Aleksander Bystry (ur. 21 listopada 1925 w Tarnowie Podgórnym, zm. 26 kwietnia 2003 w Poznaniu) był polskim naukowcem i księdzem katolickim, kanonikiem, doktorem teologii oraz profesorem Papieskiego Wydziału Teologicznego w Poznaniu. Pełnił także rolę publicysty katolickiego i przez długi czas był kapelanem sióstr serafitek.
Życiorys
Dzieciństwo i edukacja
Urodził się w 1925 roku w religijnej rodzinie z Wielkopolski, jako pierwsze z dwojga dzieci urzędnika pocztowego Stefana i Heleny (z domu Kajetaniak). W Tarnowie Podgórnym rozpoczął edukację w szkole powszechnej, a w 1934 roku kontynuował ją w Gnieźnie, dokąd rodzina się przeprowadziła z powodu służbowego przeniesienia ojca. W 1937 roku Bystry przeniósł się do Poznania, gdzie rozpoczął naukę w Gimnazjum im. św. Marii Magdaleny. Niestety, dalszą edukację przerwał wybuch II wojny światowej.
Podczas niemieckiej okupacji był zobowiązany przez Niemców do pracy. W latach 1940–1942 był chłopcem do posyłek w fabryce, a w latach 1942–1944 pracował jako pracownik biurowy w firmie konfekcyjnej, a następnie przez sześć miesięcy był robotnikiem przy budowie fortyfikacji na wschodzie Wielkopolski.
Po wojnie przeniósł się do Środy Wielkopolskiej, gdzie jego ojciec objął stanowisko naczelnika poczty, a on sam kontynuował naukę w poznańskim Gimnazjum im. Karola Marcinkowskiego. Był tam kierownikiem kółka liturgicznego oraz sekretarzem Sodalicji Mariańskiej. W opinii prefekta (katechety) zapisano o jego „głębokiej pobożności, częstym przystępowaniu do komunii oraz aktywnym udziale w życiu religijnym szkoły”. W lutym 1947 roku zdał maturę.
Bystry biegle znał języki: angielski, francuski, niemiecki oraz łaciński, a w mniejszym stopniu włoski.
Działalność kapłańska i naukowa
Po ukończeniu szkoły średniej Aleksander Bystry wstąpił do Seminarium Duchownego w Gnieźnie. W latach 1948–1952 studiował teologię w Poznaniu. 7 czerwca 1952 roku przyjął święcenia kapłańskie z rąk abpa Walentego Dymka i jako wikariusz został skierowany do Kępna, gdzie pełnił rolę katechety. W 1953 roku przeniesiono go do Buku, gdzie był wikariuszem przez dwa lata.
W 1955 roku rozpoczął studia specjalistyczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W 1961 roku obronił rozprawę doktorską pt. „Obrona zgodności wiary z wiedzą w pismach ks. Mariana Morawskiego TJ”, uzyskując tytuł doktora teologii. Został wykładowcą teologii fundamentalnej, religioznawstwa oraz teologii dogmatycznej w Instytucie Teologii Fundamentalnej i Dogmatycznej poznańskiego Papieskiego Wydziału Teologicznego (obecnie Wydział Teologiczny UAM). Równocześnie mianowano go kapelanem Domu Prowincjonalnego Sióstr Serafitek. Krótko wykładał także w Genewie, gromadząc materiały do pracy habilitacyjnej podczas pobytów naukowych we Francji, Niemczech i Szwajcarii.
Był znany jako wymagający egzaminator, co zaowocowało nadaniem mu przez studentów pseudonimu „Krwawy Oleś”, co zaakceptował.
Jego zainteresowania naukowe obejmowały religioznawstwo oraz ekumenizm, szczególnie po Soborze Watykańskim II. W 1969 roku w Warszawie otrzymał misję kanoniczną do prowadzenia wykładów z teologii ekumenicznej w Akademii Teologii Katolickiej.
Jednocześnie działał jako publicysta, współpracując z takimi wydawnictwami jak Przewodnik Katolicki (gdzie od 1986 roku pełnił również funkcję asystenta kościelnego), Biblioteka Kaznodziejska oraz Kalendarz Liturgiczny. Przez pewien czas prowadził również popularnonaukowe wykłady o religioznawstwie i ekumenizmie w Radiu Emaus. W trakcie swojej posługi kapłańskiej był przez kilka kadencji członkiem Referatu ds. Ekumenicznych oraz Archidiecezjalnej Komisji Nauki i Wiary, a przez trzy lata był członkiem Komisji Ekumenicznej Episkopatu Polski, z której zrezygnował przed upływem kadencji.
31 października 2002 roku, na własną prośbę (z przyczyn zdrowotnych), został odwołany przez abpa Stanisława Gądeckiego z funkcji kapelana Domu Prowincjonalnego Sióstr Serafitek. W podziękowaniu za jego długą posługę i zasługi dla sióstr, w tym istotny wkład w proces beatyfikacyjny bł. s. Marii Sancji Janiny Szymkowiak, siostry zapewniły mu dożywotnie mieszkanie i opiekę.
Zmarł tragicznie 26 kwietnia 2003 roku i został pochowany na poznańskim cmentarzu Miłostowo (pole 1, kwatera 24A).
Wyróżnienia i nagrody
W 1996 roku, za swoje zasługi, został uhonorowany przez metropolitę poznańskiego arcybiskupa Juliusza Paetza godnością kanonika honorowego Kapituły Metropolitarnej przy bazylice archikatedralnej pw. św. św. Piotra i Pawła.
Publikacje
- „Wiara a nauki przyrodnicze w ujęciu ks. Mariana Morawskiego”, Kraków 1972 r.
- „Konferencje o nowych konstytucjach Zgromadzenia Sióstr Serafitek: 1881-1981”, Poznań 1981 r.
- tłum. z niem.: Jorg Zink „Wyznanie Wiary”
Linki zewnętrzne
- „Krzysztof, czyli 'niosący Chrystusa'” – wspomnienie o ks. Aleksandrze Bystrym w Przewodniku Katolickim. przk.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)].
- Ks. Marian Piątkowski „Ksiądz Aleksander Bystry” – oficjalny nekrolog Kurii Metropolitarnej po śmierci ks. Aleksandra Bystrego. archpoznan.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-30)].
- Definicja i znaczenie Wniebowzięcia NMP według ks. Aleksandra Bystrego.