Aldozy
Aldozy, znane również jako aldehydocukry lub cukry aldehydowe, to klasyfikacja cukrów prostych, które zawierają w swoich cząsteczkach grupę aldehydową. W przeciwieństwie do ketoz, które posiadają grupę ketonową, aldozy mają ogólny wzór sumaryczny CnH2nOn, gdzie n≥3.
Wzory aldoz mogą być przedstawiane zarówno w formie cyklicznej, jak i łańcuchowej, na przykład: CH2OH–(CHOH)n−2–CHO. Warto jednak zauważyć, że to nie zawsze odzwierciedla ich rzeczywistą strukturę; na przykład, krystaliczna glukoza występuje w formie całkowicie cyklicznej, podczas gdy w roztworze obecna jest również pewna ilość formy łańcuchowej.
Nazwy poszczególnych podgrup aldoz tworzy się poprzez dodanie przedrostka liczebnikowego, który odnosi się do liczby atomów węgla w cząsteczce cukru. Na przykład, aldoheksoza zawiera sześć atomów węgla, a aldopentoza pięć. W naturze nie występują wolne triozy ani tetrozy, lecz wiele pentoz i heksoz odgrywa istotną rolę w procesach życiowych, takich jak ryboza i glukoza.
Zestawienie aldoz
Reakcje charakterystyczne
- Redukują amoniakalny roztwór azotanu srebra(I) do metalicznego srebra (próba Tollensa) oraz związki miedzi(II) do czerwonego tlenku miedzi(I) (odczynnik Benedicta, odczynnik Fehlinga).
- Reakcja utlenienia wodą bromową, co prowadzi do odbarwienia wody bromowej.
W tych reakcjach grupa aldehydowa utlenia się do grupy karboksylowej, a w wyniku tych procesów powstają kwasy aldonowe.
