Albrecht Fryderyk Hohenzollern

Albrecht Fryderyk Hohenzollern

Albrecht Fryderyk Hohenzollern, znany także jako Albert Fryderyk, urodził się 29 kwietnia 1553 roku w Neuhausen (dzisiejszy Gurjewsk) i zmarł 27 sierpnia 1618 roku w Fischhausen (pol. Rybaki, obecnie Primorsk). Był on synem księcia Albrechta oraz Anny Marii Brunszwickiej, a także ostatnim przedstawicielem linii pruskiej rodu Hohenzollernów, sprawującym władzę jako książę pruski w latach 1568–1578.

Życiorys

Książę Albrecht Fryderyk posiadał solidne wykształcenie, w tym biegłość w języku polskim. Jako prawnuk króla Kazimierza Jagiellończyka, był realnym kandydatem do polskiego tronu, zwłaszcza w oczach polskich luteran.

Hołd lenny, który Albrecht Fryderyk złożył Zygmuntowi II Augustowi 19 lipca 1569 roku w Lublinie, został opisany przez Jana Kochanowskiego w dziele „Proporzec albo hołd pruski”. W trakcie elekcji w 1573 roku dążył do uzyskania miejsca w gronie senatorów, co spotkało się z oporem ze strony, między innymi, późniejszego hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego, który pragnął ograniczyć wpływy protestantów w senacie. To doprowadziło do osłabienia więzi między Prusami Książęcymi a Polską. Początkowo Albrecht Fryderyk nie uznał elekcji Stefana Batorego, jednak zmienił zdanie przed sejmem toruńskim w październiku 1576 roku.

W 1572 roku u Albrechta Fryderyka wystąpiły objawy choroby psychicznej. Od 1578 roku jego opiekunem prawnym i regentem Prus Książęcych był stryjeczny brat Jerzy Fryderyk von Ansbach, który już podczas wojny Rzeczypospolitej z Gdańskiem (1576–1577) reprezentował chorego krewnego w rozmowach z Janem Zamoyskim oraz królem polskim, uzyskując obietnicę administrowania Prusami Książęcymi. Po śmierci Jerzego Fryderyka, w 1605 roku nadzór nad Albrechtem Fryderykiem objął Joachim Fryderyk, a od 1608 roku – elektor brandenburski Jan Zygmunt. Po zgonie Albrechta Fryderyka władza w Prusach przeszła w ręce Jana Zygmunta, który zjednoczył oba kraje, tworząc Brandenburgię-Prusy.

Rodzina

W 1573 roku Albrecht Fryderyk poślubił Marię Eleonorę Kliwijską, córkę Wilhelma Bogatego, księcia Jülich-Kleve-Berg oraz arcyksiężniczki Marii Habsburg. Z tego małżeństwa urodziło się siedmioro dzieci – dwóch synów zmarło w niemowlęctwie, a pięć córek zostało żonami elektorów i książąt z dynastii Hohenzollernów oraz Wettynów:

• Anna Hohenzollern (1576–1625), żona Jana Zygmunta, elektora Brandenburgii, była prababką pierwszego króla Prus, Fryderyka I,
• Maria Hohenzollern (1579–1649), żona Krystiana, margrabiego Brandenburg-Bayreuth,
• Albert Fryderyk Hohenzollern (ur. i zm. 1580),
• Zofia Hohenzollern (1582–1610), (imię po prababce Zofii Jagiellonce), żona Wilhelma Kettlera, księcia kurlandzkiego,
• Eleonora Hohenzollern (1583–1607), żona Joachima Fryderyka, elektora brandenburskiego,
• Wilhelm Hohenzollern (1585–1586),
• Magdalena Sybilla Hohenzollern (1586–1659), żona Jana Jerzego I, elektora saksońskiego.

Przypisy

Bibliografia

Sebastian Haffner: Prusy bez legendy: Zarys dziejów. Warszawa: Oficyna Historii XIX i XX wieku, 1996. ISBN 83-905989-3-0. Brak numerów stron w książce.

Kazimierz Lepszy, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 52–54. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03484-0.