Aleja Marszałka Józefa Piłsudskiego
Aleja Marszałka Józefa Piłsudskiego to ulica zlokalizowana w centrum Gdyni. Jej przebieg wyznacza granice trzech dzielnic: Śródmieścia, Wzgórza Św. Maksymiliana oraz Kamiennej Góry. Długość alei wynosi około 1,25 km.
Przebieg
Aleja biegnie od Węzła Franciszki Cegielskiej do Bulwaru Nadmorskiego im. Feliksa Nowowiejskiego. Przecina również jedną z głównych ulic Gdyni – Świętojańską. Na odcinku od skrzyżowania z ulicą Bema do placu I Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte znajduje się wydzielony pas dla ruchu rowerowego. Wzdłuż alei znajdują się trzy skwery: Plymouth, usytuowany pomiędzy skrzyżowaniami z ulicami Świętojańską i Bema, Sue Ryder przy skrzyżowaniu z ulicą Legionów oraz Arki Gdynia przy bulwarze.
Historia
Historia alei Piłsudskiego sięga początków istnienia Gdyni jako miasta. W 1929 roku, podczas planowania budowy promenady, aleja nie miała jeszcze nadanej nazwy. Dopiero po wybudowaniu w jej sąsiedztwie Domu Kuracyjnego, znanego jako kasyno, otrzymała nazwę alei Kasyna. W 1930 roku rozpoczęto budowę promenady miejskiej, zaprojektowanej przez Adama Kuncewicza, a w tym samym roku powstał również Komisariat Rządu. W kolejnym roku przy alei zbudowano dwa zespoły mieszkaniowe dla urzędników.
W marcu 1931 roku, na wniosek starosty pułkownika Mieczysława Pożerskiego, Magistrat oraz Rada Miejska Gdyni jednogłośnie postanowiły przemianować aleję Kasyna na aleję Marszałka Piłsudskiego, aby uczcić imieniny marszałka, obchodzone 19 marca. W 1932 roku prawdopodobnie zakończono budowę promenady miejskiej, która składała się z dwupasmowej jezdni wybrukowanej kostką granitową, chodnika oraz piaszczystego deptaka z ławkami i pasami zieleni. W kolejnych latach wprowadzano zmiany w zieleni.
W czasie okupacji Niemcy zmienili nazwę alei na Steinstrasse. Ponadto, zmniejszono zieleń alei, tworząc parking przed Urzędem Miasta, który został wyasfaltowany.
Po wojnie aleja zyskała nazwę Czołgistów, aby upamiętnić przejazd czołgów I Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte 27 marca 1945 roku. Rozpoczęto również jej przebudowę, a nowy projekt zagospodarowania alei, opracowany przez mgr inż. architekt krajobrazu Barbarę Kaszycką, przekształcił dawny deptak w trawnik z rzędami buka pospolitego. W miejsce dawnego trawnika wyznaczono nowy chodnik, a pozostałą część obsadzono niską roślinnością oraz zabudowano lewą stronę alei rzędem topól.
25 lipca 1990 roku Rada Miasta postanowiła przywrócić przedwojenną nazwę – aleję Piłsudskiego, a w 1995 roku nadano imię I Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte placowi usytuowanemu w sąsiedztwie Domu Marynarza.
29 września 2020 roku, w zmodernizowanej części Parku Centralnego, oddano do użytku plac zabaw, ściankę do rysowania kredą, park linowy, skatepark dla początkujących oraz inne udogodnienia. Całość stanowi efekt zapowiedzi władz Gdyni z 2017 roku, które zapowiedziały stopniowe zagospodarowanie 6-hektarowego parku.
Obiekty
Wzdłuż alei znajdują się m.in. gmach Urzędu Miasta Gdyni (dawniej Komisariat Rządu), Dom Marynarza (dawniej Dom Zdrojowy), siedziba Wydziału Oceanografii i Geografii Uniwersytetu Gdańskiego oraz Pomnik Ofiar Grudnia 1970.
Do alei Piłsudskiego przylega również jedna kamienica wpisana do rejestru zabytków, zbudowana w 1936 roku dla mecenasa Antoniego Ogończyka-Blocha oraz architekta Leona Mazalona, zlokalizowana pod adresem ul. Świętojańska 122.
Przypisy
Bibliografia
Encyklopedia Gdyni. Gdynia: Oficyna Verbi Causa, 2006. ISBN 83-921571-8-4. Brak numerów stron w książce.
