Albrecht (Johann Heinrich) Tischbein (urodzony 15 listopada 1803 w Sternbergu, pol. Gwiazdów, zmarł 22 marca 1881 w Rostocku) był niemieckim inżynierem, który odegrał kluczową rolę w rozwoju niemieckiego przemysłu stoczniowego oraz był jednym z pionierów budowy parowców napędzanych śrubą okrętową.
Życiorys
Dzieciństwo i młodość
Albrecht pochodził z rodziny Tischbein, znanej z talentów artystycznych. Był najstarszym synem malarza Augusta Albrechta Christiana Tischbeina, kuzyna Johanna H.W. Tischbeina (znanego jako Goethe-Tischbein). W 1803 roku ojciec rodziny przeprowadzał się z Lubeki do Rostocku, gdzie wkrótce miał objąć stanowisko wykładowcy rysunku na uniwersytecie. Jego żona, Sophia Tischbein, urodziła ich pierwszego syna 15 listopada 1803 roku w urzędzie pocztowym w Sternbergu, przez który przejeżdżali.
Albrecht Johann Heinrich spędził swoje dzieciństwo i młodość w Rostocku i Lubece. Nie interesował się sztuką malarską, za to zafascynowała go technika morska oraz porty związane z okresem rewolucji przemysłowej. Prawdopodobnie jako dziecko słyszał o pierwszych parowcach, takich jak Nautilus i North River Steamboat Fultona. Od 1816 roku pływał po Renie na brytyjskim parowcu Defiance (znanym później jako Prinz von Oranien), który został uroczyście odebrany przez Wilhelma I. W wieku 16 lat był świadkiem zwodowania żaglowca SS Savannah w stoczni Savannah Steam Ship Company, który jako pierwszy dwukrotnie przepłynął Atlantyk, odwiedzając porty Liverpool, Sztokholm, Petersburg, Kronsztad i Arendal w 1819 roku.
Działalność zawodowa
W 1822 roku Albrecht Tischbein rozpoczął studia z zakresu mechaniki w Rotterdamie, gdzie mieszkała siostra jego matki, Sophia Margaretha von Roentgen. Jej syn, Gerhard Moritz Roentgen (1795–1852), również pasjonował się marynarką wojenną i budową okrętów, a jednym z jego znajomych był John Cockerill (1790–1840), brytyjski przemysłowiec działający w Belgii, właściciel dużej firmy węgla i stali w Seraing.
Tischbein uzyskał tytuł inżyniera w 1825 roku, zdobywając praktyczne doświadczenie w firmie John Cockerill & Cie w Seraing, a także w stoczni Nederlandsche Stoomboot Maatschappij. W kolejnych latach pracował głównie w Niemczech, w Rostocku i Magdeburgu.
W Buckau (Magdeburg) współuczestniczył w 1837 roku w zakładzie zajmującym się budową statków i produkcją maszyn, Maschinenfabrik Buckau AG, gdzie pełnił funkcję dyrektora technicznego. Kierował również budową pierwszego statku – drewnianego parowca Kronprinz Von Preussen (z silnikiem pochodzącym z Holandii) oraz uruchomił produkcję parowców żelaznych. Wkrótce rozpoczęto regularne rejsy parowców między Magdeburgiem a Hamburgiem, co zainicjowało firma United Hamburg-Magdeburg Steamship Company (1841).
W 1849 roku Tischbein złożył ofertę na budowę żelaznych parowców w Rostocku dla planowanej linii Rostock-Petersburg, rezygnując z funkcji dyrektora technicznego w Buckau. Jego propozycja konkurowała z ofertą Wilhelma Zeltza, który zamierzał budować statki drewniane. Po wyborze oferty Tischbeina, wspólnie z Zeltzem założyli w 1850 roku stocznię „Schiffswerft und Maschinenfabrik von Wilhelm Zeltz und Albrecht Tischbein”. Wspólnicy podpisali umowę na trzy lata, a Zeltz po zakończeniu produkcji dwóch pierwszych parowców żelaznych powrócił do budowy jednostek drewnianych.
Pierwszymi parowcami z napędem śrubowym, które zbudowano w Niemczech, były:
- Erbcrossherzog Friedrich Franz – wodowanie: 9 września 1851, rejs próbny: 26 listopada 1851; prędkość: 9,25 węzła, nośność: 229 ton
- Grosspürst Constantin – wodowanie: 23 grudnia 1851, przekazanie do eksploatacji: maj 1852
Oba parowce oferowały pasażerom regularne rejsy co 14 dni w eleganckich kajutach. W latach 1853–1860 stocznię opuściło ponad 20 kolejnych jednostek. Do 1875 roku w stopniowo przekształcanych stoczniach (Zeltz & Tischbein, Albrecht Tischbein i Hansa-Werfte) zbudowano około 30 statków. Wyróżnia się wśród nich Rostock (1872) – pierwszy parowiec z podwójnym napędem śrubowym (projekt Tischbeina), który pływał między Rostockiem a Szwecją do 1886 roku.
Żelazne parowce nie cieszyły się dużym zainteresowaniem wśród armatorów, którzy preferowali tańsze statki drewniane. W odpowiedzi na tę sytuację, Albrecht Tischbein skierował działalność swojego zakładu (Maschinenbauanstalt und Schiffswerft A. Tischbein, Rostock) na naprawy maszyn parowych oraz produkcję innych urządzeń, takich jak maszyny rolnicze i wyposażenie cukrowni.
Tischbein pełnił funkcję dyrektora do 1876 roku. Zmarł w Rostocku 22 marca 1881 roku. Po kilku fuzjach i wykupie, jego firma stała się w 1890 roku częścią Aktien-Gesellschaft Hansa Werft für eiserne Schiffe und Maschinenbauanstalt, która działa do dziś pod nazwą Neptun Werft GmbH.
Upamiętnienie
Albrecht Tischbein został wymieniony w publikacji Wolfganga Müllera, dotyczącej osobistości zasłużonych dla Rostocka w ciągu 800-letniej historii miasta (Rostocker Persönlichkeiten aus 800 Jahren, 2012).
W Rostocku imię Albrechta Tischbeina nosi ulica (Albrecht-Tischbein-Straße), prowadząca do bramy Neptun Werft GmbH.
Uwagi
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Neptun Werft, Über 165 Jahre Firmengeschichte
- Rostock, Martin Schlu 2006–2018
- Albrecht Tischbein w: Kreuzfahrt-Portal de.vollefahrtvoraus. vollefahrtvoraus.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-01)].
- Kolekcja maszyn parowych w zbiorach Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku
Loading ...