Aleksander Ligaj (ur. 7 lipca 1922 w Majdanie-Grabinie, zm. 16 października 1995 w Warszawie) – generał dywizji LWP, przez wiele lat pełnił funkcję szefa Inspekcji Sił Zbrojnych oraz zastępcy Głównego Inspektora Szkolenia WP.
Życiorys
Urodził się w rodzinie chłopskiej w miejscowości Majdan-Grabina, w powiecie Kraśnik, jako jedno z sześciorga dzieci. Do 1935 roku ukończył 7 klas szkoły powszechnej w swojej rodzinnej wsi. 28 listopada 1944 roku wstąpił do Wojska Polskiego w Lublinie, gdzie ukończył Oficerską Szkołę Piechoty nr 2. 29 kwietnia 1945 roku awansował na podporucznika w korpusie oficerów piechoty. Następnie służył w 18 Dywizji Piechoty, gdzie był dowódcą plutonu w 13 pułku szkolnym oraz dowódcą kompanii w 65 pułku piechoty. W drugiej połowie 1946 i na początku 1947 uczestniczył w walkach z zbrojnym podziemiem na Białostocczyźnie. W 1947 roku ukończył kurs dowódców batalionów w Wyższej Szkole Piechoty w Rembertowie. W styczniu 1948 roku objął dowództwo pułkowej szkoły podoficerskiej w Białymstoku. 3 lutego 1949 roku został dowódcą 51 pułku piechoty w Malborku, a w lipcu 1949 roku dowódcą 55 pułku piechoty w Elblągu. W listopadzie 1950 roku został skierowany na kurs dowódców pułków w Wyższej Szkole Piechoty. W sierpniu 1951 roku przejął dowództwo 55 pułku zmechanizowanego w Elblągu. 15 stycznia 1954 roku został zastępcą dowódcy, a 13 kwietnia 1955 roku objął dowództwo 16 Dywizji Zmechanizowanej w Elblągu, uzyskując równocześnie awans na pułkownika. W latach 1955–1957 studiował w Wyższej Akademii Wojskowej im. K. Woroszyłowa w Moskwie. W 1959 roku zdał maturę w warszawskim liceum dla dorosłych. Kierował oddziałami i zarządami w Szefostwie Wojsk Pancernych oraz Inspektoracie Szkolenia WP. W lipcu 1960 roku awansował na generała brygady (nominację wręczył mu przewodniczący Rady Państwa PRL, Aleksander Zawadzki, w Belwederze). Od sierpnia 1961 roku pełnił funkcję zastępcy dowódcy Warszawskiego Okręgu Wojskowego ds. liniowych. Od września 1965 roku był zastępcą szefa Inspektoratu Szkolenia WP, a od 31 marca 1966 roku szefem Inspekcji Sił Zbrojnych.
W 1971 roku ukończył Kurs Operacyjno-Strategiczny w Akademii Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR im. K. Woroszyłowa w Moskwie. W październiku 1971 roku został mianowany generałem dywizji (nominację wręczył mu przewodniczący Rady Państwa PRL, Józef Cyrankiewicz, w Belwederze). W lutym 1973 roku przeniesiono go na stanowisko zastępcy Głównego Inspektora Szkolenia WP, gdzie pozostał przez ponad 10 lat. W listopadzie 1981 roku poprosił ministra obrony narodowej, generała armii Wojciecha Jaruzelskiego, o przedłużenie służby o 4–5 lat, jednak minister nie wyraził zgody. Służbę w WP zakończył w grudniu 1983 roku. Na własną prośbę nie został pożegnany przez kierownictwo MON z powodu zakończenia zawodowej służby wojskowej i poprosił o niewręczanie mu nawet pisma pożegnalnego oraz o niepublikowanie w prasie wojskowej informacji o jego odejściu z WP. Łącznie służył w WP przez 39 lat, z czego 23 lata w stopniu generalskim.
W trakcie swojej służby otrzymywał pozytywne opinie od przełożonych, które podkreślały jego wytrzymałość na trudy życia wojskowego. Cieszył się uznaniem, m.in. za udział w ćwiczeniach „Lato-70”, gdzie pełnił funkcję zastępcy dowódcy frontu do spraw liniowych.
Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera BII-1-1).
Działalność agenturalna
Zgodnie z materiałami zgromadzonymi w archiwum (inwentarzu) Instytutu Pamięci Narodowej, w latach 1946–1980 był zarejestrowany jako tajny współpracownik (rezydent) Informacji Wojskowej oraz Wojskowej Służby Wewnętrznej pod pseudonimem „Wiarus”.
Awanse
W trakcie swojej długotrwałej służby w Wojsku Polskim otrzymał awanse na kolejne stopnie wojskowe:
- podporucznik – 1945
- porucznik – 1946
- kapitan – 1947
- major – 1948
- podpułkownik – 1950
- pułkownik – 1955
- generał brygady – 1960
- generał dywizji – 1971
Życie prywatne
Mieszkał w Warszawie, był żonaty z Heleną Ligaj (1925-1989) i miał dwoje dzieci.
Odznaczenia
W ciągu swojej kariery wojskowej otrzymał liczne odznaczenia, w tym:
- Order Sztandaru Pracy I klasy (1973)
- Order Sztandaru Pracy II klasy (1964)
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1968)
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1959)
- Krzyż Walecznych (1946)
- Złoty Krzyż Zasługi (1952)
- Srebrny Krzyż Zasługi (1946)
- Medal 10-lecia Polski Ludowej
- Medal 30-lecia Polski Ludowej
- Srebrny Medal „Zasłużonym na Polu Chwały” (1946)
- Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1968)
- Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
- Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
- Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1973)
- Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1968)
- Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
- Medal pamiątkowy „Za zasługi dla Warszawskiego Okręgu Wojskowego” (1970)
- Order Czerwonej Gwiazdy (ZSRR) (1968)
- Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR) (1946)
- Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR)
- Medal 30-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945 (ZSRR)
- I inne.
Przypisy
Bibliografia
Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943-1990 t. II: I-M, Toruń 2010, s. 371–373.
