Aleksander Eysymontt
Aleksander Eysymontt, herbu Korab (urodzony 14 lutego?/26 lutego 1883 w Grodnie, zmarł 30 lipca 1966 w Sydney) – był katolickim księdzem, proboszczem parafii w Harbinie, nauczycielem, wydawcą, redaktorem oraz działaczem polonijnym.
Życiorys
Urodził się 26 lutego 1883 roku w Grodnie, w rodzinie szlacheckiej, jako syn Aleksandra Eysymontta i Anny z Bulkiewiczów. W miejscowości tej uczęszczał do Szkoły Powszechnej oraz Gimnazjum Klasycznego. W 1901 roku rozpoczął naukę w Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Petersburgu, a pięć lat później, w 1906 roku, przyjął święcenia kapłańskie. Swoją posługę duszpasterską rozpoczął jako wikariusz oraz prefekt w Mozyrzu nad Prypecią, w regionie Polesia. W 1909 roku został wikarym w Orle. W styczniu 1910 roku objął stanowisko proboszcza w Chabarowsku, znajdującym się we wschodniej Syberii. Z powodu przymusu ze strony rządu carskiego, w lipcu 1912 roku przeniósł się do Harbina, gdzie rozpoczął pracę jako wikariusz przy kościele św. Stanisława Biskupa. Tam pełnił rolę duszpasterza dla polskich żołnierzy oraz pracowników Kolei Wschodniochińskiej. W trosce o zachowanie polskości, zorganizował bursę dla dzieci z mniej zamożnych rodzin. W latach 1916–1922 nauczał języka łacińskiego w rosyjskim gimnazjum. W 1935 roku został redaktorem „Tygodnika Polskiego”, a od 1937 roku pełnił funkcję jego wydawcy. W latach 1936–1937 oraz w 1949 roku był proboszczem w Harbinie. Zmuszony w 1949 roku do opuszczenia Chin z powodu zmian politycznych, osiedlił się w Australii, w Marayong, na przedmieściu Sydney. Tam podjął posługę duszpasterską przy Zgromadzeniu Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu, angażując się w duszpasterstwo polonijne. Zmarł 30 lipca 1966 roku w Marayong. Jego działalność wśród Polaków upamiętnia tablica w kościele Matki Boskiej Częstochowskiej w Marayong.
Rodzina
Aleksander Eysymontt pochodził z renomowanej rodziny szlacheckiej Eysymonttów herbu Korab, która od wieków osiedliła się w okolicy Małe Ejsymonty, w parafii Mała Brzostowica. Jego bliscy krewni posiadali majątki w Otkińszczyźnie oraz Kaplicy Wielkiej, w pobliżu Grodna. Jego brat Piotr miał niewielki folwark w Kołybyszki w parafii Kozłowicze, gdzie razem z synem Stanisławem został rozstrzelany przez Sowietów podczas II wojny światowej. Siostra Antonina przez pewien czas mieszkała w Harbinie, gdzie poślubiła Józefa Wzdulskiego. Do dziś w okolicach Grodna żyją potomkowie jego bratanka, Antoniego, młodszego syna Piotra. Ksiądz Aleksander w okresie międzywojennym regularnie odwiedzał swoich krewnych, udzielając im sakramentów chrztów. W 1932 roku celebrował uroczystą mszę chrzcielną dla Ignacego Eysymonta z Ejsymonty Nadtobolskie, który był siódmym dzieckiem (i siódmym synem), a jednocześnie chrześniakiem Prezydenta RP Ignacego Mościckiego.
Bibliografia
Bibliografia oparta na: ks. Józef Szymański, „Duszpasterze Polonii i Polaków za granicą”, T. III, Rzeszów 2020, s. 68-69.
- ks. D. Bednarski, Biskup Józef Gawlina jako opiekun Polaków na Emigracji, Katowice 2019, s. 93, 95
- Śp. Ks. Aleksander Eysymontt, „Duszpasterz Polski Zagranicą” 18 (1967), z. 1 (70), s. 73-74
- Polskim duszpasterzom, „Przegląd Katolicki”. Organ Duszpasterstwa Polskiego w Australii i Nowej Zelandii, 11 (1977), nr 95, s. 8-9
- K. Grochowski, Polacy na Dalekim Wschodzie, Harbin 1928, s. 27-28, 37, 47, 83
- 25 lat pracy kapłańskiej księdza Aleksandra Eysymonta w parafii świętego Stanisława w Harbinie, „Tygodnik Polski” nr 42 / 805, 17 października 1937 r., s. 1-2
- A. Łyżwa, Wspomnienie. Poświęcam księdzu Aleksandrowi E., „Tygodnik Polski” 16 (1937) nr 43
- J. Misiurek, Eysymontt Aleksander, w: „Encyklopedia Katolicka”, 4(1983), kol. 1478
- J. Misiurek, Z dziejów duszpasterstwa polonijnego, [w:] „Studia Polonijne”, 1 (1976), s. 189-198 i 2 (1977), s. 307-325
- ks. J. Szymański, Opieka duszpasterska nad Polakami w Harbinie, s. 42-43
- ks. J. Szymański, Duszpasterze Polonii i Polaków za granicą, T. III, Rzeszów 2020, s. 68-69
