Aleksander Bregman (urodzony 14 sierpnia 1906 roku w Warszawie, zmarły 8 sierpnia 1967 roku w Londynie) był polskim dziennikarzem oraz publicystą.
Życiorys
Przyszedł na świat w rodzinie zasymilowanych Żydów o miejskim rodowodzie, jako syn Ludwika Eliasza Bregmana oraz Reginy z Halpernów. Kształcił się w zakresie nauk politycznych w Wiedniu, Paryżu oraz Genewie. Współpracował z takimi tytułami jak tygodnik sportowy „Stadion”, „Epoka”, „Kurier Poranny” oraz „Gazeta Polska”.
W 1932 roku objął stanowisko korespondenta Polskiej Agencji Telegraficznej przy Lidze Narodów. Od 1935 roku, aż do wybuchu II wojny światowej, redagował dział zagraniczny w „Expressie Porannym”.
W styczniu 1940 roku wstąpił do Wojska Polskiego w Francji, gdzie ukończył szkołę podchorążych artylerii. Po klęsce Francji w czerwcu 1940 roku ewakuował się do Wielkiej Brytanii. W latach 1941–1942, podczas pobytu w Szkocji, współredagował „Nowiny” oraz „Dziennik Żołnierza”.
Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii, gdzie został redaktorem naczelnym „Dziennika Polskiego”. Jako jedyny polski dziennikarz brał udział w całym przebiegu konferencji założycielskiej ONZ w San Francisco (od kwietnia do końca czerwca 1945 roku). Publikował także m.in. w londyńskich „Wiadomościach”, „W drodze” oraz w prasie brytyjskiej. Angażował się w emigracyjny Polski Ruch Wolnościowy „Niepodległość i Demokracja”, współpracując z takimi osobami jak Jan Nowak-Jeziorański czy Jerzy Lerski.
Był autorem wielu publikacji dotyczących polityki międzynarodowej, które ukazały się w języku polskim, francuskim i angielskim. Jego najpopularniejsza książka to „Najlepszy sojusznik Hitlera” – monografia dotycząca współpracy między Niemcami a ZSRR w latach 1939–1941, która została wydana w Polsce w 18 różnych edycjach w II obiegu.
W okresie PRL informacje o Aleksandrze Bregmanie były cenzurowane. Jego nazwisko figurowało na specjalnej liście osób całkowicie wykluczonych z publikacji. Zasady cenzury dotyczące jego osoby zostały zanotowane przez Tomasza Strzyżewskiego, który w swojej książce na temat cenzury w PRL opublikował notkę informacyjną nr 9 z 1975 roku Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. Wytyczne dla cenzorów brzmiały: „(…) w odniesieniu do wymienionych poniżej pisarzy, naukowców i publicystów przebywających na emigracji (w większości związanych z wrogimi wydawnictwami i antypolską propagandą) należy stosować zasadę bezwarunkowego eliminowania ich nazwisk oraz odniesień do ich twórczości, z wyjątkiem krytycznych, z prasy, radia i telewizji oraz publikacji nieperiodycznych o charakterze nienaukowym (literatura piękna, publicystyka, eseistyka)”.
Ordery i odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi (28 stycznia 1939 roku)
Publikacje
La Pologne et la Société des Nations: la conception polonaise de l’organisation de la paix, Genève 1932.
La politique de la Pologne dans la Société des Nations, Paris 1932, wyd. F. Alcan.
Appeasement Charter?: a study of the Dumbarton Oaks Proposal / by Alexander Bregman, London 1945, wyd. Max Love Publishing.
Dzieje pustego fotela: konferencja w San Francisco i sprawa polska, Londyn 1947, wyd.: Świat. Związ. Pol. z Zagranicy.
Faked elections in Poland as reported by Foreign Observers, ed. by A. Bregman; forew. by George Dallas. London 1947 (bd.); wyd. The Polish Freedom Movement „Independence and Democracy”.
Jak świat światem? Stosunki polsko-niemieckie wczoraj, dziś i jutro, Londyn 1964, wyd. Polska Fundacja Kulturalna.
Rubieże wolności: reportaże z pogranicza świata komunistycznego w Europie i Azji, Londyn 1968.
Zakamarki historii: wybór rozpraw, red. Adam Ciołkosz, Londyn 1968, wyd. Polska Fundacja Kulturalna.
Najlepszy sojusznik Hitlera: studium o współpracy niemiecko-sowieckiej 1939–1941, Wydanie 7 (wyd. 1 w 1958) Londyn 1983, wyd. Orbis, ISBN 0-901149-13-6.
Polska i nowa Europa, Londyn 1963, wyd. Polonia Book Fund.
Przypisy
Bibliografia
Tomasz Strzyżewski: Wielka księga cenzury PRL w dokumentach. Warszawa: Prohibita, 2015. ISBN 978-83-61344-70-4.
Piotr Lisiewicz: Rycerz prasy. „Nowe Państwo” 2010, 7 (53), s. 28–34.
Linki zewnętrzne
Wiadomości, Londyn 1946-1981 – wersja zdigitalizowana w Kujawsko-Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej
