Aleksander Kierski
Aleksander Kierski (urodzony 25 stycznia 1894 w Warszawie, zmarł wiosną 1940 w Charkowie) był majorem piechoty Wojska Polskiego, odznaczonym Orderem Virtuti Militari, a także ofiarą zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Aleksander Kierski przyszedł na świat w Warszawie w rodzinie Józefa oraz Balbiny z Kołakowskich. Uczył się w szkole średniej Wallenberga, która znajdowała się przy dawnej Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. W latach 1904–1905 uczestniczył w strajku szkolnym jako gończy. W okresie 1910–1914 był członkiem stowarzyszenia „Sokół”.
Od 1915 roku służył w armii rosyjskiej, dołączając do Legionu Puławskiego w Warszawie. Brał aktywny udział w organizacji Legionu jako instruktor liniowy i walczył na froncie niemieckim. W lutym 1916 roku został skierowany do Pawłowskiej Szkoły Wojskowej w Piotrogrodzie, którą ukończył z tytułem chorążego piechoty, a następnie został przydzielony do Dowódcy Omskiego Okręgu Wojskowego. W czerwcu 1916 roku objął stanowisko młodszego oficera 4. kompanii 26. pułku zapasowego Strzelców Syberyjskich w Omsku. W październiku tego samego roku objął dowództwo kompanii saperów oraz stanowisko instruktora fortyfikacji w pułku.
W marcu 1917 roku, na własną prośbę, udał się na front, dołączając do 1. Strzeleckiego Pułku Polskiego, gdzie awansował na podporucznika w kompanii saperów. Walczył na froncie galicyjskim pod dowództwem pułkownika Żeligowskiego aż do sierpnia 1917 roku, uczestnicząc w bitwach pod Brzeżanami, Sieńkowem Północnym, Białą, Czabarówką i Husiatynem. Ranny w bitwie pod Husiatynem trafił na rekonwalescencję do szpitala w Omsku.
Do 1917 roku służył w 26. pułku strzelców syberyjskich, a następnie w polskich jednostkach na wschodzie, w tym w 1. Dywizji Strzelców Polskich. 19 lipca 1917 roku awansował na porucznika. W końcu listopada 1917 roku ochotniczo wstąpił do Polskiego Legionu w Omsku. W połowie marca 1918 roku został zwolniony z wojska po rozbrojeniu Omskiego Legionu przez bolszewików. W czerwcu 1918 roku, po przewrocie czeskim, ponownie wstąpił do Omskiego Legionu jako młodszy oficer i udał się na front, biorąc udział w bitwach pod Berezowką, Alatorskają i St. Iglino.
We wrześniu 1918 roku objął dowództwo 9. kompanii (sformowanej z Omskiego Legionu) 1. pułku strzelców polskich im. Tadeusza Kościuszki w polskim korpusie syberyjskim. Został awansowany na kapitana z dniem 15 stycznia 1919 roku. Uczestniczył w walkach 1. pułku na ufimskim froncie, w tym w bitwach pod Górnym i Dolnym Sardyk, Nikołajowką, Bajrakami, Belebejem, Gołumbinem, Konstantynowką, Bogadami oraz Janyszewem. Brał także udział w wyprawie na Kamień oraz w bitwach w rejonie Barnaułu. Był uczestnikiem ariergardy Wojska Polskiego podczas ewakuacji na Daleki Wschód. W grudniu 1919 roku, na mocy rozkazu do ariergardy, został dowódcą III baonu 1. pułku strzelców polskich, biorąc udział w bitwach pod Tatarską, Litwinowem, Tajgą oraz na stacji Tajga.
