Aleksander Chotowicki (ur. 30 stycznia?/11 lutego 1872 w Krzemieńcu, zm. 1937(?) w Moskwie) był kapłanem prawosławnym, który został kanonizowany jako nowomęczennik i cierpiętnik (cs. strastotierpiec) za swoją wiarę.
Życiorys
Jego ojciec, Aleksandr Chotowicki, był duchownym prawosławnym oraz rektorem seminarium duchownego w Krzemieńcu. Przyszły męczennik ukończył to seminarium, a następnie zdobył dyplom Petersburskiej Akademii Duchownej w 1895 roku. Tuż po zakończeniu studiów zgłosił się jako ochotnik do misji na Aleutach i Alaskę.
Praca misyjna w Ameryce
Wyjechał z Rosji w grupie misjonarzy pod przewodnictwem biskupa Mikołaja (Ziorowa). Początkowo pełnił rolę lektora w parafii św. Mikołaja w Nowym Jorku. W styczniu 1896 roku ożenił się z Marią Szerbuchiną. Cztery tygodnie później przyjął święcenia diakońskie, a 25 lutego tego samego roku – kapłańskie w soborze Trójcy Świętej w San Francisco. Tydzień później powrócił do Nowego Jorku jako proboszcz parafii św. Mikołaja na Manhattanie.
W 1901 roku udał się do Rosji, aby zebrać fundusze na budowę nowej cerkwi dla swojej parafii, która miała służyć także jako sobór. Po powrocie do Stanów Zjednoczonych kierował budową tej świątyni. W 1904 roku nowa cerkiew została poświęcona przez biskupa Tichona (Biełławina). Ks. Chotowicki, kontynuując swoje obowiązki proboszcza w Nowym Jorku, przyczynił się do powstania podobnych placówek duszpasterskich w Yonkers, Filadelfii, Passaic oraz innych miejscach na wschodnim wybrzeżu USA i Kanady. Szczególnie zaangażował się w nawracanie na prawosławie emigrantów z Galicji, wyznających greckokatolicyzm. Podczas jednego z takich spotkań został zaatakowany i poważnie raniony przez jednego z uczestników. Prowadził również działalność misyjną wśród protestantów różnych wyznań. Redagował gazetę „Russian-American Orthodox Messenger”. Za swoje osiągnięcia w pracy duszpasterskiej w 1906 roku otrzymał tytuł protojereja.
Działalność w Imperium Rosyjskim
W 1914 roku ks. Chotowicki powrócił do Rosji. 26 lutego pożegnał się z metropolitą amerykańskim Platonem, który docenił jego wkład w działalność misyjną. Został skierowany do pracy misyjnej w Finlandii, gdzie początkowo współpracował z biskupem Sergiuszem (Stragorodskim) w soborze w Helsinkach. W sierpniu 1917 roku metropolita Tichon (Bieławin), przeniesiony do Moskwy, zaprosił go do soboru Chrystusa Zbawiciela. Ks. Chotowicki był jednym z delegatów białego duchowieństwa na Sobór Lokalny Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, który obradował w latach 1917–1918.
Po rewolucji październikowej
Po wybuchu rosyjskiej wojny domowej wzywał prawosławnych Rosjan do aktywnego wsparcia Cerkwi, zarówno duchowo, jak i materialnie. Apelował o pomoc finansową dla podupadłego Soboru Chrystusa Zbawiciela. W maju 1920 roku został aresztowany, a w listopadzie 1921 roku oskarżony o naruszanie dekretów dotyczących rozdziału Kościoła i państwa. Zawsze był szybko uwalniany. Podczas konfiskaty majątku Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego wraz z parafianami wystosował rezolucję, w której domagał się od władz gwarancji, że wszystkie zebrane środki zostaną przekazane ofiarom głodu na Powołżu.
27 listopada 1922 roku został oskarżony o aktywne sprzeciwianie się konfiskacie i postawiony przed sądem w Moskwie. Po dwutygodniowym procesie, w którym uczestniczyła również grupa jego parafian, został skazany na 10 lat więzienia, 5 lat pozbawienia praw publicznych oraz konfiskatę mienia (prokurator Andriej Wyszynski żądał kary śmierci). Kapłan nie przyznał się do winy. W październiku 1923 roku, gdy relacje między państwem a Kościołem się poprawiły dzięki ugodowej postawie patriarchy Tichona, odzyskał wolność, ale nie został przypisany do żadnej parafii. Odprawiał nabożeństwa w różnych miejscach, wygłaszając kazania i krytykując rząd. 9 września 1924 roku został ponownie aresztowany. Podczas przesłuchania wyraził poparcie dla działalności patriarchy Tichona, zaprzeczając jednak, że opowiadał się za restauracją caratu. Został skazany na 3 lata zesłania do regionu turuchańskiego na Syberii.
Po powrocie z zesłania osiedlił się ponownie w Moskwie i został bliskim współpracownikiem zastępcy locum tenens patriarchatu, metropolity Sergiusza (Stragorodskiego). W latach 30. pełnił funkcje proboszcza parafii Złożenia Szaty Chrystusa Zbawiciela w Moskwie. Od 1936 roku zabroniono mu wygłaszania kazań. Cieszył się dużą popularnością wśród parafian. Ostatni raz aresztowano go jesienią 1937 roku, a jego dalsze losy pozostają nieznane. Najprawdopodobniej został rozstrzelany jeszcze w tym samym roku.
Został kanonizowany 4 grudnia 1994 roku przez Kościół Prawosławny w Ameryce. Jest również czczony w Rosyjskim Kościele Prawosławnym.
W 2007 roku w Jersey City, jednym z miejsc, gdzie święty prowadził działalność misyjną, nadano jednej z ulic jego imię.
Przypisy
Bibliografia
G.A. Grey, Portrety świętych Ameryki, Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa 2003, s. 63–69.
