Aleje Pojezierza Iławskiego
Aleje Pojezierza Iławskiego (kod obszaru PLH280051) to specjalny obszar ochrony siedlisk, który został utworzony w ramach Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000. Powierzchnia tego obszaru wynosi 377,25 ha i znajduje się w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim.
Obszar „Aleje Pojezierza Iławskiego” został zatwierdzony przez Komisję Europejską w 2011 roku jako mający znaczenie dla Wspólnoty. W 2018 roku, poprzez rozporządzenie Ministra Środowiska, formalnie uzyskał status specjalnego obszaru ochrony siedlisk.
Opis obszaru
Obszar ten znajduje się w centralnej części Pojezierza Iławskiego i obejmuje ochroną przydrożne aleje oraz zadrzewienia w gminach Susz i Iława. Można tam spotkać m.in. pachnicę dębową. W skład obszaru wchodzą także odcinki dróg, które łączą niegdyś istniejące majątki ziemskie w rejonach Kamieńca, Szymbarku i Gardzienia. Aleje te tworzą sieć dróg wojewódzkich (nr 515, 520 i 521), powiatowych oraz gminnych, zarówno gruntowych, jak i asfaltowych.
Najliczniej występującym gatunkiem drzew w alejach jest lipa, stanowiąca 52% drzewostanu. Kolejne gatunki to jesion wyniosły (11%), klon zwyczajny (10%) i dąb szypułkowy (10%), a inne gatunki stanowią 17%.
Fauna i flora
Większość poboczy dróg gruntowych nie jest koszona, co sprzyja rozwojowi drobnych bezkręgowców. Krzewy rosnące wzdłuż dróg stanowią miejsca lęgowe dla ptaków, takich jak gąsiorek i jarzębatka. Aleje Pojezierza Iławskiego są jednym z większych stanowisk dla pachnicy dębowej, ciołka matowego, tęgosza rdzawego, kusaka Velleius dilatatus oraz innych próchnojadów (odnotowano 23 gatunki). Szczególnie istotna jest obecność tęgosza rdzawego, który jest największym krajowym przedstawicielem chrząszczy z rodziny sprężykowatych. Gatunek ten jest objęty ochroną gatunkową i widnieje w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt w kategorii UV (gatunki wysokiego ryzyka, zagrożone wyginięciem). Jego larwy zasiedlają dziuple drzew i są drapieżnikami polującymi na larwy chrząszczy z rodziny Cetoniidae, w tym pachnicy dębowej. Próchnowiska w dziuplach są również wykorzystywane przez zaskrońce jako miejsca inkubacji.
Wśród roślin można spotkać: kukułkę szerokolistną, kalinę pospolitą, przytulię wonną, przylaszczkę pospolitą, pierwiosnek lekarski, porost nadrzewny odnożycę jesionową oraz barwinek pospolity. Aleje odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu krajobrazu.
Zagrożenia
Obszar ten boryka się z następującymi zagrożeniami:
- wycinka zadrzewień (szczególnie podczas modernizacji dróg),
- wybiórcze usuwanie pojedynczych starych drzew, które są istotne dla pachnicy dębowej,
- zasolenie poboczy dróg, co prowadzi do zamierania drzew,
- intensyfikacja rolnictwa, związana z eliminacją zadrzewień śródpolnych,
- presja turystyczno-rekreacyjna, w tym osadnicza.
Ochrona przyrody
Aleje Pojezierza Iławskiego w większości znajdują się na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Pojezierza Iławskiego części A i B oraz Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego. Dodatkowo, część z nich jest objęta ochroną jako pomniki przyrody:
- Aleja Napoleońska w Szymbarku,
- Aleja śródpolna prowadząca ze wsi Gardzień do starego koryta rzeki Osy w stronę Szymbarka,
- Śródpolna aleja o długości ok. 3 km prowadząca z miejscowości Kamionka w stronę Szymbarka wzdłuż Jeziora Szymbarskiego,
- Aleja prowadząca od miejscowości Szymbark w kierunku wschodnim od szosy Iława – Susz do drzewostanu oddz. 180 (N-ctwo Iława, 2007 r.),
- Aleja od lasu oddz. 94 (N-ctwo Iława, L-ctwo Gardyny) w kierunku północno-zachodnim do szosy Iława – Susz,
- Aleja z miejscowości Zieleń do Olbrachtowa,
- Śródpolna aleja prowadząca od miejscowości Kamieniec w kierunku północno-wschodnim do lasu.
Przypisy
Bibliografia
natura2000.gdos.gov.pl Aleje Pojezierza Iławskiego – SDF
Linki zewnętrzne
Aleje Pojezierza Iławskiego. [w:] Natura 2000 a turystyka [on-line]. Instytut na rzecz Ekorozwoju. [dostęp 2019-04-07].
