Aleksander Gorzeński herbu Nałęcz
Aleksander Gorzeński, który nosił herb Nałęcz (urodzony około 1671 roku, zmarł 2 maja lub 9 maja 1754 roku w Gnieźnie), był dziedzicem dóbr dobrzyckich oraz proboszczem parafii dobrzyckiej od 1726 do 1748 roku. Pełnił także funkcję kantora w Gnieźnie oraz był kanonikiem gnieźnieńskiej kapituły katedralnej od 1727 roku, a także kanonikiem krakowskim, archidiakonem kaliskim oraz wikariuszem generalnym archidiecezji gnieźnieńskiej.
Był synem Andrzeja i Zofii ze Skoraszewskich, chorążanki poznańskiej. Ożenił się z Anną Koźmińską, kasztelanką rogozińską, z którą miał czterech synów: Dymitra (zmarł w 1732 roku, jezuitę), Franciszka (pułkownika wojsk koronnych), Józefa (kanonika gnieźnieńskiego i poznańskiego) oraz Antoniego (chorążego kaliskiego i poznańskiego, konsyliarza generalnego konfederacji barskiej), a także cztery córki.
W 1701 roku był wymieniany jako dworzanin królewski. W latach 1706 i 1717 pełnił funkcję marszałka sejmików średzkich, a w 1715 oraz 1727 roku został wybrany na komisarza skarbowego województw wielkopolskich. W 1727 roku został również deputatem do Trybunału Koronnego, gdzie objął stanowisko wicemarszałka.
W 1717 roku nabył za 106 700 zł od spadkobierców Michała Dobrzyckiego (1660–1715) dobra dobrzyckie, które pozostawały w rękach rodziny Gorzeńskich przez niemal 100 lat, aż do 1816 roku.
Po śmierci żony w 1726 roku wstąpił do Seminarium Duchownego, gdzie uzyskał święcenia kapłańskie. W tym samym roku objął stanowisko proboszcza w dobrzyckiej parafii. Z uwagi na pełnione funkcje w Gnieźnie, zastępowali go wikariusze: ks. Franciszek Kociałkiewicz (1727–1735), ks. Ludwik Łęski (do 1731), ks. Szymon Karszewski (1732), ks. Mateusz Kurowski (1733), ks. Tomasz Czarczyński (1737), ks. Łukasz Płaczkiewicz (1738–1740), kd. Franciszek Płaczek (1740), ks. Wojciech Żgliński.
4 sierpnia 1729 roku otrzymał kanonię Bużenin, a w 1732 roku został kantorem gnieźnieńskim po Aleksandrze Mostowskim. Arcybiskup Teodor Potocki mianował go wikariuszem generalnym archidiecezji gnieźnieńskiej, a jego nominację podtrzymali kolejni biskupi, abp Krzysztof Antoni Szembek oraz abp Adam Ignacy Komorowski.
Jako delegat kapituły gnieźnieńskiej uczestniczył w sejmikach średzkich oraz sejmie warszawskim. W 1732 roku zasiadł w Trybunale Koronnym, gdzie objął stanowisko wiceprezydenta.
W kościele dobrzyckim ufundował nowe ołtarze boczne, poświęcone św. Józefowi i św. Katarzynie. Dobudował drugą zakrystię po północnej stronie ołtarza głównego oraz położył nową, dębową podłogę w prezbiterium, a w nawie zastosował ceglaną. Całość wnętrza kościoła odnowił i częściowo pozłocił ołtarze. Na terenie kościelnym zbudował nową wieżę oraz nową drewnianą dzwonnicę na dwa większe dzwony, które, wraz z dachem kościoła, pokryto nowymi gontami. Wieża, dzwonnica i kostnica zostały pokryte gontami i obite tarcicą.
Wzniósł także nowe, przestronne probostwo, składające się z jadalni, dwóch pokoi mieszkalnych oraz trzech sypialni. Starą plebanię, po remoncie, przekazał do użytku wikariuszom oraz służbie.
Dobra dobrzyckie sprzedał w 1739 roku swojemu synowi Antoniemu, na którego nałożył obowiązek spłaty pozostałego rodzeństwa.
W 1748 roku, mając 78 lat, zrezygnował z funkcji proboszcza w Dobrzycy i pozostał w Gnieźnie, gdzie zmarł w wieku 84 lat; został pochowany w tamtejszej katedrze.
Przypisy
