Aleksander IV (łac. Alexander IV, właściwie Rinaldo Conti; urodził się około 1185 roku w Anagni, zmarł 25 maja 1261 roku w Viterbo) – był papieżem od 12 grudnia 1254 do 25 maja 1261.
Życiorys
Był on bratankiem Innocentego III oraz krewnym Grzegorza IX. Prawdopodobnie studiował w Paryżu, gdzie uzyskał tytuł magistra. Dzięki wsparciu kardynała Ugolino di Segni (późniejszego Grzegorza IX), około 1219 roku został subdiakonem papieskim. Grzegorz IX mianował go kardynałem-diakonem Sant’Eustachio (18 września 1227), kamerlingiem Świętego Kościoła Rzymskiego (1227–1231) oraz kardynałem-biskupem Ostia e Velletri (1231). Pełnił również funkcję legata papieskiego w Viterbo (1232/33) oraz w Lombardii (1237). Działał w kurii, gdzie był protektorem zakonu franciszkanów. Nie towarzyszył Innocentemu IV w jego wygnaniu we Francji (1244–1251), lecz pozostał w Italii jako jeden z jego wikariuszy. Po śmierci Innocentego IV został wybrany na papieża w Neapolu 12 grudnia 1254 roku.
Aleksander IV prowadził nieco bardziej pojednawczą politykę w stosunku do Hohenstaufów niż jego poprzednik, jednak nie wprowadził zasadniczych zmian w polityce Stolicy Apostolskiej. W marcu 1255 roku nałożył ekskomunikę na Manfreda Sycylijskiego, nieślubnego syna Fryderyka II Hohenstaufa, który pełnił rolę regenta w królestwie Sycylii, jednak odmówił wsparcia również prawowitemu dziedzicowi Konradynowi. Zamiast wspierać jednego z rywalizujących Hohenstaufów, dążył do osadzenia na tronie sycylijskim angielskiego hrabiego, Edmunda Crouchbacka. Wkrótce jednak anulował tę decyzję, gdy zrozumiał, że król Henryk III nie jest w stanie spełnić jego wymagań militarnych. 10 sierpnia 1258 roku Manfred koronował się w Palermo na króla Sycylii. Wówczas realnie zagroził państwu papieskiemu, zajmując Marchię Ankońską, Spoleto oraz Romanię i obejmując urząd wikariusza Lombardii. Wiosną 1261 roku rzymianie wybrali go na senatora, zmuszając Aleksandra IV do ucieczki do Viterbo, gdzie najczęściej rezydował.
Podczas jego pontyfikatu nastąpiło przyznanie większych kompetencji inkwizytorom w walce z heretykami (w 1256 roku otrzymali oni prawo wzajemnego rozgrzeszania się z zastosowania tortur).
W 1257 roku papież Aleksander IV podporządkował kanonicznie Kościół katolicki na Rusi Halickiej biskupom lubuskim.
Ten papież ogłosił świętą w 1255 roku Klarę z Asyżu, współzałożycielkę klarysek. Zmarł w Viterbo 25 maja 1261 roku.
Przypisy
Bibliografia
- CONTI DI SEGNI, Rinaldo (ok. 1185-1261). The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2012-12-24]. (ang.).
- Pope Alexander IV. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2012-12-24]. (ang.).
- Conradum Eubel: Hierarchia Catholica Medii Aevi. T. I. Brak numerów stron w książce.
- K. Dopierała, Księga papieży, Wyd. Pallotinum, Poznań 1996.
- A. Paravicini Bagliani, Cardinali di curia e „familiae” cardinalizie dal 1227 al 1254, Padwa 1972, s. 41-53.
