Albrecht Altdorfer
Albrecht Altdorfer (około 1480 roku w Ratyzbonie – 12 lutego 1538 roku tamże) był niemieckim malarzem, grafikiem oraz architektem, którego twórczość „głęboko zanurza się w atmosferze renesansowego naturalizmu”. Zyskał szczególną renomę jako twórca krajobrazów – stworzył bowiem pierwsze w nowożytnej sztuce obrazy, które koncentrują się w całości (lub niemal w całości) na pejzażu.
Geneza jego malarstwa pozostaje niejasna. Niektórzy badacze wskazują na malarstwo miniaturowe, sugerując, że precyzja jego rysunków drobnych form może mieć z nim związek. Jednakże, jego odważny sposób kompozycji, dla którego trudno znaleźć bezpośrednie inspiracje, temu przeczy. Altdorfer jest uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela tzw. szkoły naddunajskiej. Pejzaże w jego obrazach często mają elementy bajkowości i poetyckości, a ich traktowanie ma romantyczny charakter. Czasami w jego dziełach można dostrzec sztafaż figuralny lub elementy alegoryczne. J. Woźniakowski zauważa, że Altdorfer był „zapewne pierwszym malarzem, który podróżował wyłącznie w celu zbierania motywów krajobrazowych […] i pierwszym, który stworzył obraz sztalugowy z «czystym» pejzażem”. W kategorii krajobrazu panoramicznego, Altdorfer stworzył jeden z najsłynniejszych widoków pejzażowych oraz swoje najwybitniejsze dzieło, Bitwę Aleksandra Wielkiego z Persami pod Issos (ukończoną w 1529 roku).
Dodatkowo, w twórczości Altdorfera można znaleźć tematy religijne, biblijne i historyczne. W zakresie malarstwa ołtarzowego do jego najważniejszych dzieł zalicza się obrazy do ołtarza św. Floriana (St. Floriansaltar), które obecnie znajdują się w różnych muzeach. Pod koniec swojego życia, jako architekt miejski (Stadtbaumeister) Ratyzbony oraz radny, podjął się także zleceń architektonicznych i dekoratorskich, w tym fresków w ówczesnym pałacu arcybiskupim, które do dziś zachowały się jedynie w fragmentach muzealnych.
Dzieła (wybór)
- Święty Jerzy w lesie, ok. 1510, Stara Pinakoteka, Monachium
- Odpoczynek podczas ucieczki do Egiptu, 1510, Galeria Malarstwa, Berlin
- Ukrzyżowanie, 1512, Gemäldegalerie, Kassel
- Boże narodzenie, ok. 1513, Staatliche Museen, Berlin
- Męczeństwo św. Floriana, między 1510 a 1519, Muzeum Narodowe, Praga
- Męczeństwo św. Sebastiana, (fragment ołtarza), ok. 1509-1516, Klasztor św. Floriana, Linz
- Zmartwychwstanie, ok. 1516, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu, Wiedeń
- Złożenie Chrystusa do grobu, (fragmenty ołtarza), 1518, Muzeum Historii Sztuki, Wiedeń
- Narodziny Marii, ok. 1520, Stara Pinakoteka, Monachium
- Krajobraz naddunajski z zamkiem Worth, 1522, Stara Pinakoteka, Monachium
- Zuzanna w kąpieli (lub Zuzanna i starcy), ok. 1526, Stara Pinakoteka, Monachium
- Golgota, 1526, Germańskie Muzeum Narodowe, Norymberga
- Bitwa Aleksandra Wielkiego z Dariuszem III pod Issos, 1528–1529, Stara Pinakoteka, Monachium
- Pożegnanie Chrystusa z Matką, 1529, National Gallery w Londynie
- Męczeństwo św. Floriana, 1530, Galeria Uffizi, Florencja
Przypisy
Bibliografia
Maria Rzepińska: Siedem wieków malarstwa europejskiego. Wrocław: 1991, s. 173.
