Alcantarea

Alcantarea to rodzaj roślin należących do rodziny bromeliowatych (Bromeliaceae). Obejmuje on około 30–40 gatunków. Rośliny te występują głównie w wschodniej Brazylii, w stanach takich jak Bahia, Espírito Santo, Minas Gerais, Rio de Janeiro oraz São Paulo. Zwykle zasiedlają otwarte siedliska, będąc światłolubnymi bylinami. Preferują wzrost na skałach gnejsowo-granitowych, które tworzą wychodnie skalne wśród niżowych i górskich lasów, ale można je spotkać również na skałach kwarcytowych w formacjach trawiastych oraz w naskalnych zbiorowiskach roślinnych w paśmie Serra do Espinhaço. W wielu lokalizacjach rośliny te dominują, a niekiedy są jedynymi przedstawicielami swojego rodzaju (np. na ścianach skalnych). Kwiaty Alcantarea są zapylane przez nietoperze. Wiele gatunków jest uprawianych jako rośliny ozdobne, jednak w naturze wiele z nich znajduje się w strefie zagrożenia z powodu nadmiernego pozyskiwania oraz utraty siedlisk. W Brazylii toczy się debata na temat uprawy tych roślin w miastach, z uwagi na ryzyko epidemiologiczne – w wodzie gromadzącej się w liściach tych roślin rozmnażają się komary przenoszące dengę.

Nazwa naukowa rodzaju upamiętnia brazylijskiego cesarza Piotra II (port. Dom Pedro de Alcântara).

Morfologia

Pokrój

Rośliny te są zielne i zazwyczaj mają okazałe rozetki liściowe. W trakcie kwitnienia największe gatunki mogą osiągać wysokość do 5 m, ale w obrębie tego rodzaju można także znaleźć niższe rośliny, które dorastają do 0,4 m wysokości. Łodyga jest krótka i niepozorna lub masywna, pokryta liśćmi.

Liście

Liście są skrętoległe, zazwyczaj duże, całobrzegie i zebrane w przyziemną rozetę. U podstawy liści tworzą się zbiorniki na wodę, a u największych przedstawicieli pojemność tych zbiorników może wynosić nawet 45 litrów.

Kwiaty

Kwiaty zebrane są w kwiatostany złożone, wiechowate, zwykle ułożone w sposób dwurzędowy. Kwiaty są obupłciowe. Listki okwiatu mają kształt równowąski, są zazwyczaj ponad 10 razy dłuższe niż szersze, często skręcone spiralnie, a ich kolor to zazwyczaj żółty, rzadziej biały. Listki te szybko więdną i odpadają. Są one wolne, a u podstawy mają drobne łuski od wewnątrz. Pręciki oraz szyjka słupka wystają z kwiatu, a zalążnia jest półdolna.

Owoce

Owoce mają formę jajowatych torebek podzielonych przegrodami.

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj należy do rodziny bromeliowatych (Bromeliaceae), w obrębie której klasyfikowany jest do podrodziny Tillandsioideae Harms (1930) oraz plemienia Vrieseeae. Rodzaj ten jest blisko spokrewniony z rodzajem Vriesea, do którego był wcześniej włączany jako podrodzaj.