Aleksander Litwin (urodzony w 1909 roku w Łodzi, zmarł 12 lutego 1984) – był d działaczem komunistycznym oraz historykiem.
Życiorys
W 1927 roku ukończył I Gimnazjum Męskie Towarzystwa Żydowskich Szkół Średnich w Łodzi. W latach 1928-1930 studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim, jednak został usunięty z uczelni z powodu swojej działalności komunistycznej. Od 1929 roku był członkiem PPS – Lewica. Od 1930 roku aktywnie uczestniczył w pracach KZMP oraz KPP. Przed wybuchem II wojny światowej pracował jako urzędnik. W latach 1939-1941 przebywał w Białymstoku, gdzie pełnił funkcję naczelnego inżyniera w Fabryce Włókienniczej nr 32 oraz angażował się w działalność MOPR. W następnych latach do 1944 roku ukrywał się w różnych miejscowościach, pracując jako cieśla. Po 1944 roku zaangażował się w działalność w białostockim Komitecie Wojewódzkim PPR, gdzie zajmował różne stanowiska. W latach 1946-1949 był związany z redakcją „Trybuny Wolności”, pełniąc m.in. rolę redaktora naczelnego. W latach 1949-1951 pracował jako zastępca dyrektora Szkoły Partyjnej przy KC PZPR. Od 1951 do 1954 roku był wykładowcą na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie pełnił funkcję prodziekana, a następnie dziekana Wydziału Dziennikarstwa. W latach 1954-1959 pracował w Wydziale Historii Partii, a później w Zakładzie Historii Partii przy KC PZPR. Został zwolniony z tego stanowiska z powodu różnic w ocenie historii Polski oraz ruchu robotniczego w latach 1918-1939. Różnice te dotyczyły m.in. analizy sytuacji politycznej w Polsce oraz miejsca ruchu robotniczego i chłopskiego w latach 1918-1923. W 1960 roku obronił pracę magisterską pt. Dzieje jednego strajku (Łódź 1936) w Wyższej Szkole Nauk Społecznych przy KC PZPR. W 1965 roku uzyskał stopień doktora na podstawie rozprawy Z dziejów Rad Delegatów Robotniczych w Polsce (1918-1919), napisanej pod kierunkiem Stanisława Arnolda. W kwietniu 1968 roku został usunięty z PZPR z powodu światopoglądu oraz działalności swojego syna, który został zatrzymany za rozpowszechnianie materiałów podczas wydarzeń marcowych na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1969 roku był na rencie, a od 1972 roku mieszkał na emigracji w Szwecji. W 1974 roku na łamach paryskich „Zeszytów Historycznych” krytycznie ocenił kilka kwestii związanych z funkcjonowaniem Zakładu Historii Partii oraz historiografią partyjną, w odpowiedzi na dwuczęściowy artykuł innego historyka, marcowego emigranta Pawła Korca. Na łamach „Zeszytów Historycznych” opublikował także inne artykuły.
Wybrane publikacje
Powszechny strajk włókniarzy łódzkich w 1936 roku, Warszawa: „Książka i Wiedza” 1953.
Samorząd w Polsce burżuazyjno-obszarniczej w latach 1918-1939, Warszawa: „Książka i Wiedza” 1954.
(redakcja) Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski, oprac. i wstępem opatrzył Aleksander Litwin, Warszawa: Książka i Wiedza 1955.
Dzieje jednego strajku : Łódź 1936, Warszawa: Książka i Wiedza 1957.
(redakcja) Rady Delegatów Robotniczych w Polsce (1918-1919) : materiały i dokumenty, t. 2, oprac. Aleksandra Tymieniecka przy współpracy Aleksandra Litwina, Warszawa: Książka i Wiedza 1965.
Przypisy
Bibliografia
Tomasz Siewierski, Komuniści i historycy. Polski ruch robotniczy w badaniach uczonych w PRL – wybrane aspekty [w:] Partia komunistyczna w Polsce. Struktury – ludzie – dokumentacja, pod red. Dariusza Magiera, Lublin – Radzyń Podlaski 2012, s. 463-479.
Tadeusz Rutkowski, Nauki historyczne w Polsce 1944-1970. Zagadnienia polityczne i organizacyjne, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2007, s. 395-396.
Biogram historyka na portalu Paryskiej Kultury [1]
