polskiego Radia.

Znaczące przeboje, które były wylansowane przez Polskie Radio, to: „Za tobą pójdę jak na bal” – Krzysztof Krawczyk, „Z wielkiej nieśmiałości” – Bogusław Mec, „Samba bez butów” – Hanna Banaszak, „Mój człowiek” – Edyta Geppert oraz „Smutek pustych plaż” – Grażyna Łobaszewska.

Aleksander Maliszewski w niewielkim stopniu ujawnia się publiczności jako autor piosenek; jak sam przyznaje, jego piosenki są trudne muzycznie i jest ich stosunkowo mało. Jest kompozytorem wielu utworów instrumentalnych, do których należą m.in.: „Milcząca dziewczyna”, „Bieg z puzonem”, „Pokusa”, „Sentymentalna”, „Poślizg”, „Straight on”, „Poczułem bluesa”, „Salon gier”, „Jestem”. W latach 70. rozwijała się sprzedaż muzyki instrumentalnej, której dystrybucją zajmowała się Agencja Autorska. Płyty z muzyką Maliszewskiego ukazywały się obok takich artystów jak: J. Milian, A. Minkacz, J. Malinowski, L. Bogdanowicz, T. Klimondy, P. Kałużny. Jest również autorem muzyki do spektakli teatralnych, takich jak „Staroświecka komedia” oraz „Śnieg”.

Utwór „Pokusa” znalazł się w 2008 roku na ścieżce dźwiękowej do gry Grand Theft Auto IV jako część audycji radia FusionFM. W tym samym roku napisał muzykę do filmu biograficznego o Stefanie Norblinie, który zdobył pierwszą nagrodę na światowym festiwalu filmów dokumentalnych w Nowym Jorku.

W jego dorobku znajduje się około 250 utworów i piosenek nagranych dla polskiego radia i telewizji.

Aranżer

Pierwsze aranżacje Aleksander Maliszewski pisał pod okiem Jerzego Miliana dla jego orkiestry, jeszcze podczas studiów na Akademii Muzycznej. Jego uznanie w środowisku krytyków i muzyków za aranżacje pojawiło się bardzo szybko, już w czasie działalności Ergo Band. W 1975 roku zespół towarzyszył Urszuli Sipińskiej podczas festiwalu w Sopocie, a o jego utworach pisano, że są „pełne ekspresji, znakomicie zaaranżowane i nowocześnie brzmiące”. Orkiestra Maliszewskiego, dzięki jego autorskim aranżacjom, zyskała niepowtarzalne brzmienie, wypracowując rozpoznawalne dźwięki. Aranżacje były zawsze mocną stroną Maliszewskiego, o co dbał z wielką starannością.

Jako aranżer, Maliszewski współpracował ze Zdzisławą Sośnicką przy płycie „Realia”. Piosenkarka miała nadzieję, że mimo trudnych warunków nagraniowych, w okrojonym składzie muzycznym, bez instrumentów smyczkowych i dętych, materiał będzie dobry. I tak się stało.

Twórca Alex Bandu nie ogranicza się wyłącznie do muzyki rozrywkowej; w 1992 roku wziął udział w koncercie zorganizowanym przez Filharmonię w Poznaniu, gdzie usłyszeć można było utwory Mozarta, Czajkowskiego, Beethovena, Griega, Sibeliusa, Haydna oraz Gershwina w nowoczesnych aranżacjach big-bandowych.

Innym doświadczeniem była płyta „Dajmy dzieciom uśmiech” z 1997 roku, nagrywana z Haliną Benedyk, w której autorska muzyka została stworzona na instrumentach elektronicznych w jego własnym studiu.

Wiele aranżacji powstało z myślą o festiwalach, w których Maliszewski brał udział. Aranżował dla takich artystów jak: Zbigniew Wodecki, Ryszard Rynkowski, Andrzej Piaseczny, Monika Brodka, Ewelina Flinta, Łukasz Zagrobelny, Ewa Bem, Patrycja Markowska, Grzegorz Markowski, Hanna Banaszak, Stachursky, Irena Santor, Halina Kunicka, zespół Vox, Krystyna Giżowska, Krzysztof Krawczyk, Halina Benedyk, Grażyna Łobaszewska, Piotr Schulz, Wojciech Skowroński, Space Violin, Beata Kozidrak, Maciej Miecznikowski oraz Marco Antonelli.

Piosenki

A Ciebie lubię ot tak (słowa: Jacek Cygan, wyk. Zdzisława Sośnicka)
Blue box (słowa: Janusz Kondratowicz, wyk. Krystyna Giżowska)
Dla przegranego w pięknym stylu (słowa: Wojciech Młynarski, wyk. Maryla Rodowicz)
Dzień za dniem (słowa: Andrzej Kosmala, wyk. Krzysztof Krawczyk)
Jaka jestem dziś (słowa: Jacek Korczakowski, wyk. Krystyna Giżowska)
Jakbym była sadem Twym (słowa: Agnieszka Osiecka, wyk. Urszula Sipińska)
Malowane czasy (słowa: Agnieszka Osiecka, wyk. Urszula Sipińska)
Mamy po 20 lat (słowa: Tomasz Kordeusz, wyk. Halina Benedyk)
Moja broń serdeczna (słowa: Wojciech Młynarski, wyk. Danuta Błażejczyk)
Może dobrze życie znam (słowa: Andrzej Sobczak, wyk. Halina Frąckowiak)
Mój człowiek (słowa: Wojciech Młynarski, wyk. Edyta Geppert)
Mój koncert (słowa: Jacek Cygan, wyk. Halina Benedyk)
Muzyka z Twoich płyt (słowa: Andrzej Kosmala, wyk. Wojciech Skowroński)
Nabrałam słońca w dłonie (słowa: Wojciech Młynarski, wyk. Halina Benedyk)
Nie można żyć bez światła (słowa: Tomasz Kordeusz, wyk. Eleni)
Nigdy w piątek (słowa: Lech Konopiński)
Nuda zjada nas (słowa: Magdalena Wojtaszewska-Zajfert, wyk. Grażyna Łobaszewska i Piotr Schulz)
Poczułem bluesa (słowa: Andrzej Sobczak, wyk. Wojciech Skowroński)
Pogrążona w śnie – Natalia (słowa: Jonasz Kofta, wyk. Krzysztof Krawczyk)
Samba bez butów (słowa: Magda Czapińska, wyk. Hanna Banaszak)
Są noce białe jak bzy (słowa: Wojciech Młynarski, wyk. Halina Benedyk)
Sceny z życia artystek (słowa: Jacek Cygan, wyk. Zdzisława Sośnicka)
Smutek pustych plaż (słowa: Jonasz Kofta, wyk. Grażyna Łobaszewska)
To jest po prostu rock and roll (słowa: Adam Jarek, wyk. Krzysztof Krawczyk)
Z wielkiej nieśmiałości (słowa: Wojciech Młynarski, wyk. Bogusław Mec)
Za Tobą pójdę jak na bal (słowa: Adam Jarek, wyk. Krzysztof Krawczyk)