Aleksander Korwin Gosiewski
Aleksander Korwin Gosiewski, herbu Ślepowron (zm. 24 maja 1639 roku), pełnił funkcję marszałka sejmu nadzwyczajnego w Warszawie w 1613 roku. Był pisarzem polnym litewskim od 1630, wojewodą smoleńskim od 1625, pisarzem wielkim litewskim od 1615 oraz referendarzem wielkim litewskim od 1610. Dodatkowo, sprawował funkcje starosty wieliskiego, puńskiego i kupiskiego, a także bielskiego i markowskiego. Był również polskim dowódcą wojskowym oraz dyplomatą.
Rodzina
Pochodził z szlacheckiej rodziny Gosiewskich, zamieszkującej powiat zambrowski w ziemi łomżyńskiej, która pieczętowała się herbem Ślepowron. Był synem Jana Gosiewskiego, żyjącego w drugiej połowie XVI wieku. Ożenił się z Ewą z Paców, podkomorzanką brzeską.
Początki kariery
Już w młodym wieku, jako dworzanin Lwa Sapiehy, angażował się w ważne sprawy państwowe. W 1600 roku, będąc członkiem poselstwa Lwa Sapiehy, odegrał istotną rolę w negocjacjach z Rosją, redagując dokumenty dotyczące planowanego przymierza Rzeczypospolitej z Moskwą. Jako starosta wieliski w 1602 roku uczestniczył w wytyczaniu granicy pomiędzy Polską a Rosją, gdzie zasłynął odparciem ataku wojsk rosyjskich na swoje starostwo.
Wojna ze Szwecją
W trakcie wojny Zygmunta III Wazy z Szwedami, służył w wojsku litewskim i w 1605 roku brał udział w bitwie pod Kircholmem.
Interwencja w Rosji
W 1606 roku, jako drugi wielki poseł obok Mikołaja Oleśnickiego, eskortował Marynę Mniszchównę do Moskwy, gdzie prowadził negocjacje dotyczące sojuszu z Dymitrem Samozwańcem. Był zagorzałym zwolennikiem polskiej interwencji wojskowej w Moskwie podczas wielkiej smuty. W lipcu 1609 roku przeprowadził samodzielnie wyprawę na Wielkie Łuki. W trakcie oblężenia Smoleńska zyskał sławę, podkładając petardę pod mury twierdzy. W 1610 roku, dowodząc dużym oddziałem, przeprowadził operację wojskową w północnej Smoleńszczyźnie, która zakończyła się zdobyciem twierdzy Biała. Następnie dotarł do Moskwy, która została zajęta przez Hetmana Żółkiewskiego po bitwie pod Kłuszynem. W 1610 roku Żółkiewski mianował go dowódcą wojsk polskich na Kremlu. Po zdradzie rosyjskich sojuszników, stanął na czele pięciotysięcznego oddziału, który przyczynił się do wielkiego pożaru Moskwy. W 1612 roku przekazał dowództwo nad polskim garnizonem Mikołajowi Strusiowi i powrócił na Litwę. Mieszkańcy Moskwy pod przewodnictwem kupca Kuźmy Minina oraz księcia Dymitra Pożarskiego rozpoczęli blokadę Kremla.
Dowódca polskiej załogi na Kremlu, Mikołaj Struś, pozbawiony wsparcia ze strony króla Zygmunta III Wazy, poddał się 7 listopada 1612 roku. W 2004 roku ustanowiono w Rosji święto państwowe Dzień Jedności Narodowej, którego pierwsza edycja miała miejsce w 2005 roku, na pamiątkę tego wydarzenia.
W latach 1612–1618 dowodził polskim garnizonem w Smoleńsku, odpierając liczne ataki rosyjskich oddziałów. Był marszałkiem Sejmu nadzwyczajnego, który odbył się w Warszawie w dniach 3-24 grudnia 1613 roku. Był także posłem na sejm nadzwyczajny 1613 roku.
W 1615 roku, jako pisarz polny litewski, dowodził niewielką armią, blokując armię rosyjską wokół Smoleńska. W latach 1617–1618 uczestniczył w nieudanej wyprawie królewicza Władysława Wazy na Moskwę. W 1618 roku dowodził załogą podczas oblężenia Smoleńska. Po przybyciu wojsk Chodkiewicza, wspólnie pokonali oblegające miasto oddziały. 11 grudnia 1618 roku podpisał rozejm w Dywilinie.
Wojny ze Szwedami
W trakcie wojen ze Szwedami (1621-1626 oraz 1626-1629) brał udział w walkach w Inflantach (1621-1628), odnosząc zwycięstwa nad armią szwedzką pod Kropimojzą, Liksną, Kryżborgiem i Dyneburgiem. W 1625 roku był posłem na sejm z nieznanego sejmiku litewskiego. 3 grudnia 1626 roku Gosiewski doznał porażki ze Szwedami pod dowództwem Gustawa Horna i Jakoba De la Gardie w bitwie pod Drobbusch koło Kiesi. Z powodu walk z Szwedami, objął stanowisko wojewody smoleńskiego dopiero w 1629 roku, mimo że nominację otrzymał już w 1625 roku.
Wojna z Rosją 1632-1634
Widząc zagrożenie ze strony Rosji, Gosiewski, zaraz po objęciu obowiązków wojewody smoleńskiego, rozpoczął renowację murów obronnych Smoleńska. Osobiście nadzorował budowę Fortalicji Zygmuntowskiej, która wzmacniała wschodnią część twierdzy. Intensywnie gromadził zapasy żywności i amunicji oraz rozwijał działalność wywiadowczą, zbierając cenne informacje o rosyjskich przygotowaniach wojennych. Wiosną 1632 roku dokonał przeglądu umocnień Dorohobuża oraz innych twierdz przygranicznych. W 1634 roku został wyznaczony na sejmie komisarzem z Senatu do zapłaty dla wojsk Wielkiego Księstwa Litewskiego. Podczas wojny z Rosją w latach 1632-1634 zasłynął szczególnie w obronie Smoleńska, broniąc miasta przez dziesięć miesięcy przed atakującymi je wojskami Michała Borysowicza Szeina, odpierając wszystkie szturmy, aż do nadejścia odsieczy Władysława IV. Walczył pod Witebskiem, Olszą i Mścisławiem. Jako komisarz uczestniczył w rokowaniach pokojowych, które doprowadziły do zawarcia pokoju w Polanowie 14 czerwca 1634 roku.
Za swoje zasługi otrzymał liczne dobra w województwie smoleńskim.
Zmarł i został pochowany w kaplicy kościoła Jezuitów pw. św. Kazimierza w Wilnie.
Fundacje
Był fundatorem trzech placówek jezuitów: w Smoleńsku (1611), Dyneburgu (1629) oraz Witebsku (1637). Fundacja w Witebsku była wotum za zdobycie moskiewskiej twierdzy Białej w 1610 roku. Założył także żeński klasztor pod wezwaniem św. Brygidy w Brześciu Litewskim oraz był fundatorem kolegium jezuitów w Witebsku.
Upamiętnienie
Śmierć wojewody została upamiętniona przez jego wieloletniego klienta, Jana Kunowskiego, który w 1640 roku napisał szereg utworów poetyckich poświęconych zmarłemu patronowi.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Herby – Ornatowski. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-06-15)].
