Alejandro Lerroux García (urodzony 4 marca 1864 roku w La Rambla, w prowincji Kordoba, zmarł 25 czerwca 1949 roku w Madrycie) był hiszpańskim politykiem, który trzykrotnie pełnił funkcję premiera Hiszpanii w czasach Drugiej Republiki Hiszpańskiej.
Życiorys
Lerroux już od młodzieńczych lat angażował się w działalność partii republikańskich. Choć był prawnikiem z wykształcenia, poświęcił się dziennikarstwu. Jego artykuły publikowały takie gazety jak „El País” (hiszp. „Kraj”), „El Progreso” (hiszp. „Postęp”), „La Publicidad” (hiszp. „Jawność”), „El Intransigente” (hiszp. „Nieprzejednany”) oraz „El Radical” (hiszp. „Radykał”). Był wielokrotnie zatrzymywany i aresztowany. Jego populistyczne oraz antyklerykalne poglądy zyskały mu ogromną sympatię wśród robotników. Zyskał przydomek Cesarza Paralelo, nawiązując do barcelońskiej dzielnicy słynącej z nocnego życia.
Po raz pierwszy został wybrany do Kongresu Deputowanych w 1901 roku z list Unii Republikańskiej (Unión Republicana), której był współzałożycielem. Otrzymał ponowne mandaty w latach 1903 i 1905. W 1906 roku, po odejściu jednego z założycieli Unii, który utworzył nową partię – Solidarność Katalońską, Lerroux również opuścił UN. Był przeciwnikiem rosnącego nacjonalizmu katalońskiego, co skłoniło go do stworzenia Republikańskiej Partii Radykalnej.
W 1907 roku skazano go na wygnanie z powodu jednego z artykułów. Dwa lata później musiał po raz kolejny uciekać z kraju przed represjami rządowymi. Po powrocie do Hiszpanii przyłączył się do Unii Republikańsko-Socjalistycznej (Conjunción Republicano-Socialista) i w 1910 roku odzyskał mandat deputowanego; jednak z powodu późniejszych skandali korupcyjnych stracił poparcie wyborców w Katalonii, co zmusiło go do kandydowania w Kordobie w 1914 roku. Podczas I wojny światowej sympatyzował z krajami Ententy, mimo że Hiszpania pozostała neutralna. Utrzymał swoją obecność w polityce również w okresie dyktatury Miguela Primo de Rivera; brał udział w komitecie rewolucyjnym, który dążył do odsunięcia Alfonsa XIII oraz uczestniczył w proklamowaniu Drugiej Republiki Hiszpańskiej w 1931 roku.
Wsparł reformy rządu Manuela Azaña w początkowym okresie jego rządów i jako minister stanu (dzisiejszy minister spraw zagranicznych) współtworzył lewicową koalicję rządową. W późniejszym czasie przesunął się bardziej w prawo i w 1933 roku nawiązał współpracę z prawicą, która przejęła władzę. W latach 1933-1935 trzykrotnie pełnił funkcję premiera oraz ministra wojny (1934) i ministra stanu (1935). Jego kariera polityczna zakończyła się w wyniku afery Estraperlo (firma ta korumpowała członków rządu, którzy pozwolili na montaż ruletki w kasynie w baskijskim mieście San Sebastian; ruletka była sterowana elektrycznie przez krupierów), co doprowadziło do jego odejścia z rządzącej koalicji. Po niepowodzeniu w wyborach w 1936 roku oraz wybuchu wojny domowej, osiedlił się w Portugalii. Do Hiszpanii powrócił w 1947 roku, a zmarł dwa lata później.
Bibliografia
José Álvarez Junco, Cesarz Paralelo: Lerroux i demagogia populistyczna. (El emperador del Paralelo: Lerroux y la demagogia populista). Madryt. Alianza, D.L. 1990.
