Aleksander Hochberg

Alexander Friedrich Wilhelm Georg Konrad Ernst Maximilian von Hochberg, znany jako Lexel, a w Polsce jako Aleksander Pszczyński (ur. 1 lutego 1905 w Londynie, zm. 22 lutego 1984 na Majorce) – był niemiecko-polskim księciem pszczyńskim (niem. Fürst von Pless), wywodzącym się z hrabiowskiej gałęzi śląskiego rodu Hochbergów. Służył w 2 Korpusie Polskim jako żołnierz i był weteranem bitwy o Monte Cassino.

Życiorys

Urodził się 1 lutego 1905 roku w Londynie jako drugi syn Jana Henryka XV von Pless oraz Marii Teresy Cornwallis-West. Jego starszym bratem był Jan Henryk XVII Hochberg.

28 lutego 1905 roku, podczas chrztu, otrzymał imiona Alexander Friedrich Wilhelm Georg Konrad Ernst Maximilian, co miało na celu upamiętnienie jego chrzestnych: brytyjskiej królowej Aleksandry, niemieckiego następcy tronu, królewicza Wilhelma oraz Jerzego V, księcia Walii i przyszłego króla Zjednoczonego Królestwa. Wśród dalszych chrzestnych byli również matka, brat księżnej Daisy oraz babka Oliwia. Ceremonia miała miejsce w Kaplicy Królewskiej w Pałacu św. Jakuba (ang. The Chapel Royal of The St. James’s Palace) przy Pall Mall w City of Westminster, która była pięknie udekorowana ulubionymi kwiatami księżnej – liliami i margerytkami. Dziecko, owinięte w brukselskie koronki z welonu ślubnego prababki Lady Oliwii FitzPatrick z d. Taylour, zostało ochrzczone wodą z Jordanu. Wydarzenie to zostało uwiecznione na stronie tytułowej „The Illustrated London News”. Z pamiętników matki wynika, że miał podobne oczy do niej, a także, że „wszyscy się nim zachwycali i całowali”. Ze względu na obfitość imion rodzina zaczęła nazywać go Lexel.

W 1924 roku stał się jednym z głównych bohaterów skandalu obyczajowego w Wałbrzychu. Sześciu mężczyzn, w tym Aleksander, graf Werner von der Schulenburg, czeladnik rzeźnicki Fritz Langner, zecer Rudolf Nimptsch, pomocnik biurowy Fritz Wähner oraz krawiec Ernst Dünnebier, zostało oskarżonych o organizowanie homoseksualnych orgii w herbaciarni Lila Klub na zamku Książ. Von Hochberg został skazany na dwa miesiące więzienia.

W 1927 roku ojciec wysłał go do Londynu, aby studiował bankowość na Uniwersytecie w Oxfordzie. Po dwóch latach Alexander zrezygnował ze studiów i w 1929 roku rozpoczął praktykę w Barclays Bank w Londynie. Po jej zakończeniu wrócił do matki do Monachium. Z inicjatywy matki zaręczył się z córką królowej rumuńskiej, Marii, Ileaną, jednak zaręczyny zostały zerwane po ujawnieniu „afery Hochberg–Schulenburg–Langner”.

Na początku lat trzydziestych wstąpił do Oddziałów Szturmowych NSDAP (niem. Sturmabteilung, SA). Po stłumieniu puczu Röhma w 1934 roku został wydalony z organizacji i wyjechał z Niemiec do Polski. Z powodu swojego stylu życia często borykał się z problemami finansowymi, m.in. zastawił osobistą biżuterię i futra matki. Dążąc do przejęcia rodzinnego majątku, odsunął od zarządzania nim swojego starszego brata Jana Henryka XVII. Ostatecznie w 1936 roku został generalnym pełnomocnikiem ojca w dobrach pszczyńskich, a następnie spadkobiercą całego majątku książąt pszczyńskich. Pozostawał w opozycji do sanacji, z którą prowadził spory o dziedziczony majątek.

Dzień przed wybuchem II wojny światowej opuścił Pszczynę i przez Warszawę dotarł do Francji. Tam dołączył do generała Władysława Sikorskiego i wstąpił do polskiego wojska. Jako Aleksander Pszczyński służył w sztabie jako tłumacz i brał udział w walkach na Bliskim Wschodzie oraz we Włoszech, w tym pod Monte Cassino, osiągając stopień podporucznika Wojska Polskiego. Przez pewien czas był w osobistej ochronie generała Sikorskiego.

Po demobilizacji osiedlił się na Majorce, w miejscowości Pollensa. Powrócił do nazwiska Hochberg, zrzekł się polskiego obywatelstwa i starał się o odzyskanie rodowego majątku lub ekwiwalentu pieniężnego. Zmarł bezpotomnie 22 lutego 1984 roku i został pochowany na cmentarzu w Pollensie. Tam również spoczął partner życiowy Alexandra, Max, z którym mieszkał przez wiele lat, którego usynowił oraz zapisał mu swój majątek.

Alexander był tytularnym księciem pszczyńskim przez niecałe cztery tygodnie po śmierci brata Jana Henryka XVII, który również zmarł w 1984 roku. Następcą Aleksandra został jego bratanek, Bolko Hochberg von Pless (zm. 2022).