Aleksander Granas pseud. Wroński
Aleksander Granas, znany także jako Wroński, urodził się 14 kwietnia 1885 roku w Modelu, a zmarł w 1937 roku w ZSRR. Był działaczem SDKPiL oraz KPP, a także pełnił funkcję sekretarza sekcji polskiej Komitetu Wykonawczego MOPR w latach 1930-1931.
Życie i działalność
Granas był samoukiem, a jego zawodowa kariera obejmowała pracę jako szewc, robotnik rolny, urzędnik, metalowiec oraz technik dentystyczny. W 1905 roku był współzałożycielem organizacji SDKPiL w Kaliszu. W latach 1907-1908 działał w Komitecie Łódzkim SDKPiL, jednak został aresztowany i deportowany na Syberię, z której uciekł w 1912 roku. Następnie brał udział w działalności SDKPiL w takich miastach jak Kraków, Warszawa, Zgierz, Łódź, Pabianice, Kalisz, Rzeszów, Budapeszt oraz Kopenhaga, gdzie od sierpnia 1914 do 1917 roku pełnił rolę sekretarza sekcji SDKPiL.
W 1917 roku przybył do Petersburga wraz z Leninem i zaangażował się w tamtejszą grupę SDKPiL. Był członkiem Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich (RDRiŻ) w Wenden (Kiesi) na Łotwie oraz delegatem na VI Zjazd SDPRR(b) w imieniu organizacji wendeńskiej. Na początku 1918 roku pełnił funkcję komisarza do spraw polskich w okręgu liwońskim (Łotwa). Po powrocie do Polski w 1919 roku przystąpił do KPP i w styczniu tego samego roku współorganizował warszawską RDRiŻ. W latach 1920, 1922-1924 oraz 1929 był więziony za swoją działalność komunistyczną.
Od 1930 roku mieszkał w ZSRR, gdzie był sekretarzem sekcji polskiej KW MOPR. W 1931 roku wstąpił do Stowarzyszenia Starych Bolszewików. W ostatnich latach życia pełnił funkcję dyrektora biblioteki Muzeum Rewolucji w Moskwie. W 1937 roku został aresztowany, oskarżony „o przynależność do POW” i stracony w Butrykach. W 1956 roku został zrehabilitowany.
Rodzina
Jego syn, Józef Granas, również był działaczem komunistycznym i brał udział w Wojnie domowej w Hiszpanii w latach 1936-1939. W 1942 roku został zrzucony spadochronem do okupowanej Polski, jednak jego dalsze losy są nieznane.
Bibliografia
- Księga Polaków uczestników rewolucji październikowej 1917-1920. Biografie, oprac. Lidia Kalestyńska, Aleksander Kochański, Wiesława Toporowicz, Warszawa 1967.
- Polski Słownik Biograficzny t. VIII, Wrocław-Kraków-Warszawa 1959-1960.
Linki zewnętrzne
Fotografia
