Aleksander Chodźko

Aleksander Borejko Chodźko, noszący herb Kościesza, urodził się 30 sierpnia 1804 roku w Krzywiczach, a zmarł 27 grudnia 1891 roku w Noisy-le-Sec we Francji. Był polskim poetą, orientalista oraz slawistą.

Życiorys

Był synem Jana i Klary z Korsaków, a także bratem Michała i Józefa. W czasie nauki w gimnazjum był pod opieką Tomasza Zana. W latach 1820–1823 studiował na Cesarskim Uniwersytecie Wileńskim. Na przełomie lat 1823 i 1824 został uwięziony za udział w organizacji Towarzystwa Filaretów. W 1824 roku wyjechał do Petersburga, aby studiować języki i literatury wschodnie. Od 1830 roku pracował na rosyjskich placówkach konsularnych w Teheranie oraz Raszcie (w prowincji Gilan), gdzie badał język perski, tradycje oralne oraz literaturę perską. W 1842 roku osiedlił się w Paryżu, gdzie początkowo pracował w francuskim ministerstwie spraw zagranicznych. W latach 1857–1883 pełnił funkcję profesora literatur słowiańskich w Collège de France, obejmując katedrę po Adamie Mickiewiczu.

Był bliskim przyjacielem Adama Mickiewicza, który wywarł na niego wpływ poprzez Andrzeja Towiańskiego, co zaowocowało m.in. Akt Chodźki.

Wydał zbiór „Poezje” (Petersburg, 1829), w którym znajduje się znana ballada „Maliny” oraz pieśń „Stach mi pierścionek przyniósł z jarmarku”, a także orientalno-romantyczny poemat „Derar”. Później publikował prace w języku angielskim i francuskim dotyczące filologii orientalnej i słowiańskiej. W 1859 roku przetłumaczył perski utwór powieściowy „Padyszach i czterech derwiszów” oraz napisał wiele dzieł z zakresu językoznawstwa, etnografii i literatury Bliskiego Wschodu.

Ze swoją żoną, Heleną Dunin-Jundziłł, miał czworo dzieci: synów Wiktora, Adama i Aleksandra oraz córkę Marię.

Pochowany został na cmentarzu w Montmorency.

Bibliografia

Leon Płoszewski: Chodźko Aleksander. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 3: Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1937, s. 380–381. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0

Mateusz M. Kłagisz: Aleksander Borejko Chodźko (1804-1891). W: Etnografowie i ludoznawcy polscy: Sylwetki, szkice biograficzne. T. 6: Katarzyna Ceklarz – Jan Święch. Kraków-Wrocław: Polskie Towarzystwo ludoznawcze, 2020, s. 21-24, ISBN 978-83-64465-45-1.