Aleksander Karoli – Życie i Twórczość
Aleksander Karoli (urodzony w 1828 lub 1838 roku w Sokołowie pod Siedlcami, zmarły w 1901 lub 1915 roku) był polskim fotografem, wynalazcą, konstruktorem oraz popularyzatorem fotografii, jak również autorem literatury fotograficznej z XIX wieku. Był synem aptekarza i fotografa Jana Edwarda Karoliego, a także ojcem fotografa, pisarza i poety Władysława Karoliego.
Ukończył Gimnazjum w Warszawie. Pracował w Warsztatach Żeglugi Parowej, a później w Mennicy Warszawskiej.
Fotografia fascynowała go od najmłodszych lat, zdobywał umiejętności u Karola Beyera. Swoje pierwsze zdjęcia wykonał przy pomocy samodzielnie skonstruowanego aparatu w 1853 roku. Zawód fotografa zaczął wykonywać w 1862 roku, w firmie swojego ojca, prowadzącego spółkę fotograficzną Elsner-Karoli. Następnie otworzył własny zakład przy ul. Długiej 4 w Warszawie, jednocześnie pracując w Teatrze Wielkim oraz Teatrze Rozmaitości. W 1874 roku opracował nowatorską metodę oświetlania elektrycznego na scenach. Był pionierem w stosowaniu płyt bromokolodionowych oraz powiększeń na papierze bromosrebrowym, co czyniło go jednym z pierwszych fotografów w Polsce, którzy to robili. Stworzył także pierwszy w Warszawie zakład z materiałami fotograficznymi.
W latach 1882-1892 prowadził wspólne atelier z warszawskim fotografem i litografem Maurycym Puschem pod nazwą Karoli i Pusch – Fotografia Teatrów Rządowych przy ul. Miodowej 4. Potem przez rok współpracował z Edwardem Toczewskim, a od 1894 roku pracował samodzielnie.
Był autorem Podręcznika dla fotografów i amatorów fotografii, opublikowanego w 1893 roku w Krakowie przez fundację Walerego Rzewuskiego, za co otrzymał I nagrodę tej fundacji. Karoli napisał również wiele artykułów dotyczących fotografii.
Opracował reporterski, migawkowy aparat fotograficzny na płyty o wymiarach 9 × 12 cm, prawdopodobnie inspirowany tzw. fotorewolwerem Konrada Brandela.
Przypisy
Bibliografia
- Henryk Latoś, 1000 słów o fotografii, Warszawa: Wydawnictwo MON, 1979; ISBN 83-11-06232-3, wyd. II.
- Stare Atelier – kolekcja fotografii dawnej (stan na 11 lipca 2012)
