Aleksander Axer (urodzony 10 października 1880 w Przemyślu, zmarł 4 października 1948 w Zurychu) był polskim matematykiem oraz doktorem matematyki.
Życiorys
Był synem Abrahama Leona Axera, pracownika urzędu podatkowego, oraz Fani Zoftan Grün. Miał trzech braci: Józefa, Maurycego i Filipa oraz siostrę – Robertę. Rodzina wielokrotnie zmieniała miejsce zamieszkania w Przemyślu z powodu pracy ojca. W latach 1886-1890 Aleksander uczęszczał do szkoły ludowej w swoim rodzinnym mieście, a następnie kontynuował naukę w Gimnazjum Wyższym w Przemyślu, gdzie ukończył naukę w 1898 roku. W październiku tego samego roku rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Wiedeńskiego, specjalizując się w naukach matematycznych, fizycznych i filozoficznych. W 1902 roku obronił pracę doktorską zatytułowaną Über asymptotische Werte zahlentheoretischer Funktionen im Gebiete der aus den dritten Einheitswurzeln gebildeten ganzen complexen Zahlen.
Dzięki uzyskanemu stypendium naukowemu, w 1903 roku udał się na dalsze studia do Getyngi, gdzie opracował wykłady Hermanna Minkowskiego dotyczące geometrii liczb dla uniwersyteckiej czytelni.
W 1904 roku uczestniczył w III Międzynarodowym Kongresie Matematyków w Heidelbergu, a następnie powrócił do Wiednia. W roku szkolnym 1904/05 uczył w Szkole Realnej im. Cesarza Franciszka Józefa w Wiedniu. W 1905 roku rozpoczął studia matematyczne w Zurychu, gdzie osiedlił się na stałe od 1911 roku.
24 grudnia 1912 roku zawarł związek małżeński z lekarką i aktywistką polityczną, Reele (Reginą) Kahane. Oboje uzyskali obywatelstwo szwajcarskie pod koniec 1917 roku.
Po zakończeniu I wojny światowej, Aleksander Axer głównie uczył matematykę w szkołach prywatnych. W 1920 roku rozwiódł się, a 27 marca 1937 roku poślubił Dorothee Caroline Ochsner, z którą również rozwiódł się już rok później.
Zmarł w 1948 roku w Szpitalu Prywatnym „Domu Sióstr Czerwonego Krzyża” przy ul. Gloriastrasse 14 w Zurychu. Został pochowany na cmentarzu miejskim Nordheim (grób nr 9405, klasa I).
Prace
Zahlentheoretische Funktionen und deren asympptotische Werte im Gebiete der aus den dritten Einheitswurzeln gebildeten ganzen komplexen Zahlen, „Monatshefte für Mathematik und Physik”, 15 (1904), s. 239–291.
O układach sił wewnętrznych z siłośrodem, „Prace Matematyczno-Fizyczne”, 19 (1908), s. 99–122.
Przyczynek do charakterystyki funkcji ideałowej φ (r) [„Sur la fonction φ (r) dans la thèorie des ideaux], „Prace Matematyczno-Fizyczne”, 21 (1910), s. 37–41.
Beitrang zur Kenntnis der zahlentheoretischen Funktionen μ (n) und λ (n) [„Przyczynek do teoryi funkcyj liczbowych µ (n) i λ (n)], „Prace Matematyczno-Fizyczne”, 21 (1910), s. 65–95.
Arytmetyka pierwiastków trzecich z jedności, Warszawa 1910.
Zarys arytmetyki ciała pierwiastków trzecich z jedności [l’Arithmetique du corps des racines troisiemes de l’unitè], „Wiadomości Matematyczne” 14 (1910), s. 1–66, 139-170, tamże, 15 (1911), s. 147–199, tamże, 16 (1912), s. 33–97.
Obliczanie asymptotyczne, odnoszące się do liczby rozkładów liczb na pary czynników bez potęg stopni danych [„Asymptotische Abschätzung die Anzahl der Zerlegung von Zahlen in von Potenzen gegebener Grade freie Faktorenpaare betreffend”], „Prace Matematyczno-Fizyczne”, 22 (1911), s. 73–102.
Das Analogon zur Funktion φ (x) in einem zu vorgegebenen Primzahlen teilerfremden Zahlensystem, „Monatshefte für Mathematik und Physik”, 22 (1911), s. 3–25.
Über einen arithmetischen Satz von Gegenbauer, „Monatshefte für Mathematik und Physik”, 22 (1911), s. 187–194.
Über einige Grenzwertsätze, „Sitzungsberichte der matematisch-naturwissenschaftlichen Klasse der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften zu Wien”, Zweite Abteilung, Wien 120 (1911), s. 1253-1298.
Przypisy
