Albinykus – nowy rodzaj teropoda z grupy alwarezaurów
Albinykus to rodzaj teropoda z rodziny alwarezaurów (Alvarezsauridae), który żył w późnej kredzie na obszarach Azji. Został opisany w 2011 roku przez Sterlinga Nesbitta i jego współpracowników, na podstawie połączonych stawowo kości kończyn tylnych (IGM 100/3004), które obejmowały fragmenty prawej kości biodrowej, niekompletne kości kulszową i udową, proksymalne części kości strzałkowych, niemal kompletne piszczele oraz całe stopy. Skamieniałości te zostały wydobyte w 2004 roku z piaskowca w formacji Javkhlant, znajdującej się na wschodzie pustyni Gobi w Mongolii. Oprócz szczątków Albinykus, z tego samego miejsca wydobyto również skorupki jaj dinozaurów oraz pozostałości juwenilnego jamaceratopsa. Formacja Javkhlant obejmuje prawdopodobnie osady santońskie i kampańskie.
Rozmiar i masa Albinykus
Albinykus osiągał niewielkie rozmiary – długość kości udowej holotypu wynosi około 6,5 cm, co według Nesbitta i współpracowników pozwoliło oszacować masę dinozaura na 700–1000 g, czyniąc go jednym z najmniejszych nieptasich dinozaurów. Z kolei Xu i in. oszacowali masę przedstawicieli pokrewnego rodzaju Linhenykus, którego kość udowa mierzy około 7 cm, na jedynie 450 g. Mikrostruktura kości Albinykus jest bardzo podobna do tej u innego alwarezaura Shuvuuia – analizy histologiczne sugerują, że Shuvuuia kończyła wzrost w wieku około trzech lat. Na podstawie pierścieni przyrostowych w kości udowej oraz podobieństw do Shuvuuia, Nesbitt i in. zasugerowali, że Albinykus prawdopodobnie również osiągał maksymalne rozmiary nie później niż po trzech latach. Holotyp został odnaleziony z nogami podkurczonymi pod tułów, co jest pozycją spoczynkową typową dla ptaków. Skamieniałości troodontów Mei i Sinornithoides oraz owiraptorozaura Khaan również znajdowane były w takiej pozycji, co czyni holotyp Albinykus pierwszym dowodem na jej występowanie u Alvarezsauridae. Cechą, która wyróżnia Albinykus od innych nieptasich teropodów, jest całkowite zrośnięcie proksymalnych kości stępu między sobą oraz z piszczelami, bez widocznych szwów. Posiadał on również bardzo silnie rozwinięty arctometatarsus.
Filogeneza i historia Albinykus
Z analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Nesbitta i współpracowników wynika, że Albinykus jest taksonem siostrzanym dla Shuvuuia z formacji Dżadochta. Jest jednym z najstarszych znanych azjatyckich alwarezaurów.
Pochodzenie nazwy
Nazwa Albinykus pochodzi od mongolskiego słowa albin, które odnosi się do „wędrujących świateł” – zjawisk świetlnych występujących na pustyni Gobi – oraz greckiego słowa onyx (pazur). Nazwa gatunkowa gatunku typowego, baatar, w języku mongolskim oznacza „bohater”.
Przypisy
