Aleksander Harasowski

Aleksander Paweł Harasowski

Aleksander Paweł Harasowski (urodzony 10 czerwca 1872 w Teratynie, zmarły 28 lutego 1945 w Lublinie) był polskim lekarzem, doktorem wszech nauk lekarskich Uniwersytetu Jagiellońskiego, autorem poradnika medycznego oraz dyrygentem Krakowskiego Chóru Akademickiego.

Życiorys

Urodził się w Teratynie, w pobliżu Chełma, jako syn Teofila, księdza unickiego, i Antoniny z domu Tokarskiej. Pochodził z morawsko-śląskiej rodziny o polskich tradycjach patriotycznych, która osiedliła się na ziemi lwowskiej w XVII wieku. Babka przekazała mu pieśni z czasów Powstania Styczniowego.

Maturę zdał w gimnazjum Zgromadzenia Zmartwychwstańców we Lwowie. W 1897 roku ukończył studia oraz uzyskał doktorat „wszech nauk lekarskich” na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po studiach rozpoczął pracę w Szpitalu Powszechnym we Lwowie, gdzie w 1900 roku opublikował „racjonalny poradnik lekarski dla chorych i zdrowych”, który szybko zyskał popularność. Książka została uwzględniona w Bibliografii Polskiej Estreicherów i była cytowana jeszcze w XXI wieku.

W latach 1900–1914 pełnił rolę lekarza miejskiego i uzdrowiskowego w Delatynie. W 1910 roku wydał opracowanie dotyczące warunków balneologicznych tego uzdrowiska, które oferowało „kąpiele w Prucie, ideał kąpieli rzecznej”. Publikacja ta została wskazana w 2015 roku jako przykład skutecznej reklamy. Harasowski pracował także jako lekarz Kasy Chorych w Nadwórnej oraz rejonowy lekarz więzienny, aż do wybuchu I wojny światowej.

Ożenił się z Robertą Nałęcz-Udrycką, z którą miał czworo dzieci: Stanisławę (1899), Helenę (1902), Adama (1904–1996) i Romualda (1912). Rodzina osiedliła się w Delatynie, gdzie Aleksander zbudował willę. Oboje małżonkowie byli pasjonatami i znawcami muzyki. Ich syn Adam, przyszły uczestnik Konkursu Chopinowskiego, kompozytor i inżynier, rozpoczął naukę gry na fortepianie w wieku pięciu lat.

Po wybuchu wojny, w 1914 roku, Aleksander Harasowski został zmobilizowany do austriackiej służby wojskowej, a następnie wstąpił do Wojska Polskiego. W 1919 roku trafił do polskiego szpitala wojskowego w Nowym Sączu, gdzie mieszkał w okresie międzywojennym. Został przeniesiony do rezerwy w stopniu majora w 1921 roku.

W 1926 roku zmarli z powodu płonicy Roberta Harasowska i najmłodszy syn Romuald. Córka Stanisława wyszła za kompozytora Tadeusza Szeligowskiego (1896–1963). Po przejściu na emeryturę przeniósł się do Wilna, a po zakończeniu II wojny światowej osiedlił się w Lublinie, gdzie zmarł w 1945 roku.

Aleksander Harasowski był „wszechstronnie uzdolniony, a przede wszystkim miał niezwykły talent muzyczny”. Komponował i grał na fortepianie. W trakcie studiów medycznych (1892–1897) był dyrygentem Krakowskiego Chóru Akademickiego. Później dyrygował chórami w Delatynie i Andrychowie, gdzie pracował jako lekarz wojskowy. Po śmierci Marszałka Piłsudskiego w 1935 roku skomponował muzykę do słów M. Nalepki „Do Wilna serce dajcie”.

Oprócz publikacji medycznych i popularyzatorskich, Aleksander pisał wiersze i krótkie formy literackie. Wygłaszał także pogadanki w wileńskiej rozgłośni Polskiego Radia. Znał kilka nowoczesnych języków europejskich, a także łacinę i grekę. Około 1912 roku zdobył pierwszą nagrodę w korespondencyjnym konkursie szachowym w Petersburgu. Na emeryturze pisał dla „Gazety Wileńskiej”.

Publikacje książkowe

Lekarz domowy: Racjonalny poradnik dla chorych i zdrowych. Lwów: S. Köhler, 1900, s. 224.
Delatyn: Miejscowość klimatyczna i kąpielowa w Galicyi. Lwów: nakładem Drukarni Józefa Chęcińskiego, 1910, s. 14.