Aleksander Jan Hall (urodzony 20 maja 1953 w Gdańsku) to polski polityk oraz historyk, który uzyskał tytuł doktora habilitowanego nauk humanistycznych i pracuje jako nauczyciel akademicki. Był zaangażowany w działalność opozycyjną w PRL, współtworzył Ruch Młodej Polski, pełnił funkcję ministra w rządzie Tadeusza Mazowieckiego oraz zasiadał w Sejmie w I i III kadencji. Otrzymał Order Orła Białego.
Życiorys
Wykształcenie i praca zawodowa
Ukończył I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Gdańsku, a następnie w 1977 roku zdobył wykształcenie na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Gdańskiego. Od 1996 roku uczył historii w gdańskim Liceum Autonomicznym. Od 2002 roku jest pracownikiem naukowym Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, gdzie objął stanowisko profesora. W 2004 roku obronił pracę doktorską w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk, której temat dotyczył życia i myśli Charles’a de Gaulle’a. W 2010 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego na podstawie pracy „Historia prawicy francuskiej (1981–2007)” obronionej w Instytucie Studiów Politycznych PAN.
Działalność polityczna
Od 1977 roku był zaangażowany w Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela, a podczas rozłamu w tej organizacji wsparł Leszka Moczulskiego. Po rocznym działaniu w Zespole Inicjatywy Obywatelskiej, założył i kierował opozycyjnym Ruchem Młodej Polski oraz redagował pismo „Bratniak” do 1981 roku. Jego ówczesną narzeczoną była Matylda Sobieska, która była tajnym współpracownikiem Służby Bezpieczeństwa PRL o kryptonimie „Andrzej”.
W czasie wydarzeń sierpniowych w 1980 roku brał udział w strajku w Stoczni Gdańskiej. 27 września 1981 roku był jednym z sygnatariuszy deklaracji założycielskiej Klubów Służby Niepodległości i pełnił rolę doradcy Lecha Wałęsy. Po wprowadzeniu stanu wojennego ukrywał się do 1984 roku, zasiadając w niejawnych władzach „Solidarności” oraz redagując czasopisma podziemne aż do 1989 roku. Współpracował także z „Tygodnikiem Powszechnym”.
W 1989 roku uczestniczył w obradach plenarnych Okrągłego Stołu, jednak nie wziął udziału w wyborach do Sejmu kontraktowego. W rządzie Tadeusza Mazowieckiego, od września 1989 do października 1990, pełnił funkcję ministra bez teki, zajmując się współpracą z organizacjami politycznymi i stowarzyszeniami. Przewodniczył Forum Prawicy Demokratycznej (1990–1991), a następnie działał jako wiceprzewodniczący Unii Demokratycznej (1991–1992) i przewodniczący Partii Konserwatywnej (1992–1997). W 1997 roku był jednym z twórców Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego.
Pełnił mandat posła na Sejm w latach 1991–1993 (z ramienia Unii Demokratycznej) oraz 1997–2001 (z ramienia Akcji Wyborczej Solidarność). Po porażce w wyborach parlamentarnych w 2001 roku (z listy Platformy Obywatelskiej) postanowił wycofać się z aktywnej polityki, koncentrując się na pracy naukowej. W 2004 roku odmówił przyjęcia mandatu poselskiego, który przypadł mu po wyborze jednego z posłów PO do Parlamentu Europejskiego. W kolejnych latach był m.in. członkiem komitetów honorowych kandydatów PO na urząd prezydenta Gdańska (Pawła Adamowicza) oraz na urząd prezydenta RP (Bronisława Komorowskiego w 2010 i 2015 roku). W 2020 roku zaangażował się w kampanię kandydata na prezydenta RP, Władysława Kosiniaka-Kamysza z PSL i Koalicji Polskiej.
W 2011 roku został członkiem Kapituły Orderu Orła Białego, jednak w listopadzie 2015 roku zrezygnował z tego członkostwa w proteście przeciwko decyzji prezydenta RP Andrzeja Dudy o ułaskawieniu Mariusza Kamińskiego. Wstąpił również do Komitetu Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie.
Życie prywatne
Jest synem Jana i Janiny, bratem Jerzego. Od 1996 roku jest mężem Katarzyny.
Publikacje
- Wobec Rosji (1981)
- Dziedzictwo narodowej demokracji (1984)
- Polemiki i refleksje: wybór publicystyki politycznej z lat 1978–1986 (1989)
- Spór o Polskę (1993)
- Wokół konstytucji: z perspektywy konserwatywnej (1994)
- Wizja parlamentu w nowej konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (1994)
- Polskie patriotyzmy (1997)
- Pierwsza taka dekada (2000)
- Widziane z prawej strony (2000)
- Charles de Gaulle (2002)
- Jaka Polska? (2004)
- Naród i państwo w myśli politycznej Charles’a de Gaulle’a (2005)
- Francja i wielcy Francuzi (2007)
- Zapis sposobu myślenia. Wybór publicystyki z lat 2002–2007 (2008)
- Historia francuskiej prawicy 1981–2007 (2009)
- W przededniu wielkiej zmiany. Okrągły Stół (2010)
- Osobista historia III Rzeczypospolitej (2011)
Odznaczenia i wyróżnienia
- Order Orła Białego (2010)
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2006)
- Krzyż Wolności i Solidarności (2015)
- Odznaka Honorowa za Zasługi dla Samorządu Terytorialnego (2015)
- Oficer Legii Honorowej (Francja, 2015)
- Medal św. Wojciecha (2023)
Przypisy
Bibliografia
Strona sejmowa posła III kadencji. [dostęp 2019-03-10].
Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. [dostęp 2019-03-10].
Dr hab. Aleksander Jan Hall, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2022-06-24].
