Aleksander Ken

Aleksander (Alexander, Alexandre) Ken (ur. 1828, 1831 lub 1835, zm. 9 lutego 1874) to polski fotograf, który działał w latach 60. XIX wieku w Paryżu.

Informacje na temat biografii Kena są ograniczone. Był synem Szymona Kena oraz Marii Medelsohn. Historycy zajmujący się fotografią wskazują, że Ken przybył do Paryża w 1864 lub 1865 roku, co stoi w sprzeczności z danymi zawartymi w paryskim Bottin de commerce – książce adresowej, która wymienia atelier Kena przy Boulevard Montmartre 10 już w 1859 roku. Z tego powodu nie jest możliwe, aby Ken, jak sugerował Ignacy Płażewski, rozpoczął swoją karierę w zakładzie „Walery” Stanisława Ostroroga, który zaczął działalność dopiero w latach 70. XIX wieku.

W 1859 roku Ken zaprezentował swoje prace na wystawie Société française de photographie, a rok później został członkiem tego stowarzyszenia. W 1860 roku opatentował urządzenie, które było rodzajem przysłony, wykorzystywanej do wykonania zdjęć pokazanych na wystawie w 1859 roku. W 1861 roku wynajął jedno piętro budynku przy rue Montmartre 10-12, z dwoma mieszkaniami, z których jedno pełniło funkcję atelier.

W 1864 roku Ken opublikował książkę Dissertations historiques, artistiques et scientifiques sur la photographie (Rozważania historyczne, artystyczne i naukowe o fotografii) – jedną z pierwszych publikacji poświęconych estetyce fotografii. W tym opracowaniu Ken wyraził przekonanie, że każda praca, która wyraża i wywołuje uczucia, zasługuje na miano dzieła sztuki, niezależnie od użytych narzędzi. Fotografia także może być uznawana za sztukę.

Dzięki zachowanym do dziś zdjęciom wiadomo, że oprócz fotografii portretowej, Ken zajmował się również wykonywaniem zdjęć tancerek i aktorek wodewilowych, często w sposób niekonwencjonalny i odważny. Fotografował także dzieła sztuki oraz realizował zdjęcia stereoskopowe.

W 1865 roku, z nieznanych przyczyn, Ken sprzedał swój zakład fotografowi Émilowi Lucienowi Bondonneau, który kontynuował działalność pod nazwą „Alexandre Ken” aż do 1878 roku. Prawdopodobnie już po sprzedaży, za czasów Bondonneau, otworzono filię atelier w Londynie przy 213 Regent Street. Ken przeniósł się do mieszkania przy rue Faubourg-Saint-Honoré 111, gdzie zmarł w 1874 roku.

Przypisy

Bibliografia

Małgorzata Maria Grąbczewska, „Aby z odbitki uczynić dzieło sztuki”, czyli teoria fotografii Aleksandra Kena [w:] Wielkie i małe historie fotografii, red. Danuta Jackiewicz, Zofia Jurkowlaniec, Warszawa 2014, s. 5-15.
Małgorzata Maria Grąbczewska, Polscy fotografowie w Paryżu w drugiej połowie XIX wieku – zarys problematyki, „Dagerotyp” 2008, nr 17, s. 7-30.
Zbigniew Tomaszczuk, Aleksander Ken ur. 1928 – zm. ? [w:] Polska fotografia artystyczna. IV sympozjum historyczne. 150 lat fotografii 1869-1989, Szczecin 19, 20, 21 maja 1989, cz. 1, Szczecin [1989?], s. 55-61.
Aleksander Ken, Rozważania historyczne, artystyczne i naukowe o fotografii, tłumaczenie i opracowanie naukowe M. M. Grąbczewska, Warszawa 2017.