Aleksander Konstanty Ihnatowicz-Świat, znany również jako „Turbina”, „Słonka” oraz „Ataman”, urodził się 30 kwietnia?/13 maja 1903 roku w Nowogrodzie Wielkim, a zmarł 28 lutego 1991 roku w Londynie. Był inżynierem, majorem kawalerii rezerwy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, a także majorem Armii Brytyjskiej. Działał jako instruktor broni na kursach dla cichociemnych (kurs walki konspiracyjnej) w Audley End oraz Ostuni, a także był spadochroniarzem Akcji Kontynentalnej, wykonując cztery skoki na terenach Jugosławii i Włoch. 31 stycznia 1943 roku złożył przysięgę na rotę Armii Krajowej w Audley End.
== Życiorys ==
=== Młodość ===
Urodził się 13 maja 1903 roku w Nowogrodzie Wielkim jako syn Konstantego, generała armii carskiej, a później Wojska Polskiego, oraz Marii z domu Wężyk-Widawska. W 1918 roku przeniósł się do Warszawy, gdzie uczęszczał do Gimnazjum im. Jana Zamojskiego. 1 sierpnia 1920 roku ochotniczo wstąpił do lotnego szwadronu 2 Brygady Jazdy Wojska Polskiego, biorąc udział w wojnie polsko-bolszewickiej od 28 sierpnia do 28 listopada tegoż roku. Cztery lata później zdał maturę w warszawskim Gimnazjum im. Kazimierza Kulwiecia. Od października 1924 do lipca 1925 roku służył jako poborowy w 2 Pułku Ułanów Grochowskich im. Generała Dwernickiego, a 1 lipca 1925 roku awansował na podporucznika kawalerii rezerwy. W 1936 roku ukończył studia na Wydziale Inżynierii Politechniki Warszawskiej.
=== Wojna obronna 1939 i ewakuacja ===
Od 1 kwietnia 1939 roku pracował w Kierownictwie Zaopatrzenia Lotnictwa, gdzie odpowiadał m.in. za gotowość bojową podziemnych magazynów paliw lotniczych. 1 września przeprowadził inspekcję na lotnisku w Małaszewiczach, a pięć dni później ewakuowano go z Warszawy do Lwowa. 18 września przekroczył granicę polsko-węgierską na Przełęczy Tatarskiej i został internowany. Po ucieczce z obozu jenieckiego dotarł 7 grudnia 1939 roku do Francji. Od stycznia do czerwca 1940 roku służył w Dowództwie Oddziałów Pancerno-Motorowych w Bollène. 23 czerwca, po ewakuacji, przybył do Plymouth. Od sierpnia do października 1941 roku był oficerem w 14 pułku Ułanów Jazłowieckich, w składzie 10 Brygady Kawalerii Pancernej oraz 4 Brygady Kadrowej Strzelców.
=== Instruktor broni cichociemnych ===
25 października 1941 roku przeszedł do dyspozycji Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza i w 1941 roku przeszedł szkolenie m.in. na kursie dywersyjno-strzeleckim (STS 25, Inverlochy), kursach w 4 BKS oraz kursie spadochronowym (Znak Spadochronowy nr 0524). Został instruktorem broni na szkoleniach dla cichociemnych w Audley End, a od 8 listopada 1943 roku w Ostuni. Był ekspertem w dziedzinie broni i wybitnym strzelcem, cieszył się dużą popularnością wśród kursantów.
31 stycznia 1943 roku w Audley End złożył przysięgę na rotę Armii Krajowej, jednak nie został zrzucony do Polski, mimo wielokrotnych starań o to. Dowódcy ośrodków szkoleniowych cichociemnych w Audley End (STS 43) oraz Ostuni (OW nr 10) składali wnioski o jego odwołanie z funkcji instruktora z powodu jego zachowania.
=== Operacje spadochronowe ===
22 grudnia 1943 roku, na prośbę pułkownika Mariana Utnika, został „wypożyczony” Brytyjczykom. Od 1 października następnego roku, na własną prośbę, został urlopowany na dwa lata z szeregów Wojska Polskiego. Zgodził się na wstąpienie do Armii Brytyjskiej w stopniu podporucznika, a jego przydział dotyczył sekcji polskiej (Force 139) Special Forces No 1 z siedzibą w Kairze, gdzie m.in. przygotowywał zespoły do zdobywania niemieckiego uzbrojenia. Szkolił także włoskich spadochroniarzy z 185 batalionu komandosów włoskich pod dowództwem majora Angelo Massimino.
Ihnatowicz-Świat, jako spadochroniarz Akcji Kontynentalnej, brał udział w następujących operacjach spadochronowych:
17/18 marca 1944 roku, skok bojowy w rejonie Zlatibor w Jugosławii (część kontrolowana przez czetników) z zadaniem zdobycia karabinu maszynowego FG42, przeznaczonego dla niemieckich spadochroniarzy. Udało mu się zdobyć dwa egzemplarze tej broni, eliminując niemiecki patrol i dostarczając je do rejonu wsi Gruda (na południowy wschód od Dubrownika). Po 4,5 tygodniach powrócił do Brindisi łodzią podwodną.
