Aleksander Erazm Bojarski
Aleksander Erazm Bojarski (urodzony 4 grudnia 1834 roku w Koniaczowie koło Jarosławia, zmarły 19 kwietnia 1884 roku w Krakowie) był polskim prawnikiem oraz profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Pochodził z rodziny szlacheckiej, noszącej herb Sas. Był synem Erazma oraz Joanny z domu Mobili. Po ukończeniu gimnazjum w Krakowie, studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1854–1859, a w 1861 roku obronił doktorat z zakresu prawa. W okresie od 1860 do 1865 roku pełnił funkcję zastępcy prokuratora w sądzie krakowskim, a następnie rozpoczął pracę na uczelni, kierując Katedrą Prawa i Postępowania Karnego. W 1866 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a dwa lata później został profesorem zwyczajnym. W latach akademickich 1872/1873 oraz 1879/1880 sprawował funkcję dziekana Wydziału Prawa. Wprowadził regularne seminaria z zakresu prawa karnego na UJ.
W swojej pracy dydaktycznej koncentrował się na wykładaniu prawa oraz postępowania karnego, zajmując się również prawem penitencjarnym. Przedstawił zasady nowego kodeksu prawa i postępowania karnego z 1873 roku w kontekście porównawczym z systemami prawnymi innych krajów, takich jak niemiecki, angielski i francuski. Był zaangażowany w przygotowanie Słownika niemiecko-polskiego terminów prawniczych i administracyjnych. Interesował się przyczynami wzrostu przestępczości w Galicji, co zaowocowało zgłoszeniem projektów reform administracyjnych oraz penitencjarnych. Publikował wiele prac, w tym:
- Rzecz o projekcie nowej ustawy karnej (1867)
- O sądach przysięgłych (1868)
- Zasady nauki o poczytaniu (1872)
- Dwa zabytki polskiego sądownictwa karnego z wieku XVI (1874)
Współpracował z czasopismami takimi jak „Czasopismo Poświęcone Prawu i Umiejętnościom Politycznym” (1863-1869) oraz „Czas”. W 1873 roku został członkiem czynnym Akademii Umiejętności, pełniąc rolę sekretarza Wydziału II AU w latach 1876-1883 oraz sekretarza Komisji Prawniczej AU w latach 1873-1874. Był również członkiem Komisji Językowej Akademii, a w 1883 roku tymczasowo zastępował chorego Józefa Szujskiego na stanowisku sekretarza generalnego AU. W 1873 roku wygłosił serię odczytów na temat nowego prawa i procedury karnej dla sędziów, prokuratorów oraz adwokatów. Był pionierem w zakresie opieki nad nieletnimi przestępcami oraz osobami uwalnianymi z więzień w monarchii austro-węgierskiej. W 1881 roku założył Galicyjskie Stowarzyszenie Opieki nad Więźniami we Lwowie. Zmarł i został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera RB).
Przypisy
Bibliografia
Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A-J, Wrocław 1983
Literatura dodatkowa
Michał Patkaniowski: Bojarski Aleksander. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan – Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 241. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0
