Aleksander Hilary Połubiński
Aleksander Hilary Połubiński herbu własnego (odmiana Jastrzębiec) (urodzony w 1626, zmarł 3 listopada 1679) był księciem, marszałkiem wielkim litewskim w 1669 roku, pisarzem polnym litewskim w 1654 roku, podstolim litewskim w tym samym roku, a także nominatem na starostwo generalne żmudzkie w 1669 roku. Pełnił również funkcje podkomorzego słonimskiego w 1650 roku, starosty wołkowyskiego w 1670 roku, starosty słonimskiego w latach 1657–1665, starosty oszmiańskiego w latach 1665–1668 oraz starosty bobrujskiego, jezierskiego i wielatyckiego w 1674 roku. Był ekonomem brzeski w latach 1657–1679.
Wykształcenie i początki kariery
Ukończył studia w Akademii Wileńskiej, Zamojskiej oraz Krakowskiej, a jako dworzanin króla Władysława IV miał możliwość kształcenia się również za granicą. W 1645 roku, za zgodą króla, jego matka przekazała mu dożywotnią dzierżawę dóbr Rudobiełki w powiecie mozyrskim, Dereczyn koło Słonimia oraz Hłusk z drewnianym zamkiem. W 1646 roku został wybrany na posła na Sejm. Po 14 lutego 1648 roku ożenił się z Zuzanną Chreptowicz, wdową po wojewodzie Tomaszu Sapieże, która zmarła po roku i została pochowana w Dereczynie. W 1648 roku, po wybuchu Powstania Chmielnickiego, otrzymał list przypowiedni od hetmana polnego litewskiego Janusza Radziwiłła, upoważniający go do sformowania 100-osobowej chorągwi husarskiej. W czasie powstania walczył w latach 1648–1650 na Ukrainie, a od 1651 roku dowodził swoją chorągwią husarską. Na przełomie lat 1651/1652 dowodził trzema chorągwiami w kompucie litewskim Radziwiłła, a w 1654 roku był podstolim, a następnie pisarzem polnym litewskim. Uczestniczył w przegranej bitwie pod Szepielewiczami w 1654 roku oraz dowodził w bitwie pod Domanami w lutym 1655 roku.
Działania podczas potopu szwedzkiego
W czasie potopu szwedzkiego początkowo opowiedział się po stronie Szwedów, a w 1655 roku był uczestnikiem konfederacji tyszowieckiej. Brał udział w bitwie pod Prostkami po stronie polskiej oraz dowodził słynną szarżą husarską w drugim dniu bitwy pod Warszawą. Następnie walczył przeciwko wojskom Rakoczego oraz Moskwie na Białorusi i Litwie. W 1658 roku zdobył Mińsk, a w styczniu 1660 roku zmusił do kapitulacji Mitawę. W marcu 1664 roku poprowadził zagon w głąb Państwa Moskiewskiego. W 1665 roku trafił do niewoli pod Częstochową, gdzie zobowiązał się, że nie poprowadzi już do boju wojsk litewskich z koroną.
Kariera polityczna
Był posłem sejmiku słonimskiego na sejm zwyczajny 1650 roku, a także posłem z nieznanego sejmiku na sejm zwyczajny 1659 roku. Ponadto reprezentował sejmik oszmiański na sejm nadzwyczajny w 1665 roku oraz sejm zwyczajny 1667 roku. W 1668 roku był posłem z sejmiku na sejm nadzwyczajny. W 1666 roku uczestniczył w sejmie wiosennym jako poseł sejmiku słonimskiego. Na sejmie 1667 roku został wyznaczony z Koła Poselskiego komisarzem do wypłaty dla wojska Wielkiego Księstwa Litewskiego.
W dniu 17 lutego 1668 roku król Jan Kazimierz nadał mu starostwo bobrujskie, podkreślając jego zasługi w trzydniowej bitwie warszawskiej. Na sejmie abdykacyjnym, jako poseł powiatu oszmiańskiego, 16 września 1668 roku podpisał akt potwierdzający abdykację Jana II Kazimierza Wazy. Po abdykacji, w 1668 roku, wspierał w walce o polską koronę kandydaturę carewicza Fiodora. W 1669 roku był elektorem Michała Korybuta Wiśniowieckiego z województwa wileńskiego. Ominęły go buławy hetmana polnego i wielkiego, a od 1669 roku został marszałkiem wielkim. Na sejmie zwyczajnym 1670 roku został wyznaczony z Senatu komisarzem do zapłaty dla wojska Wielkiego Księstwa Litewskiego. Uczestniczył w konfederacji kobryńskiej wojsk Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1672 roku. W czasie elekcji 1674 roku pełnił funkcję sędziego generalnego sądu kapturowego i wspierał kandydaturę cara Rosji Aleksego Michajłowicza. Był także członkiem konfederacji generalnej, która została zawiązana 15 stycznia 1674 roku na sejmie konwokacyjnym. W 1674 roku był elektorem Jana III Sobieskiego z województwa nowogródzkiego, podpisując jego pacta conventa.
Rodzina
Aleksander był synem Konstantego Połubińskiego i Zofii Sapieżanki, córki Andrzeja. Ożenił się z Zuzanną Chreptowicz, wdową po Tomaszu Sapieże. Z drugą żoną, Zofią Konstancją Wołodkowicz (od 1652), miał dwie córki: Annę Mariannę, żonę Dominika Mikołaja Radziwiłła, oraz Izabellę Helenę, żonę Jerzego Stanisława Sapiehy.
Zobacz też
Przypisy
Linki zewnętrzne
Aleksander Hilary Połubiński, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2021-12-19].
