Aleksander Fiut

Aleksander Stefan Fiut (urodzony 24 czerwca 1945 roku w Żywcu) to polski historyk literatury, krytyk literacki oraz eseista.

Życiorys

Studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jego debiut miał miejsce w 1972 roku na łamach miesięcznika „Profile”, wydawanego w Rzeszowie. W 1974 roku uzyskał doktorat na podstawie pracy dotyczącej twórczości Wilhelma Macha. Od lat 70. badał twórczość Czesława Miłosza, którego miał okazję poznać osobiście jeszcze przed przyznaniem mu Literackiej Nagrody Nobla. Przeprowadził z nim szereg rozmów, które były publikowane wielokrotnie w formie książkowej, po raz pierwszy w 1981 roku, a ostatnio w tomie „Dzieł zebranych” poety. W 1988 roku, na podstawie pracy pt. „Moment wieczny. Poezja Czesława Miłosza”, uzyskał stopień doktora habilitowanego. Tytuł naukowy profesora przyznano mu 24 kwietnia 1996 roku, a w tym samym roku został mianowany profesorem nadzwyczajnym, a w 2002 roku objął stanowisko profesora zwyczajnego.

Pełnił funkcję kierownika Katedry Literatury Polskiej XX wieku w Instytucie Polonistyki UJ, gdzie wykładał również w Studium Literacko-Artystycznym. Był jednym z członków założycieli Fundacji Miejsc Rodzinnych Czesława Miłosza przy Uniwersytecie Kowieńskim na Litwie oraz członkiem Rady Programowej The Institute of Czesław Miłosz w USA. Wykładał na wielu uczelniach, w tym w Lille (Francja), Berkeley, Bloomington (USA), Skopje (Macedonia), Ołomuńcu (Czechy), Sztokholmie, Getyndze, Leuven (Belgia) oraz w Rio de Janeiro, a także w The Institute of European Studies w Wiedniu.

Jego zainteresowania badawcze obejmują twórczość Czesława Miłosza, literaturę XX wieku oraz literaturę Środkowej Europy, a także zagadnienia związane z pograniczem literatury, socjologią, antropologią, religioznawstwem i psychologią.

W marcu 2000 roku otrzymał nagrodę Krakowska Książka Miesiąca za książkę „Być (albo nie być) Środkowoeuropejczykiem”. W 2006 roku uhonorowano go Nagrodą im. Kazimierza Wyki. Mieszka i pracuje w Krakowie. Do sierpnia 2020 roku był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

Twórczość

  • „Dowód nietożsamości. Proza Wilhelma Macha” (Studium; Ossolineum 1977)
  • „Rozmowy z Czesławem Miłoszem” (Wydawnictwo Literackie 1981, ISBN 83-08-00690-6)
  • „Milosz par Milosz. Entretien de Czeslaw Milosz avec Ewa Czarnecka et Aleksander Fiut” (współautorstwo z Renatą Gorczyńską [ps. „Ewa Czarnecka”], Paryż, Fayard 1986, ISBN 2-213-01674-7)
  • „Conversations With Czeslaw Milosz” (współautorstwo z Renatą Gorczyńską [ps. „Ewa Czarnecka”]; San Diego: Harcourt Brace Jovanovich 1987, ISBN 0-15-122591-5)
  • „Moment wieczny. Poezja Czesława Miłosza” (Szkice; Libella, Paryż 1987 seria „Historia i teraźniejszość”, t. 14, ISBN 2-903332-05-3; wyd. II: Open, Warszawa 1993, ISBN 83-85254-16-1; Wydawnictwo Literackie, Kraków 1998, ISBN 83-08-02875-6; wydanie amerykańskie: „The Eternal Moment. The Poetry of Czeslaw Milosz”, California University Press, Berkeley 1990)
  • „Czesława Miłosza autoportret przekorny. Rozmowy” (Wydawnictwo Literackie 1988, ISBN 83-08-01196-9; 1994, ISBN 83-08-02540-4; 2003 w ramach „Dzieł zebranych” Czesława Miłosza, ISBN 83-08-03263-X; przekłady, w tym w połączeniu z wywiadami Renaty Gorczyńskiej [jw.], na język włoski, angielski, francuski, serbo-chorwacki i litewski)
  • „Pytanie o tożsamość” (Szkice literackie; Wydawnictwo Literackie 1995, ISBN 83-7052-246-7)
  • „Być (albo nie być) Środkowoeuropejczykiem” (Szkice literackie; Wydawnictwo Literackie 1999, ISBN 83-08-03003-3)
  • „V Evropě, čili… Eseje nejen o polské literatuře” (tłum. Petra Zavřelová i Václav Burian, Votobia, Olomouc 2001, ISBN 80-7198-502-3)
  • „W stronę Miłosza” (Szkice literackie; Wydawnictwo Literackie 2003, ISBN 83-08-03504-3)
  • „Spotkania z Innym” (Szkice; Wydawnictwo Literackie 2006, ISBN 83-08-03921-9)

Opracowania i redakcja

  • Czesław Miłosz, „Gedichte” (autor przedmowy; tłum. Karl Dedecius i Jeannine Łuczak-Wild; Frankfurt am Main, Suhrkamp 1992, ISBN 3-518-22090-X)
  • Czesław Miłosz, „Gedichte 1933-1981” (autor przedmowy; tłum. Karl Dedecius i Jeannine Łuczak-Wild; Frankfurt am Main, Suhrkamp 1995, ISBN 3-518-03648-3)
  • Czesław Miłosz, „Traktat moralny; Traktat poetycki” (przedmowa i przypisy; Wydawnictwo Literackie 1996, ISBN 83-08-02654-0; 1998, ISBN 83-08-02835-7)
  • Czesławowi Miłoszowi-poeci: „antologia” (opracowanie; Baran i Suszczyński 1996, ISBN 83-85845-59-3)
  • Czesław Miłosz, „Tak mało / Cosi poco” (autor wyboru; Wydawnictwo Literackie 1999, ISBN 83-08-02985-X)
  • „Poznawanie Miłosza 2. Cz. 1, 1980-1998” (opracowanie; Wydawnictwo Literackie 2000, ISBN 83-08-02863-2)
  • „Poznawanie Miłosza 2. Cz. 2, 1980-1998” (opracowanie; Wydawnictwo Literackie 2001, ISBN 83-08-03124-2)

Przypisy

Przeczytaj u przyjaciół: