Aleksander Białecki (urodzony 1 stycznia 1929 roku we Włocławku, zmarły 25 maja 2023 roku w Gdyni) był polskim inżynierem oraz dyrektorem budowy Portu Północnego w Gdańsku.
Życiorys
Rodzina
Urodził się 1 stycznia 1929 roku we Włocławku w rodzinie Edmunda Białeckiego (1896-1955) i Stanisławy z Estkowskich (1895-1973). Jego ojciec, Edmund Białecki, był weteranem wojny rosyjsko-tureckiej, a po powrocie do kraju w 1918 roku wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego, gdzie stacjonował we Włocławku. Edmund, podobnie jak trzej jego bracia, był aktywnym członkiem Włocławskiej Ochotniczej Straży Pożarnej, a w 1938 roku otrzymał Srebrny Medal Zasługi. W rodzinie Białeckich kultywowano tradycje patriotyczne. W 1918 roku brat Edmunda, Wiktor, bronił dzwonów włocławskiej katedry przed grabieżą ze strony pruskich zaborców. W 1920 roku Wiktor i Stefan Białeccy walczyli w wojnie polsko-bolszewickiej, co zostało upamiętnione na tablicy, która pierwotnie wisiała w Remizie Strażackiej przy ul. Żabiej, a później przeniesiono ją na ul. Rolniczą. Pogrzeb Wiktora, który zmarł tragicznie w wypadku, przerodził się w manifestację patriotyczną. Stryjeczny brat Aleksandra służył w marynarce wojennej i przeżył zatopienie okrętu ORP Grom w 1940 roku. Rodzina Białeckich aktywnie uczestniczyła w życiu społecznym Włocławka, a młody Aleksander wraz ze starszą siostrą Alicją także brał w tym udział. Matka, Stanisława, była m.in. członkinią Polskiego Czerwonego Krzyża.
W dorosłym życiu Aleksander Białecki badał historię swojej rodziny. W 2013 roku, na podstawie własnych badań oraz pamiątek rodzinnych, opublikował „Przyczynek do historii Włocławskiej Ochotniczej Straży Pożarnej”.
Wojna i edukacja
Do 1943 roku ukończył trzy klasy szkoły powszechnej. Następnie władze okupacyjne skierowały go do pracy przymusowej w niemieckiej firmie budowlanej Paula Kruegera. Po dwóch tygodniach został wywieziony do Norymbergii, gdzie pracował przy odbudowie zbombardowanych budynków. W ramach wymiany robotników wrócił do Włocławka, gdzie do końca wojny pracował w warsztatach samochodowych.
Po wojnie wznowił naukę. W latach 1945–1950 uczył się w Gimnazjum Mechanicznym we Włocławku, gdzie uzyskał tytuł technika mechanika. Następnie kontynuował studia w Instytucie Inżynierów Transportu Wodnego na Wydziale Urządzeń Portowych i Mechanizacji Portów w Leningradzie, zdobywając tytuł magistra inżyniera.
Kariera
W latach 1955–1968 był członkiem Zarządu Portu Gdynia, gdzie pełnił funkcje kierownika ds. eksploatacji urządzeń przeładunkowych, a od 1963 roku także głównego mechanika portu. W tym okresie zainicjowano wydłużenie mola francuskiego i holenderskiego. Dodatkowo kierował budową Pomnika Ludziom Morza przy Dworcu Morskim w Gdyni (1965), który został wzniesiony z głazów wydobytych z dna Zatoki Gdańskiej.
W lutym 1968 roku objął stanowisko Naczelnika Inwestycji w nowo utworzonym Zjednoczeniu Portów Morskich. Nadzorował budowę pierwszej bazy węglowej w Porcie w Świnoujściu (Świnoujście II) oraz prowadził prace badawcze dotyczące lokalizacji i budowy nowego głębokowodnego portu przeładunkowego dla węgla, ropy naftowej i produktów ropopochodnych dla statków o nośności 100 DWT i większych. W wyniku tych działań Zjednoczenie Portów Morskich i Ministerstwo Żeglugi podjęły decyzję o budowie nowego portu w Gdańsku. W związku z tym, 1 maja 1970 roku Białecki został dyrektorem technicznym i inwestycyjnym oraz członkiem zarządu Portu Gdańsk. Latem tego samego roku objął stanowisko dyrektora ds. budowy Portu Północnego, odpowiadając za budowę infrastruktury portu oraz baz przeładunku węgla (ukończona w 1975) i paliw płynnych (ukończona w 1975) oraz rud żelaza. Budowa ostatniej inwestycji została przerwana w grudniu 1981 roku z powodu kryzysu gospodarczego, osiągając jedynie 50% ukończenia. Mgr inż. Wiesław Ochman, współpracownik Białeckiego oraz autor biogramu dla czasopisma naukowo-technicznego „Inżynieria Morska i Geotechnika”, wspomina go jako znakomitego menedżera z talentem do doboru kadr. Aleksander Białecki zdawał sobie sprawę z historycznego znaczenia swojej misji, dlatego dokumentował postęp prac licznymi fotografiami. W 1973 roku, na prośbę I Sekretarza KC PZPR Edwarda Gierka, napisał list do Eugeniusza Kwiatkowskiego (budowniczego Portu w Gdyni), który w odpowiedzi wyraził uznanie dla inicjatywy oraz postępu budowy nowego portu w Gdańsku.
15 kwietnia 1987 roku został Dyrektorem Technicznym oraz I Zastępcą Dyrektora Naczelnego Portu w Gdańsku. W 1989 roku, w wyniku konfliktu z nowymi władzami, przeszedł na wcześniejszą emeryturę na własną prośbę. Do czasu wyboru swojego następcy pełnił obowiązki dyrektora. Na emeryturze pracował jako nieetatowy rzeczoznawca urządzeń przeładunkowych przy dostawach maszyn dla Przedsiębiorstwa Rzeczoznawstwa i Kontroli Towarów w Obrocie Międzynarodowym „Polcargo”.
Był autorem wielu artykułów dotyczących budowy Portu Północnego. W 1980 roku dołączył do Rady Programowej czasopisma naukowo-technicznego „Inżynieria Morska i Geotechnika”. W 2011 roku opublikował książkę pt. „Port Północny w Gdańsku – Historia powstania i teraźniejszość lata 1968-2010”, w której opisał proces budowy nowego portu, wzbogacając ją o bogatą dokumentację fotograficzną, którą później ofiarował Muzeum Gdańska.
Ostatnie lata życia spędził w Gdyni. Zmarł 25 maja 2023 roku w tym mieście. Jego pogrzeb odbył się 31 maja na Cmentarzu Witomińskim, gdzie spoczął obok żony, Alicji Stefanii.
Odznaczenia
Był odznaczony licznymi orderami, w tym Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Otrzymał także zespołową Nagrodę Państwową I Stopnia za pracę naukowo-badawczą, projekt oraz budowę Portu Północnego w Gdańsku.
Życie prywatne
16 października 1958 roku w Gdyni poślubił Alicję Stefanię Dorszyńską (1934-2011), inżyniera chemika. Jego starszy syn Wojciech (ur. 1960) jest inżynierem oraz właścicielem rodzinnej firmy 4E-energy, która zajmuje się projektowaniem i montażem paneli fotowoltaicznych. Młodszy syn Maciej (ur. 1966) jest inżynierem architektem. Wnuczką Aleksandra i Alicji jest Małgorzata Białecka (ur. 1988), reprezentantka Polski w windsurfingu oraz inżynier w firmie 4E-energy.
Przypisy
