Aleksander Maciej Adam Fiszer
Aleksander Maciej Adam Fiszer (ur. 24 lutego 1897 w Garbatce, zm. 12 września 1939 we Wróblewie) był majorem piechoty Wojska Polskiego oraz kawalerem Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
Urodził się w Garbatce, położonej w pobliżu Radomia, jako syn Stefana i Marii z domu Kozłowskiej.
Odwiedził siedem klas gimnazjum filologicznego w Radomiu. W latach 1910-1914 był aktywnym członkiem harcerstwa. W chwili wybuchu I wojny światowej przebywał w Częstochowie, gdzie 15 września 1914 roku zaciągnął się do Legionów Polskich. Najpierw wcielono go do IV batalionu uzupełniającego, a następnie przydzielono do 2 kompanii II baonu 1 pułku piechoty, a potem przeniesiono do 1 kompanii I baonu 5 pułku piechoty I Brygady Legionów Polskich. Uczestniczył w całej kampanii legionowej na froncie, a 4 lipca 1916 roku został ranny w nogę podczas bitwy pod Kostiuchnówką (niedaleko Polskiej Góry). W kwietniu 1917 roku figurował jako pacjent w Domu Rekonwalescentów w Kamieńsku, gdzie został przedstawiony do odznaczenia austriackim Krzyżem Wojskowym Karola. Po wyzdrowieniu wrócił do 5 pułku piechoty w Różanie, gdzie pełnił funkcję instruktora, osiągając stopień sekcyjnego. Po odmowie złożenia przysięgi na wierność cesarzowi niemieckiemu został internowany w obozie w Szczypiornie, jednak udało mu się uciec podczas transportu do Łomży. Następnie pracował jako korepetytor w Noworadomsku, współpracując z członkami Polskiej Organizacji Wojskowej. Zgłosił się do Szkoły Podchorążych i w 1918 roku został wysłany na tzw. „Odcinek Frontowy Nr 1” w Siemiatyczach nad Bugiem. Po wyparciu Niemców z nad Bugu, został wcielony do 22 pułku piechoty.
Wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 22 pułku piechoty. 1 maja 1919 roku otrzymał awans na stopień podporucznika piechoty. 30 stycznia 1920 roku, na rozkaz, zaatakował siłami swojej kompanii wsie Wysokoje i Koczyszcze, gdzie nieprzyjaciel zgromadził znaczne siły. Ppor. Fiszer przeprowadził głębokie obejście i, pod osłoną nocy, zaatakował bolszewików w Wysokiem, eliminując ich placówki strażnicze. W wyniku akcji do polskiej niewoli trafiło 130 jeńców, w tym dowódca batalionu oraz dwóch dowódców kompanii, a zdobyto cztery karabiny maszynowe. Kompania ppor. Fiszera zaatakowała również oddziały radzieckie w Koczyszczy, zadając im poważne straty. Na mocy dekretu Naczelnego Wodza Wojska Polskiego z 30 lipca 1920 roku, ppor. Aleksander Fiszer został warunkowo mianowany na stopień porucznika z datą 1 maja 1920 roku. Dowodził 2 kompanią 22 pp podczas walk nad Wkrą, które miały miejsce od 14 do 16 sierpnia 1920 roku. Wyróżnił się 16 sierpnia, przeprawiając się przez Wkrę i atakując nieprzyjaciela, zmuszając go do ucieczki. W 1921 roku, za odwagę wykazaną w czasie wojny, został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari.
Na dzień 1 czerwca 1921 roku, będąc już kapitanem, przebywał w Centrum Wyszkolenia w Grodnie, z przydziałem do 22 pułku piechoty. Dekretem Naczelnika Państwa z 3 maja 1922 roku, został zweryfikowany w stopniu kapitana, z datą starszeństwa 1 czerwca 1919 roku, zajmując 1535. lokatę w korpusie oficerów piechoty. W 22 pułku piechoty służył do połowy 1929 roku, osiągając w 1923 roku 1407. lokatę wśród kapitanów, w 1924 roku – 939. lokatę, a w 1928 roku – 509. lokatę. W tym okresie był m.in. przydzielony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr IX jako referent w Oddziale Ogólnym. W marcu 1926 roku ogłoszono rozporządzenie ministra spraw wojskowych, gen. broni Lucjana Żeligowskiego, o ponownym przydzieleniu kpt. Fiszera do 22 pułku piechoty. W wykazie imiennym poruczników i kapitanów, sporządzonym przez płk. Szt. Gen. Józefa Zamorskiego, zaliczono kpt. Fiszera do 18-miesięcznego okresu dowodzenia kompanią od 1 czerwca 1919 roku do 1 marca 1921 roku.
Prezydent RP Ignacy Mościcki, na mocy zarządzenia z 2 kwietnia 1929 roku, awansował Aleksandra Fiszera do rangi majora, ze starszeństwem od 1 stycznia 1929 roku oraz 37. lokatą w korpusie oficerów piechoty. Z dniem 6 lipca 1929 roku mjr Fiszer został przeniesiony do 14 pułku piechoty we Włocławku, na stanowisko dowódcy batalionu.
