Aleksander Emil Ulrych

Aleksander Ulrych (urodzony 1 kwietnia 1886 w Turku, zmarł 29 kwietnia 1945 w Buchenwaldzie w Weimarze) był polskim politykiem, posłem na Sejm III kadencji II RP, przedsiębiorcą, działaczem Armii Krajowej oraz więźniem Buchenwaldu.

Życiorys

Ulrych przyszedł na świat w zamożnej rodzinie kupieckiej wyznania luterańskiego o niemieckich korzeniach, która osiedliła się w okolicach Kalisza od kilku pokoleń. Był synem Emila i Berty z domu Stark, starszym bratem Juliusza Ulrycha, który również był politykiem i wojskowym II RP. Pierwsze kroki edukacyjne stawiał w Kaliszu, a po ukończeniu szkoły realnej wstąpił jako ochotnik do armii Imperium Rosyjskiego z zamiarem zostania zawodowym oficerem. Szybko jednak zrezygnował z tej drogi i rozpoczął naukę zawodu kupieckiego w znanej warszawskiej firmie delikatesowej „Bracia Pakulscy”. W wieku 24 lat otworzył własny sklep delikatesowy w Kaliszu, który mieścił się na przedmieściu, co uchroniło go przed utratą majątku podczas bombardowania śródmieścia przez niemiecką artylerię w sierpniu 1914 roku.

Wykorzystując korzystną sytuację po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Ulrych znacząco rozwinął swoją działalność gospodarczą. Nabył dwie działki (na jednej z nich znajdował się przed zniszczeniem rodzinny dom Adama Asnyka) przy najbardziej ruchliwej ulicy Kalisza i zbudował dużą kamienicę, która istnieje do dziś i jest w rękach rodziny. Otworzył również duży sklep delikatesowy w centrum miasta, uzyskując monopol na import kawy i herbaty z Ameryki Środkowej na całą Polskę oraz reprezentując import ekskluzywnych win francuskich do zachodniej Polski, wysyłając wina ze swojej rozlewni nawet do Wrocławia w Niemczech.

Bliski przyjaciel Walerego Sławka, Ulrych przez dwie kadencje w latach 30. XX wieku był posłem ziemi kaliskiej na Sejm z listy BBWR. Od 1916 roku pełnił także funkcję członka Rady Miejskiej Kalisza, a w 1929 roku był jednym z głównych założycieli Komunalnej Kasy Oszczędności (KKO) w swoim rodzinnym mieście.

Po niemieckiej inwazji Ulrych odmówił podpisania volkslisty, co skutkowało utratą całego majątku przez władze niemieckie. Z polecenia Armii Krajowej przeniósł się do Wrocławia, gdzie pracował dla swoich byłych partnerów handlowych w firmie Julius Meinl Delikatessen, jednocześnie koordynując działalność AK na terenach włączonych do Rzeszy oraz współpracując z władzami organizacji w Generalnym Gubernatorstwie. Zachowując kontakty handlowe z firmą Pakulskich, mógł swobodnie podróżować między Rzeszą a GG. Jego żona, przesiedlona przez okupanta na przedmieścia Kalisza, pozostała w tym mieście.

W listopadzie 1944 roku Ulrych został aresztowany przez wrocławskie Gestapo, prawdopodobnie na skutek donosu jakiegoś prowokatora. Przez sześć tygodni był przesłuchiwany w siedzibie Gestapo, a następnie skierowany do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie, gdzie zmarł z wyczerpania 18 dni po wyzwoleniu obozu przez armię USA. Amerykanie pochowali go w indywidualnym grobie, jednak władze NRD później przeniosły jego szczątki do grobu masowego z powodu budowy pomnika.

W 1911 roku Aleksander Ulrych ożenił się z Amelią Freyer (1892–1962) i miał z nią dwoje dzieci: Janusza (1913–1940), który przed 1939 rokiem był dziennikarzem PAT, żołnierzem Polskich Sił Zbrojnych w Brygadzie Strzelców Karpackich, zmarłym tragicznie w Anglii i pochowanym w szkockim Perth, oraz córkę Danutę Zofię, zamężną Trzaska-Truszkowską (1920–2002), uczestniczkę powstania warszawskiego, która zmarła w Kaliszu i została pochowana nieopodal grobu matki na cmentarzu ewangelickim w tym mieście.