3/4 lipca 1944 roku, skok bojowy w północnych Włoszech, z trzema włoskimi spadochroniarzami, w celu przygotowania zrzutu 185 Batalionu Komandosów Włoskich. Zrzut batalionu nie doszedł do skutku z powodu dekonspiracji. Po zniszczeniu trzech niemieckich czołgów został ewakuowany samolotem Lysander.
5/6 października 1944 roku, skok bojowy na rejon zapasowy z zadaniem przeprowadzenia rozmów z jednym z atamanów kozackich w służbie niemieckiej, którzy byli wykorzystywani do zwalczania partyzantów włoskich. Po zrealizowaniu tego zadania szkolił grupy partyzanckie w posługiwaniu się bronią i materiałami wybuchowymi, z którymi wysadził dwa mosty oraz trzy mniejsze przeprawy. W styczniu 1945 roku przekroczył front i powrócił do bazy.
29/30 marca 1945 roku, skok bojowy w rejon Bielli na misję brytyjską „North Piedmonth”, w miejsce kapitana Władysława Buryna, który uległ wypadkowi. Przejął dowództwo nad polskim oddziałem byłych jeńców Wehrmachtu i Organizacji Todta. Wspólnie z pirotechnikiem zniszczył 7 czołgów typu Tiger w dolinie Aosty. Na początku maja 1945 roku przekazał dowództwo porucznikowi Henrykowi Śreniawie-Saganowskiemu, a sam powrócił do Wielkiej Brytanii 24 lipca.
Cztery skoki bojowe to rekord wśród polskich spadochroniarzy w czasie II wojny światowej.
=== Po wojnie ===
Od 1 października 1945 roku do 3 października 1948 roku pracował w Ministerstwie Zaopatrzenia – Armaments Design Establishment jako Senior Design Officer. Następnie pełnił funkcję inspektora broni w Indiach, w Rawalpindi (obecnie Pakistan). 1 lipca 1950 roku został zwolniony z brytyjskich sił zbrojnych w stopniu majora. Po zakończeniu służby pracował jako asystent ds. konserwacji broni, inżynier projektant oraz kreślarz konstrukcji stalowych. W 1952 roku zdobył mistrzostwo Imperium Brytyjskiego w strzelaniu ze sztucera w zawodach „Dubletów do Jeleni” oraz drugie miejsce w strzelaniu z pistoletu kal. 22 do sylwetek olimpijskich. Od 25 kwietnia do 7 września 1961 roku, podczas wojny w Katandze, pracował jako ekspert wojskowy ds. broni i amunicji w Kwaterze Głównej Sztabu Generalnego Armii Katangi. 28 sierpnia 1961 roku został aresztowany w Elisabethville w trakcie operacji sił ONZ o kryptonimie „Rumpunch”. Ihnatowicz-Świat był przesłuchiwany przez personel ONZ, jednak nie ujawnił żadnych tajemnic i został umieszczony jako jeniec w bazie w Kaminie. 1 stycznia 1964 roku awansował na rotmistrza, a następnie majora PSZ na Zachodzie. Zmarł 28 lutego 1991 roku w Londynie.
== Ordery i odznaczenia ==
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
Krzyż Walecznych
Medal Wojska
Order Imperium Brytyjskiego (Oficer orderu)
King’s Medal for Courage in the Cause of Freedom (12 lutego 1948 roku)
Military Cross
== Uwagi ==
Spadochroniarze Akcji Kontynentalnej są czasami mylnie utożsamiani z cichociemnymi. Jak zaznacza Jan Librach, jeden z pomysłodawców „Akcji”, „nie było, poza ogólnymi założeniami walki z wrogiem, związku organizacyjnego pomiędzy Akcją Kontynentalną a kierowanymi z Londynu pracami krajowymi”, tj. organizowanymi przez Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza lotniczymi zrzutami cichociemnych, broni, sprzętu i pieniędzy dla Armii Krajowej.
== Przypisy ==
== Bibliografia ==
Drogi Cichociemnych. Opowiadania zebrane i opracowane przez Koło Spadochroniarzy Armii Krajowej. Londyn: Veritas, 1972.
Anna Pawełczyńska: Koniec Kresowego Świata. Testament Prababki Na Cztery Wiatry. Lublin: Wydawnictwo Test, 2005. ISBN 83-7038-186-3.
Krzysztof A. Tochman: Cichociemni na Bałkanach we Włoszech i Francji. Słownik biograficzny. Zwierzyniec-Rzeszów: Ostoja, 2016. ISBN 978-83-933857-4-4.
Jędrzej Tucholski: Cichociemni i spadochroniarze 1941 – 1956. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 2009. ISBN 978-83-7399-371-6.
Jędrzej Tucholski: Spadochroniarze. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1991. ISBN 83-211-1057-6.