W 14 pułku piechoty służył do połowy lat 30. XX wieku, pełniąc funkcje dowódcy I batalionu, kwatermistrza pułku oraz dowódcy II batalionu. Na stanowisko kwatermistrza został przeniesiony na podstawie zarządzenia ministra spraw wojskowych z 9 grudnia 1932 roku, a objął to stanowisko w październiku 1932 roku. Funkcję kwatermistrza 14 pułku piechoty sprawował do kwietnia 1934 roku, kiedy to powrócił na stanowisko dowódcy batalionu. W dniach 6-10 maja 1930 roku uczestniczył w okręgowych zawodach strzeleckich Okręgu Korpusu Nr VIII, zdobywając tytuł mistrza z wynikiem 213 punktów, co było istotnym osiągnięciem dla niego i dla 14 pp. Wraz z delegacją pułku wziął udział w ceremonii otwarcia nowego stadionu sportowego we Włocławku 9 czerwca 1930 roku. 6 lutego 1934 roku rozpoczął pod jego dowództwem ćwiczenia pułkowe, a II batalion 14 pp, którym dowodził, zajął pierwsze miejsce w zawodach 4 Dywizji Piechoty w strzelaniu z ckm.
W 1930 roku, jako oficer 14 pułku piechoty, zajmował 613. lokatę łączną na liście starszeństwa majorów piechoty (35. lokatę w starszeństwie), a w 1932 roku 32. lokatę w swoim starszeństwie. Na dzień 1 lipca 1933 roku zajmował już 30. lokatę w starszeństwie (i jednocześnie 445. lokatę łączną wśród majorów piechoty). 5 czerwca 1935 roku, jako major 14 pp, zajmował 25. lokatę w swoim starszeństwie (325. lokatę łączną wśród majorów korpusu piechoty). Działając w Lidze Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej oraz w Polskim Białym Krzyżu, aktywnie angażował się w działalność poza służbą wojskową.
Kolejnym etapem kariery wojskowej majora Fiszera była służba w 60 pułku piechoty, który wchodził w skład 25 Dywizji Piechoty. Na 23 marca 1939 roku pełnił funkcję dowódcy I batalionu 60 pp, zajmując w tym okresie 7. lokatę wśród majorów piechoty w swoim starszeństwie. Na czele batalionu wziął udział w walkach we wrześniu, uczestnicząc w bitwie nad Bzurą. 11 września poprowadził swój batalion do natarcia na Solcę Wielką i folwark Wróblew, który do zmierzchu został zdobyty. Zginął następnego dnia w trakcie zaciętych walk o folwark Wróblew, który kilkukrotnie zmieniał właścicieli. Został pochowany w kwaterze wojennej na cmentarzu w Solcy Wielkiej.
Aleksander Fiszer był żonaty i miał dwóch synów: Stefana (ur. 7 stycznia 1924 r.) oraz Aleksandra (ur. 16 lipca 1925 r.).
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4283 (1921)
- Krzyż Niepodległości (13 kwietnia 1931)
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1938)
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Brązowy Medal za Długoletnią Służbę
- Odznaka za Rany i Kontuzje
- Odznaka „Za wierną służbę”
- Odznaka strzelecka „Za celność”
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Zdzisław Ciesielski: Dzieje 14 Pułku Piechoty w latach 1918–1939. Toruń: Wyd. Adam Marszałek, 2008. ISBN 978-83-7441-937-6.
Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty opublikowana w „Przeglądzie Piechoty”. Zeszyt 7, lipiec 1930 r. Przegląd Piechoty: miesięcznik wydawany przez Departament Piechoty, Sekcję Piechoty Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930. [dostęp 2017-09-21].
Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty: dodatek bezpłatny dla prenumeratorów „Przeglądu Piechoty”. 1 lipca 1933 r. Przegląd Piechoty: miesięcznik wydawany przez Departament Piechoty, Sekcję Piechoty Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1933. [dostęp 2017-09-21].
Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty: dodatek bezpłatny dla prenumeratorów „Przeglądu Piechoty”. 5 czerwca 1935 r. Przegląd Piechoty: miesięcznik wydawany przez Departament Piechoty, Sekcję Piechoty Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1935. [dostęp 2017-09-21].
Rocznik oficerski 1923. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1923. [dostęp 2017-09-21].
Rocznik oficerski 1924. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1924. [dostęp 2017-09-21].
Rocznik oficerski 1928. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1928. [dostęp 2017-09-21].
Rocznik oficerski 1932. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1932. [dostęp 2017-09-21].
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
Zbiory Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Wykazy imienne kapitanów – dowódców kompanii i baonów na froncie – 1926/27 – część I; sygnatura 701/1/121 str. 350 poz. 352. [dostęp 2018-10-04].
Lista starszeństwa oficerów zawodowych 1922: załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 1922 r. Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1922. [dostęp 2017-09-21].
Spis oficerów służących czynnie w dniu 01.06.1921: dodatek do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 37 z dnia 24 września 1921 r. Zbiory Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie – spis zamieszczony na stronie Małopolskiego Towarzystwa Genealogicznego, 1921. [dostęp 2017-09-21].
Zbiory Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Obsada personalna – majorowie; sygnatura 701/1/116 str. 80 poz. 419. [dostęp 2018-11-28].
Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z lat 1920–1937. [dostęp 2020-09-17].
Bronisław Kowalczewski: Zarys historji wojennej pułków polskich 1918–1920. 22 pułk piechoty. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1930. [dostęp 2017-09-21].
Marian Porwit: Komentarze do historii polskich działań obronnych 1939 roku. Tom 2. Warszawa: Wyd. Czytelnik, 1983. ISBN 83-07-00645-7.
portal Bohaterowie1939.pl karta poległego – mjr Aleksander Fiszer. [dostęp 2017-09-21].
Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Fischer (Fiszer) Aleksander Adam. [dostęp 2022-11-25].
