Albo-albo (duń. Enten-Eller) – dzieło duńskiego myśliciela Sørena Kierkegaarda, opublikowane w dwóch tomach w 1843 roku.
Charakterystyka
Pseudonimowość
Utwór został wydany w Kopenhadze w 1843 roku pod pseudonimem Victor Eremita (łac. wielki pustelnik). Kierkegaard później wyjaśnił, że jego prace pisane pod pseudonimem mają charakter estetyczny. Publikując pod tym imieniem, chciał, aby czytelnicy uniknęli uprzedzeń oraz oderwali się od wpływu systemu heglowskiego.
W przedmowie do dzieła wydawca informuje, że znalazł „papiery” ukryte w zakupionym przez siebie sekretarzyku. Dokumenty te wskazują na dwóch autorów, oznaczonych jako A i B, przy czym druga część składa się z listów B skierowanych do A. Wydawca zaznacza, że o autorze B wiadomo, iż jest radcą sądowym o imieniu Wilhelm, natomiast o autorze A brak jakichkolwiek informacji. Spekuluje również, że A może nie być autorem, a jedynie wydawcą Dziennika uwodziciela – ostatniego utworu pierwszej części zbioru.
Tytuł
Tytuł dzieła ma podwójne znaczenie. Z jednej strony odnosi się do triady heglowskiej: po tezie następuje antyteza, z której rodzi się synteza. Kierkegaard twierdził, że ta koncepcja zagraża prawu sprzeczności. Z drugiej strony, dwie części dotyczą sfer egzystencji, które Kierkegaard wyróżnił: etycznej oraz estetycznej (obok tych dwóch Duńczyk wskazał również na sferę religijną).
Spis utworów
Tom I
- Diapsalmata (Διαψαλματα)
- Stadia erotyki bezpośredniej albo erotyka muzyczna (duń. De umiddelbare erotiske Stadier eller det Musikalsk-Erotiske)
- Odblask antycznego tragizmu w tragizmie współczesnym (duń. Det antike Tragiskes Reflex i det moderne Tragiske)
- Wycinanki z czarnego papieru (duń. Skyggerids)
- Najnieszczęśliwszy (duń. Den Ulykkeligste)
- „Pierwsza miłość”. Komedia w jednym akcie Scribe’a w przekładzie J.L. Heiberga (duń. Den første Kjærlighed, Lystspil i een Akt af Scribe, oversat af J. L. Heiberg)
- Gospodarka przemienna (duń. Vexeldriften)
- Dziennik uwodziciela (duń. Forførerens Dagbog)
Tom II
- Estetyczna ważność małżeństwa (duń. Ægteskabets æsthetiske Gyldighed)
- O równowadze między tym, co estetyczne, i tym, co etyczne w kształtowaniu się osobowości (duń. Ligevægten mellem det Æsthetiske og Ethiske i Personlighedens Udarbeidelse)
- Ultimatum (duń. Ultimatum)
Uwagi
Przypisy
Linki zewnętrzne
Loading ...