Aleksander Piotr Łuczak
Aleksander Piotr Łuczak (urodzony 10 września 1943 w Legionowie, zmarły 15 marca 2023 tamże) był polskim politykiem oraz historykiem, profesorem nauk humanistycznych. Pełnił funkcje wiceministra edukacji w latach 1988–1990, wiceprezesa Rady Ministrów w okresie 1993–1996, ministra edukacji narodowej w latach 1993–1995 oraz przewodniczącego Komitetu Badań Naukowych od 1995 do 1997 roku. W latach 1989–2001 był posłem na Sejm X, I, II i III kadencji, a także członkiem (2001–2005) i wiceprzewodniczącym (2003–2005) Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.
Życiorys
Był synem Ładysława i Aleksandry. Ukończył studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego w 1966 roku. W 1972 otrzymał stopień doktora nauk historycznych, a habilitację uzyskał w 1982. Od 1977 roku był związany zawodowo z Instytutem Nauk Politycznych UW, gdzie w latach 1980–1983 pełnił funkcję zastępcy dyrektora. Został profesorem nadzwyczajnym UW, a w latach 1983–1986 był prodziekanem Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych.
W okresie 1966–1989 był członkiem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, a następnie, od 1989 do 1990, Polskiego Stronnictwa Ludowego „Odrodzenie”. W latach 1990–2001 był członkiem Polskiego Stronnictwa Ludowego. W strukturach ZSL pełnił m.in. funkcję kierownika wydziału ideologii, prasy i propagandy (1986–1987) oraz był członkiem i sekretarzem NK ZSL (1988–1989).
W latach 1987–1990 sprawował urząd wiceministra edukacji. W 1989 uczestniczył w obradach podzespołu ds. nauki, oświaty i postępu technicznego Okrągłego Stołu po stronie rządowej. Pełnił mandat posła na Sejm X, I, II i III kadencji, początkowo z ramienia ZSL, a następnie z listy PSL.
W 1992 kierował Urzędem Rady Ministrów w czasie, gdy premierem był Waldemar Pawlak. Od 26 października 1993 do 6 marca 1995 był wicepremierem oraz ministrem edukacji narodowej w jego rządzie. Od 7 marca 1995 do 31 października 1997 pełnił funkcję przewodniczącego Komitetu Badań Naukowych w rządach Józefa Oleksego oraz Włodzimierza Cimoszewicza, pełniąc równocześnie do 7 lutego 1996 funkcję wicepremiera w pierwszym rządzie Oleksego. W latach 2001–2005 zasiadał w Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji, a od czerwca 2003 do grudnia 2005 był jej wiceprzewodniczącym. W 2010 roku bez powodzenia ubiegał się o mandat w Sejmiku Województwa Mazowieckiego z listy PSL.
W latach 1997–2000 pełnił funkcję prezydenta Światowej Skautowej Unii Parlamentarnej. W 2012 roku otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych. Był także prezesem Towarzystwa Wiedzy Powszechnej oraz rektorem Wyższej Szkoły Informatyki i Ekonomii TWP w Olsztynie.
Odznaczenia państwowe
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2011)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Złoty Krzyż Zasługi
- Brązowy Krzyż Zasługi
Publikacje
- Aleksander Łuczak, Stanisław Kowalczyk (wybór i red.), Pisma ulotne stronnictw ludowych w Polsce 1895–1939, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1971.
- Aleksander Łuczak, Samorząd terytorialny w programach i działalności stronnictw ludowych, Warszawa 1973.
- Aleksander Łuczak, Kazimierz Przybysz (red.), O kształt II Rzeczypospolitej: procesy chłopskie w latach 1918–1923: wybór dokumentów, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1977.
- Aleksander Łuczak, Społeczeństwo i państwo w myśli politycznej ruchu ludowego II Rzeczypospolitej, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1982.
- Aleksander Łuczak, Andrzej Skrzypek (red.), Drogi do niepodległości, Iskry, Warszawa 1986.
- Aleksander Łuczak, Józef Ryszard Szaflik, Druga Rzeczpospolita: wybór dokumentów, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1988.
- Aleksander Łuczak, 33 dni premiera Pawlaka, BGW, Warszawa 1992.
- Aleksander Łuczak, Wizja parlamentu w nowej konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Wydawnictwa Sejmowe, Warszawa 1994.
- Aleksander Łuczak, Podstawy bezpieczeństwa zewnętrznego Polski – wnioski z przeszłości, Warszawa 1995.
- Aleksander Łuczak, Dekada polskich przemian, Warszawa 2010.
Przypisy
Bibliografia
Strona sejmowa posła III kadencji. [dostęp 2022-09-12].
Nota biograficzna na stronie INP UW. [dostęp 2022-09-12].
Informacje w BIP IPN. [dostęp 2023-03-27].
