Albrecht Odważny

Albrecht Odważny, po niemiecku Albrecht der Beherzte (urodzony 31 lipca 1443 w Grimma, zmarły 12 września 1500 w Emden) – był od 1464 roku księciem saskim (wspólnie z bratem Ernestem do podziału kraju w 1485 roku), namiestnikiem Niderlandów w latach 1488–1493, a od 1498 roku namiestnikiem Fryzji. Należał do dynastii Wettynów, będąc protoplastą linii albertyńskiej tego rodu.

Życiorys

Albrecht był trzecim i najmłodszym synem elektora saskiego Fryderyka II Łagodnego oraz Małgorzaty, córki Ernesta Żelaznego z dynastii Habsburgów. W 1455 roku, razem z bratem Ernestem, padł ofiarą porwania przez rycerza Kunza von Kauffungen, który miał pretensje finansowe do ich ojca. Porywacz, zmierzający w stronę granicy czeskiej, został jednak ujęty, a dzieci Fryderyka Łagodnego uwolnione.

Po śmierci ojca w 1464 roku Albrecht odziedziczył władzę w Saksonii z bratem Ernestem, przy czym Ernest, jako starszy, otrzymał godność elektora Rzeszy. Wkrótce potem, w wyniku formalnego potwierdzenia małżeństwa zawartego w 1459 roku, Albrecht poślubił córkę króla czeskiego Jerzego z Podiebradów, Sidonię. Dzięki temu uzyskał czeskie posiadłości w lenno na terenie Saksonii, co stanowiło podstawę jego roszczeń do tronu czeskiego po śmierci teścia w 1471 roku, jednak były one nieudane.

W 1485 roku, pomimo sprzeciwu Albrechta, który uważał to za osłabienie Saksonii, doszło do podziału kraju między braci na mocy traktatu w Lipsku. Albrecht stał się samodzielnym księciem części Saksonii, obejmującej m.in. dawną Marchię Miśnieńską. To wydarzenie przyczyniło się do trwałego podziału Saksonii oraz dynastii, z której wyłoniły się dwie linie: ernestyńska i albertyńska.

Albrecht znaczną część swojego życia poświęcił działaniom wojennym. Już w młodym wieku został wysłany na dwór swojego wuja, cesarza Fryderyka III Habsburga, i służył kolejnym cesarzom z rodu Habsburgów: najpierw Fryderykowi, a po jego śmierci w 1493 roku, jego synowi Maksymilianowi I. Brał udział w licznych kampaniach wojennych, w tym przeciwko księciu burgundzkiemu Karolowi Zuchwałemu w 1475 roku oraz królowi węgierskiemu Maciejowi Korwinowi w 1483 roku. Miał również czas na podróż do Ziemi Świętej w 1476 roku. W 1488 roku wyruszył na pomoc oblężonemu w Brugii synowi cesarskiemu Maksymilianowi. Został wówczas mianowany namiestnikiem Niderlandów, gdzie, dzięki własnym wysiłkom finansowym, umacniał władzę Habsburgów i tłumił powstania lokalnej ludności. W 1493 roku stracił tę funkcję, gdy do Niderlandów przybył syn Maksymiliana, Filip, jednak pozostał w tym regionie. W tym czasie narastał konflikt między nim a Maksymilianem oraz jego synem, głównie dotyczący niespłaconych wydatków Albrechta na kampanie wojenne. W 1498 roku osiągnięto porozumienie, w ramach którego Albrecht otrzymał tytuł gubernatora Fryzji. Niedługo potem powrócił do swojego księstwa, jednak został odwołany w związku z nowym powstaniem we Fryzji. Podczas oblężenia ostatniego bastionu rebeliantów w Groningen zachorował i zmarł wkrótce później. Przed śmiercią, w 1499 roku, podzielił swoje dziedzictwo między synów: Jerzy miał objąć rządy w Saksonii (gdzie był regentem od 1488 roku), a młodszy Henryk w Fryzji.

Potomkowie

Ze związku z Sidonią czeską, który praktycznie rozpadł się po wyjeździe Albrechta do Niderlandów, pochodziło dziewięcioro dzieci, w tym:

Katarzyna (ur. 24 lipca 1468, zm. 10 lutego 1524), druga żona Zygmunta Hausburga, arcyksięcia Austrii,
Jerzy, książę saski (następca Ernesta),
Henryk, książę saski (następca swojego starszego brata Jerzego),
Fryderyk, wielki mistrz zakonu krzyżackiego w Prusach Książęcych,
Anna (ur. 3 sierpnia 1478, zm. 1479),
martwe dziecko (ur. 1479, zm. 1479),
Ludwik (ur. 28 września 1481, zm. 1498),
Jan (ur. 24 czerwca 1484, zm. 1484),
Jan (ur. 2 grudnia 1498, zm. 1498).

Przodkowie

Bibliografia

Hellmuth Rössler: Albrecht der Beherzte. W: Neue Deutsche Biographie. T. 1. Berlin: Duncker & Humblot, 1953, s. 174–175. [dostęp 2015-01-20]. (niem.).

Heinrich Theodor Flathe: Albrecht, Herzog zu Sachsen. W: Allgemeine Deutsche Biographie. T. 1. Leipzig: Verlag von Dunckler & Humblot, 1875, s. 314–318. [dostęp 2015-01-20]. (niem.).