Aleks Çaçi, znany jako Deme Petriti (urodzony 15 sierpnia 1916 roku we wsi Palasë, w okręgu Wlora, zmarł 23 lutego 1989 roku w Tiranie) to albański pisarz oraz publicysta.
Życiorys
Był pochodzenia biednego, z greckimi korzeniami, żyjącym na południu Albanii, w rejonie Himarë. Jego rodzicami byli Gogo Çaçi oraz Evanthi. Ukończył szkołę handlową we Wlorze, a następnie pracował w lokalnej drukarni. Związany był z grupą komunistyczną działającą w Korczy i był jednym z pierwszych komunistów w Albanii. Należał do grona współtwórców pisma Wezwanie do wolności (alb. Kushtrimi i lirise), w którym publikował swoje pierwsze wiersze oraz artykuły. W 1936 roku został aresztowany za swoją działalność polityczną i spędził kolejne dwa lata w więzieniu w Beracie. Podczas II wojny światowej redagował nielegalne pismo „Trumpeta Çlirimtare” (Trąbka wolności).
Po wojnie i objęciu władzy przez komunistów, ukończył naukę w szkole i rozpoczął karierę jako dziennikarz. Kontynuował również swoją działalność literacką, stając się jednym z najbardziej rozpoznawalnych albańskich pisarzy, wiernych zasadom socrealizmu. W okresie bliskiej współpracy Albanii z Chinami (1961-1977) przez kilka lat mieszkał w Chinach, pisząc artykuły na temat tego kraju. Do końca życia był aktywny w Lidze Pisarzy i Artystów Albanii.
Oprócz twórczości literackiej, Çaçi zrealizował również wiele tłumaczeń z języka greckiego (m.in. dzieła Tasosa Leivaditisa oraz Janisa Ritsosa) i włoskiego.
W 1951 roku w Polsce opublikowano kilka jego opowiadań w tłumaczeniach z języka rosyjskiego.
Był zamężny (jego żona nosiła imię Persefona z d. Jorgoni) i miał troje dzieci. Ulice w dzielnicy Shkozë w Tiranie oraz we Wlorze noszą jego imię.
Dzieła
1943: Margarita Tutulani
1947: Ashtu Myzeqe (Tu jest Muzeqe)
1948: Me ty Stalin (Z Tobą, Stalinie, poezja)
1951: Këngët e dheut (Pieśni ziemi, poezja)
1953: Na hoqën çatinë (Zrywają nam dach)
1955: Zarika (poezja)
1963: Flamuj të kuq (Czerwony sztandar, poezja)
1965: Ëndrrat e mia (Moje sny, dramat)
1968: Legjenda e kuqe (Czerwona legenda)
1971: I huaj në vendin e tij : tregime dhe përshkrime
1972: Erdhi dita jonë (Nadszedł nasz dzień)
1973: Fjalë të bardha: vjersha dhe poema
1973: Poezia Shqipe (Poezja albańska)
1975: Shtëpia përballë diellit (poezja)
1976: Tregime te zgjedhura per fëmijë (Opowiadania zebrane dla dzieci)
1977: Era e popullit (Epoka ludu)
1980: Aroma e tokës (Zapach ziemi, poezja)
1983: Bisedë me diellin (Co ludzie mówią, poezja)
1985: Kanisk (poezja)
1987: Vepra letrare
1986: Një mijë vajza të vrara dhe poezi të tjera
1987: Vepra letrare (Utwory literackie)
Tłumaczenia na język polski
1951: Zrywają nam dach, opowiadania, tłum. Jerzy Guranowski, Wydawnictwo Czytelnik
1951: Muzekie, tłum. W.Bieńkowska, Twórczość 1951/2.
1951: Pokój musi zwyciężyć, tłum. Helena Bychowska, Wolność 1951/236.
1951: Zabrano nam dach nad głową, tłum. Z.Grotowski, Słowo Polskie 1951/56.
Przypisy
Bibliografia
Robert Elsie: Zarys historii literatury albańskiej. Współczesna literatura albańska. Toruń: 2005. ISBN 83-231-1829-9. Brak numerów stron w książce
Stuart E. Mann: Albanian literature: an outline of prose, poetry, and drama. B. Quaritch: 1955, s. 114. (ang.).
