Aleja Adama Mickiewicza
Aleja Adama Mickiewicza to ulica zlokalizowana w Krakowie, która znajduje się pomiędzy dzielnicą Czarna Wieś (V Krowodrza) a Piaskiem (I Stare Miasto).
Ulica ta przebiega z południa na północ i stanowi część II obwodnicy Krakowa. Na północy przedłuża się w al. J. Słowackiego, natomiast na południu w al. Z. Krasińskiego. Aleja składa się z dwóch trójpasmowych jezdni, które są oddzielone pasem zieleni. Wraz z al. Z. Krasińskiego oraz al. J. Słowackiego tworzy ciąg komunikacyjny znany jako Aleje Trzech Wieszczów. Do roku 1912 w tym miejscu znajdowały się: ulica Piotra Michałowskiego, która biegła pomiędzy ul. Karmelicką a ul. Czarnowiejską oraz ulica Żabia, która rozciągała się pomiędzy ul. Czarnowiejską a ul. Wolską (obecnie Piłsudskiego).
Historia
Zanim powstała aleja, w jej miejscu znajdował się wał ziemny, a po zachodniej stronie wału znajdował się Bastion I ½ „Na Piasku”, będący częścią austriackiej Twierdzy Kraków. Wzdłuż wału biegł nasyp, który został zbudowany w latach 1887–1888 jako część kolei obwodowej.
W 1905 roku miasto odkupiło od wojska teren obwałowań, które były częścią likwidowanej wewnętrznej linii fortów, stanowiącej do 1909 roku granicę Krakowa. W tym samym roku przyłączono do miasta kilka wsi, które były usytuowane na zachód od linii fortyfikacji. W 1911 roku zlikwidowano linię kolei cyrkumwalacyjnej i postanowiono stworzyć szeroki bulwar obwodowy. W skład nowego bulwaru włączono istniejące wcześniej ulice Michałowskiego i Żabią.
W rezultacie powstała aleja, stanowiąca szeroki, reprezentacyjny bulwar z dwoma pasami ruchu oddzielonymi pasem zieleni, który pełnił rolę traktu spacerowego. W 1912 roku nadano alei obecną nazwę.
Zabudowa
Po stronie wschodniej, na nieparzystych numerach, znajdują się budynki krakowskich wyższych uczelni oraz najstarsze budynki czynszowe, które znajdują się pomiędzy ulicami Czarnowiejską a Karmelicką.
al. Mickiewicza 3 – modernistyczny budynek, który był siedzibą dawnego Seminarium Śląskiego, zaprojektowany przez Zygmunta Gawlika i Franciszka Mączyńskiego w 1926 roku. Rzeźby ewangelistów, wykonane przez Xawerego Dunikowskiego, znajdują się na budynku. Obecnie jest to własność Uniwersytetu Jagiellońskiego, w którym mieszczą się różne instytuty oraz siedziba kanclerza uczelni.
al. Mickiewicza 21 – budynek dawnego Collegium Agronomicum UJ, zaprojektowany przez Józefa Sare w 1908 roku. Obecnie mieści Collegium Godlewskiego Uniwersytetu Rolniczego.
Strona zachodnia, parzysta, zajmują budynki muzeum, biblioteki oraz uczelni, a także park. Cała pierzeja została w 2020 roku wpisana do rejestru zabytków.
al. Mickiewicza 22 – modernistyczny budynek Biblioteki Jagiellońskiej (stary), zaprojektowany przez Wacława Krzyżanowskiego w 1931 roku.
al. Mickiewicza 24-28 – Uniwersytet Rolniczy, Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt oraz główna biblioteka, zaprojektowane przez Stanisława Juszczyka i Martę Bińkowską w 1960 roku. Na zieleńcu przed budynkiem znajdują się rzeźby Bronisława Chromego.
al. Mickiewicza 30 – główny budynek Akademii Górniczo-Hutniczej, zaprojektowany przez Sławomira Odrzywolskiego i Wacława Krzyżanowskiego w 1921 roku. Mieści Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska oraz biuro Rektora.
al. Mickiewicza (pl. Inwalidów) – Park Krakowski im. Marka Grechuty.
Bibliografia
Praca zbiorowa: Zabytki Architektury i budownictwa w Polsce. Kraków, Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, Warszawa 2007, ISBN 978-83-922906-8-1
Praca zbiorowa: Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Kraków 2000, ISBN 83-01-13325-2
Elżbieta Supranowicz Nazwy ulic Krakowa, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, Kraków 1995, ISBN 83-85579-48-6
