Aleksander Dymitr Ghica

Aleksander Dymitr Ghica (rum. Alexandru Dimitrie Ghica; ur. 1796, zm. 1862) – był hospodarem Wołoszczyzny w latach 1834–1842 oraz kajmakamem w latach 1856–1858, pochodził z rodu Ghica.

Był bratem Grzegorza Ghiki IV. Objawił się na tronie wołoskim w 1834 roku, po zakończeniu długotrwałej okupacji rosyjskiej, która miała miejsce w czasie od zakończenia wojny turecko-rosyjskiej do momentu uiszczenia przez Turcję kontrybucji. W okresie okupacji Aleksander współpracował z carskim generałem Kisielewem, który kontrolował faktyczną władzę w księstwach rumuńskich.

Aleksander był pierwszym hospodarem, który rządził po wprowadzeniu regulaminu organicznego z 1830 roku, co przyczyniło się do znacznego wzmocnienia Zgromadzenia bojarskiego, które było wybierane przez lud (zostało jedynie zatwierdzone przez Turków). Niemniej jednak, już w 1837 roku popadł w konflikt ze Zgromadzeniem, pozwalając chłopom na osiedlanie się w miastach, co nie spodobało się bojarom, którzy byli dużymi posiadaczami ziemskimi. Hospodar starał się także ograniczyć uprawnienia Zgromadzenia, postulując, że ważniejsze decyzje powinny być zatwierdzane przez Turcję i Rosję, co spotkało się z oporem ruchu niepodległościowego. Dzięki wsparciu mocarstw udało mu się pokonać opozycję. W 1840 roku zlikwidował spisek republikański, który został zawiązany przeciwko niemu. Jednak sytuacja w kraju nie uległa poprawie – Wołoszczyzna stała się miejscem działania antytureckich grup bojowych z Bułgarii, Serbii (w tym działał Miłosz Obrenowić) oraz Grecji. Powstałe w wyniku tych wydarzeń zamieszanie, połączone z ciągłym konfliktem ze Zgromadzeniem, doprowadziły do usunięcia Aleksandra z tronu w 1842 roku.

W 1856 roku ponownie objął władzę w Wołoszczyźnie, tym razem jako kajmakam, mianowany przez Turków. W tym czasie zarówno w Wołoszczyźnie, jak i w Mołdawii, ruch zjednoczeniowy zyskiwał na sile. Wybrane w 1857 roku Zgromadzenie przyjęło wniosek o unię obu księstw (podobnie jak miało to miejsce w Mołdawii). Ten sukces ruchu unionistycznego wywołał reakcję mocarstw, które w 1858 roku podpisały konwencję regulującą ustrój obu księstw. W wyniku tej konwencji Aleksander został zdymisjonowany i zastąpiony przez komitet trzech kajmakamów, którzy mieli przeprowadzić wybory nowego księcia – został nim w 1859 roku Aleksander Jan Cuza.

Literatura: J. Demel, Historia Rumunii, Wrocław 1970.

Przeczytaj u przyjaciół: