Albrecht I Habsburg (urodzony w 1255 roku, zmarł 1 maja 1308 roku nad rzeką Reuss w pobliżu Brugg) – był księciem Austrii od 1282 roku oraz królem Niemiec od 1298 roku.
Życiorys
Wczesne lata
Urodził się w lipcu 1255 roku. W 1282 roku, za zgodą elektorów Rzeszy, jego ojciec, król Rudolf I, przekazał Albrechtowi w lenno Księstwo Austrii, które było dziedzictwem po wymarłych Babenbergach. Rudolf dążył do zapewnienia synowi sukcesji w Niemczech, jednak elektorzy obawiali się narastającej potęgi rodu Habsburgów. W konsekwencji, po śmierci Rudolfa I w 1291 roku, tron w 1292 roku objął niespokrewniony z Habsburgami Adolf z Nassau.
Wybór na króla Niemiec
Rządy Adolfa z Nassau cieszyły się dużą niepopularnością. Albrecht zdobył tron w lipcu 1298 roku, kiedy to został wybrany w Moguncji jako antykról przeciwko Adolfowi. Miesiąc później koronował się w Akwizgranie. Albrecht pokonał swojego przeciwnika w bitwie pod Göllheim, gdzie Adolf z Nassau zginął, co umożliwiło mu zostanie jedynowładcą Rzeszy.
Polityka wewnętrzna
Albrecht dążył do uzyskania dla Habsburgów sukcesji hrabstw Holandii i Zelandii w Niderlandach. W wyniku tego pojawił się konflikt z elektorami-arcybiskupami Moguncji, Kolonii, Trewiru oraz palatynem Renu. W odpowiedzi na próbę pozbawienia go tronu, król odebrał majątki królewskie, które elektorzy zajęli bezprawnie, oraz anulował cła nałożone na kupców i szlachtę w Nadrenii od 1250 roku. Działania te znacząco osłabiły władzę nadreńskich elektorów. Albrecht konsekwentnie wspierał miasta oraz bronił chłopów i Żydów.
Polityka zagraniczna
Stosunki między Albrechtem a papiestwem były napięte. W 1295 roku, będąc jeszcze księciem austriackim, Albrecht zawarł sojusz z królem Francji, Filipem IV, który był przeciwnikiem papieża Bonifacego VIII. Albrecht nie starał się o poparcie papieża, który postrzegał się jako zwierzchnik władzy królewskiej i cesarskiej w Niemczech. Z biegiem czasu, wobec odmowy uznania jego elekcji, zmienił stosunek do Bonifacego, licząc na możliwość koronacji na cesarza. Zerwał przyjazne relacje z Francją i wsparł sukcesję Andegawenów, podopiecznych papieża, na Węgrzech. W 1303 roku papież uznał elekcję Albrechta Habsburga, w zamian za co Albrecht zobowiązał się, że żaden z jego synów nie zostanie wybrany na króla niemieckiego bez zgody papieża.
Habsburgowie w Czechach
W 1306 roku, po zamordowaniu Wacława III, Albrecht nadał Czechy w lenno swojemu synowi, Rudolfowi III, odbierając je Henrykowi Karynckiemu. Rudolf zmarł jednak w 1307 roku, co uniemożliwiło Habsburgom przejęcie władzy w Czechach (tron po Rudolfie zajął ponownie Henryk Karyncki, a potem Luksemburgowie).
Wyprawa do Turyngii
W 1307 roku Albrecht wyruszył do Turyngii, aby stawić czoła landgrafowi Fryderykowi I z rodu Wettynów. Jego poprzednik, Adolf z Nassau, wykupił kraj od landgrafa Albrechta II Wyrodnego, który jednak został usunięty z tronu. Albrecht próbował przywrócić władcę zależnego od Korony, lecz został pokonany w bitwie pod Luckau w maju tego roku.
Śmierć i pochówek
Albrecht I zginął z rąk bratanka Jana Parricidy w 1308 roku, podczas tłumienia buntu w Szwabii. Został pochowany w Spirze. Nowym władcą został Henryk VII Luksemburski.
W kulturze
Albrecht I Habsburg w kulturze
Małżeństwa i potomstwo
Albrecht pojął za żonę 20 grudnia 1274 roku Elżbietę Tyrolską, córkę hrabiego Tyrolu Meinharda II oraz Elżbiety Wittelsbach, córki księcia Bawarii Ottona II. Mieli razem siedmiu synów i pięć córek:
- Anna (przed 1280 – 19 marca 1327 we Wrocławiu), żona margrabiego brandenburskiego Hermana oraz księcia wrocławskiego Henryka VI Dobrego
- Agnieszka (1280 – 11 czerwca 1364 w Königsfelden), żona króla Węgier Andrzeja III
- Rudolf (1282 – 3 lipca/4 lipca 1307), książę Austrii i król Czech
- Elżbieta (ok. 1293 – 19 maja 1352), żona księcia Lotaryngii Fryderyka IV Wojownika
- Fryderyk III Piękny (1289 – 13 stycznia 1330), książę Austrii, antykról niemiecki
- Leopold I (4 sierpnia 1290 – 28 lutego 1326), książę Austrii
- Katarzyna (październik 1295 – 18 stycznia 1323 w Neapolu), żona Karola Andegaweńskiego, księcia Kalabrii
- Albrecht II Kulawy (12 grudnia 1298 – 16 sierpnia 1358), książę Austrii
- Henryk Łaskawy (12 grudnia 1298 – 3 lutego 1327 w Bruck an der Mur)
- Meinhard (ur. 1300), zmarł młodo
- Otto Wesoły (23 lipca 1301 – 17 lutego 1339), książę Austrii
- Jutta (1302–1329), żona hrabiego Ludwika VI von Öttingen
Przypisy