Aleksander Bem

Aleksander Bem (urodzony 24 listopada 1810 w Słabkowicach, zmarł 27 sierpnia 1873 w Pińczowie) był obrońcą chłopów, uczestnikiem powstania miechowskiego pod wodzą Ludwika Mazarakiego oraz autorem relacji z zesłania zatytułowanej Kirgiz i stepy. Był także przyrodnim bratem generała Józefa Bema.

Życiorys

Urodził się w rodzinie ziemiańskiej w 1810 roku w Słabkowicach. Podczas chrztu, który odbył się w kościele w Szańcu, nadano mu imiona Konrad Piotr Aleksander. Jego ojcem był Andrzej Bem, a matką Marianna Ostafińska. Po śmierci ojca stał się dziedzicem dóbr Słabkowice i zlikwidował w swoich majątkach pańszczyznę. Angażował się w obronę chłopów oraz propagował patriotyczne idee. W 1846 roku został aresztowany za udział w wystąpieniach antyrosyjskich w powiecie miechowskim. W okresie, gdy Ludwik Mazaraki ogłosił zniesienie pańszczyzny i wzywał lud do walki, Aleksander Bem organizował oddziały zbrojne w powiecie stopnickim.

Po aresztowaniu został pozbawiony szlachectwa, a rosyjski sąd skazał go na służbę w Orenburskim Batalionie Liniowym. Po pięciu latach zwolniono go z powodu złego stanu zdrowia, jednak przez cały czas pozostawał pod nadzorem policji. Według innej (niepotwierdzonej) wersji, został zesłany do Nerczyńska, a do Słabkowic wrócił w 1857 roku na mocy amnestii dla więźniów politycznych ogłoszonej po objęciu tronu przez cara Aleksandra II. Jego listy z Rosji, uznawane za ważne źródło dotyczące Kazachów, zostały opublikowane w 1856 roku w Kronice Wiadomości Krajowych i Zagranicznych pod tytułem Kirgiz i stepy.

W porozumieniu z bratem Konstantym postanowił sprzedać zadłużony majątek ziemski w Słabkowicach, który 22 czerwca 1859 roku nabył prawnik Robert Łuniewski. Po sprzedaży Aleksander pracował jako oficjalista dworski, a Konstanty został dzierżawcą majątku w Dębskiej Woli. Aleksander Bem zmarł 27 sierpnia 1873 roku w Pińczowie jako bezdzietny kawaler.

Rodzina

Aleksander Bem miał jednego brata rodzonego, Konstantego, oraz sześć sióstr: Karolinę, Wiktorię, Teofilę, Ludwikę, Emilię, Antoninę i Poliksenę. Posiadał także dwóch braci przyrodnich: Jana i Józefa oraz cztery przyrodnie siostry: Domicellę, Katarzynę, Małgorzatę i Julię. Prawdopodobnie miał jeszcze dwie przyrodnie siostry: Antoninę i Karolinę, które urodziły się przed małżeństwem Andrzeja Bema z Marianną Ostafińską.

Przypisy

Bibliografia

Praca zbiorowa – Ziemia miechowska w walce o wolność. Kraków Miechów, 2012.
Radomska Biblioteka Cyfrowa. Dziennik Urzędowy Guberni Radomskiej, 1855, nr 3, dod. II.
Gazeta Kielecka, 1931, nr 34.
Ryszard Olesiński, Elżbieta Ginalska, Barbara Szarota: Najbliższa rodzina generała Józefa Zachariasza Bema i ich potomkowie. Tychy: 2023. ISBN 978-83-968696-0-9.
Robert Zwierzyniecki: Feudałowie, kler i ludzie pracy. Kraków: 2023. ISBN 978-83-8351-109-2.