Aleksander Maria Paweł Mieczysław Dzieduszycki
Aleksander Maria Paweł Mieczysław Dzieduszycki (urodzony 18 stycznia 1874 w Starym Gwoźdźcu, zmarł 6 października 1949 w Krakowie) był hrabią, pułkownikiem kawalerii Wojska Polskiego oraz posłem RP w Danii.
Życiorys
Był przedstawicielem rodziny ziemiańskiej, synem Stanisława i Karoliny z Weryha-Darowskich. Ukończył Theresianum w Wiedniu, a później Akademię Wojskową w Wiener Neustadt. W 1896 roku rozpoczął swoją zawodową karierę w c. i k. Armii, zostając przydzielonym do Dolnoaustriackiego Pułku Dragonów Nr 3 w Krakowie. W latach 1899–1901 był słuchaczem Szkoły Wojennej w Wiedniu. Po jej ukończeniu otrzymał tytuł „przydzielony do Sztabu Generalnego” oraz przydział do Komendy 11 Brygady Kawalerii w Tarnowie. W latach 1902–1904 służył w Komendzie Dywizji Kawalerii Jarosław, a podczas służby sztabowej był oficerem nadetatowym Pułku Dragonów Nr 3. W 1904 roku przeniesiono go do Czeskiego Pułku Dragonów Nr 1 w Łańcucie. W 1907 roku uzyskał tytuł oficera Sztabu Generalnego i przydział do Komendy 10 Korpusu w Przemyślu. W 1910 roku, jako oficer Sztabu Generalnego, został przydzielony do Galicyjskiego Pułku Ułanów Nr 8 w Czerniowcach. Od 1912 roku kontynuował służbę w tym pułku, lecz został wykluczony z korpusu oficerów Sztabu Generalnego. W latach 1912–1913 brał udział w mobilizacji sił zbrojnych Austro-Węgier, zainicjowanej w związku z wojną na Bałkanach. W okresie 1914–1918 pełnił funkcję attaché wojskowego w c. i k. Ambasadzie w Madrycie, pozostając oficerem nadetatowym UR. 8. W trakcie służby w c. i k. Armii awansował na kolejne stopnie w korpusie oficerów kawalerii: podporucznika (1 września 1896), porucznika (1 listopada 1900), rotmistrza (1 maja 1904), majora (1 listopada 1914) oraz podpułkownika (1 listopada 1916).
W 1918 roku w Madrycie zorganizował polską agencję prasową, a po upadku Austro-Węgier został delegatem Komitetu Narodowego Polskiego (KNP) przy rządzie Królestwa Hiszpanii, przechodząc do polskiej służby dyplomatycznej.
13 października 1919 roku został mianowany posłem nadzwyczajnym i ministrem pełnomocnym w Danii. 16 maja 1924 roku został odwołany z tego stanowiska, a 30 września 1924 roku, pod wpływem nacisków Ministerstwa Spraw Zagranicznych Francji, zwolniony ze służby dyplomatycznej. Francuski kontrwywiad podejrzewał go o współpracę z Niemcami podczas I wojny światowej oraz po jej zakończeniu.
Po zakończeniu służby przez kilka lat mieszkał w Peru. Po powrocie do Polski został organizatorem i prezesem Towarzystwa Hodowli Konia Arabskiego w Warszawie, a także członkiem Zarządu Towarzystwa Zachęty do Hodowli Koni w Polsce oraz założycielem i członkiem zarządu Towarzystwa Międzynarodowych i Krajowych Zawodów Konnych w Polsce. Był autorem wielu publikacji dotyczących polityki i hodowli.
W 1934 roku figurował w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III, z przydziałem do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”.
Pod koniec lat 30. pełnił funkcję prezesa zarządu Towarzystwa Wyższej Szkoły Dziennikarskiej w Warszawie.
4 lipca 1908 roku Aleksander Dzieduszycki ożenił się z Marią Różą Pauliną Ciechanowską.
Ordery i odznaczenia
- Złoty Krzyż Zasługi (4 marca 1937)
- Złoty Medal Polskiego Czerwonego Krzyża I kl.
- Krzyż Wielki Orderu Świętego Olafa (Norwegia)
- Krzyż Wielki Orderu Danebroga (1923, Dania)
- Krzyż Wielki Orderu Słońca Peru (Peru)
- Order Korony Żelaznej 3 klasy z dekoracją wojenną (Austro-Węgry)
- Krzyż Zasługi Wojskowej 3 klasy (Austro-Węgry)
- Brązowy Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Sił Zbrojnych i Żandarmerii (Austro-Węgry)
- Krzyż Jubileuszowy Wojskowy (Austro-Węgry)
- Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913 (Austro-Węgry)
Przypisy
Bibliografia
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1897. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1896.
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1900. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1899.
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1901. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1900.
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1902. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1901.
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1903. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1902.
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1904. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1903.
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1905. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1904.
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1908. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1907.
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1911. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1910.
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1912. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1911.
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1913. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1912.
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1914.
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916.
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1917. Wiedeń: 1917.
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 159. [dostęp 2021-08-31].
- Dzieduszycki Aleksander [w:] Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej (redakcja naukowa Jacek M.Majchrowski przy współpracy Grzegorza Mazura i Kamila Stepana), Warszawa 1994, wyd. BGW, ISBN 83-7066-569-1, s. 93–94.