„Kapitan Kierski Aleksander, dowódca III baonu 2. Syb. p.p. (wówczas dowódca plutonu 9 komp. 1-go Pułku strz. pol. im T. Kościuszki) w boju pod wsią Sardyk Dolny dnia 10 listopada 1919 roku, podczas Kampanii Ufińskiej 1-go Pułku, z półkompanią zbił prawe skrzydło bolszewików z pasma wzgórza przed Sarwyczami i ogniem zmusił przeciwnika do opuszczenia wioski. Podczas kontrataku bolszewickiego, gdy Pułk musiał się cofnąć, kapitan (por.) Kierski osłonił odwrót III Baonu 1-go Pułku, cofając się ostatni z pozycji, już po otoczeniu jego oddziału przez bolszewików i torując sobie drogę bagnetami.” (Z nominacji na Krzyż Walecznych)
W styczniu 1920 roku, po kapitulacji 5. Dywizji Strzelców Polskich i rozbrojeniu przez bolszewików pod Klukwienną, uciekł na wschód. Z resztkami swojego oddziału (około 800 żołnierzy) przebił się do Irkucka, a następnie do Harbina, aby przez Mukden dotrzeć do portu Dairen na Morzu Żółtym. Po trzymiesięcznym rejsie przez Nagasaki, Hongkong, Singapur, Colombo, Aden, Kanał Sueski i Gibraltar, 1 lipca 1920 roku wrócił do Polski na angielskim parowcu „Jaroslav”, docierając do Gdyni.
3 lipca 1920 roku został wcielony do Korpusu Syberyjskiego Wojska Polskiego i skierowany na front, biorąc udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W maju 1920 roku mianowano go zastępcą dowódcy Legii Oficerskiej; a 1 sierpnia został przydzielony do 2. Syberyjskiego pułku piechoty jako dowódca 1. kompanii. Uczestniczył w Bitwie Warszawskiej. Za sforsowanie wpław rzeki Wkry w okolicy wsi Joniec 15 sierpnia 1920 roku i zdobycie pozycji bolszewickich, na wniosek generała Hallera, został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.
„Kpt. Kierski Aleksander, dowódca 1 kompanii 2-go Syb. p. p. pod wsią Joniec dnia 15-go sierpnia b.r. pod silnym ogniem artylerii i K.M. przeprawił się przez rzekę wraz z kompanią i, rzucając się do ataku mimo zagrażającego ognia nieprzyjacielskiej artylerii, wypędził bolszewików z okopów i dał możność całemu pułkowi przeprawić się przez rzekę oraz zająć Nowe Miasto.” (Z nominacji do orderu Virtuti Militari)
Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku, gdzie został zweryfikowany do stopnia kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku. Służył w 83. pułku strzelców poleskich, gdzie w 1923 roku pełnił obowiązki komendanta kadry, a w 1924 roku dowódcy II baonu. W 1928 roku, w randze majora (ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 roku), był dowódcą I baonu w 61. pułku piechoty. W lipcu 1929 roku został przeniesiony na stanowisko kwatermistrza. W marcu 1932 roku objął stanowisko komendanta placu w Inowrocławiu. W grudniu 1932 roku przydzielono go do Powiatowej Komendy Uzupełnień w Łukowie jako komendanta. 1 września 1938 roku dowodzona przez niego jednostka została przekształcona w Komendę Rejonu Uzupełnień w Łukowie, a jego stanowisko otrzymało nazwę „komendant rejonu uzupełnień”. W 1939 roku kontynuował służbę na tym stanowisku.
Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku, Aleksander Kierski wraz z rodziną opuścił Łuków, kierując się na południowy wschód w celu ewakuacji do Rumunii. Po agresji ZSRR na Polskę, w okolicach Buczacza, polska kolumna została otoczona przez Sowietów i przewieziona do Buczacza, a następnie do obozu w Starobielsku. Wiosną 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i potajemnie pochowany w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach, gdzie od 17 czerwca 2000 roku znajduje się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD pod pozycją 1666.
Jego grób symboliczny usytuowany jest na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A8-3-19/20).
5 października 2007 roku minister obrony narodowej, Aleksander Szczygło, pośmiertnie mianował go na stopień podpułkownika. Awans ogłoszono 9 listopada 2007 roku w Warszawie podczas uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Aleksander Kierski ożenił się 24 listopada 1931 roku w Kościele Przemienienia Pańskiego w Aleksandrowie Kujawskim z Anielą Jadwigą z domu Brązert, z którą miał dwóch synów: Mieczysława Aleksandra i Józefa Antoniego.
Ordery i odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 1247 – 26 marca 1921 roku
Krzyż Niepodległości – 2 sierpnia 1931 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”
Krzyż Walecznych – trzykrotnie (po raz pierwszy w 1921 roku)
Złoty Krzyż Zasługi
Srebrny Krzyż Zasługi
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Zobacz też
- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
Przypisy
Bibliografia
Kierski Aleksander. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.65-5617 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-09-23].
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
Kazimierz Banaszek, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Warszawa: Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
