Albinizm i bielactwo
Albinizm, znany również jako bielactwo, to genetycznie uwarunkowany brak lub niedobór pigmentu, jakim jest melanina, w organizmie. Osoba z tą cechą nosi nazwę albinosa i wyróżnia się białym lub bladoróżowym odcieniem skóry, białymi włosami, bladoróżowymi tęczówkami oraz czerwonymi źrenicami, co jest spowodowane prześwitywaniem naczyń krwionośnych w oku. Termin ten wprowadził w 1908 roku Archibald Garrod, który zauważył, że zaburzenie to występuje w niektórych rodzinach. Oprócz albinizmu całkowitego można spotkać także bielactwo nabyte.
Ze względu na brak ochronnego pigmentu, albinosi są szczególnie narażeni na działanie promieni słonecznych, co prowadzi do szybkiego poparzenia i stanów zapalnych skóry. Z tego powodu mają również wyższe ryzyko zachorowania na raka skóry. Albinizm często wiąże się z problemami ze wzrokiem, takimi jak astygmatyzm, oczopląs czy światłowstręt.
Dziedziczenie albinizmu
Albinizm jest dziedziczony w sposób autosomalny recesywny. Oznacza to, że jeśli oboje rodzice są heterozygotyczni w kontekście genu odpowiedzialnego za aktywność tyrozynazy, ich dziecko ma 25% szans na bycie albinosem. Przyczyną tej choroby jest brak tyrozynazy, która przekształca prekursor melaniny w melaninę.
Częstość występowania
Albinizm jest rzadkością w przyrodzie, jednak u niektórych gatunków zwierząt, takich jak króliki, tchórze, szczury, myszy czy papugi, stał się cechą charakterystyczną dla wybranych odmian. Charakteryzuje się nieregularnie rozłożonymi przebarwieniami, gdzie brakuje melaniny, najczęściej występującymi na czole.
W populacjach ludzkich występowanie albinizmu szacuje się na od 1:5000 do 1:15 000, jednak w niektórych regionach może być znacznie wyższe, na przykład w Tanzanii, gdzie wynosi około 1:1400, a w niektórych grupach etnicznych w Afryce Południowej dochodzi nawet do 1:1000.
Termin ten odnosi się również do roślin, które doświadczyły mutacji zakłócających syntezę chlorofilu. Rośliny całkowicie albinotyczne nie mają szans na przetrwanie, lecz te z częściowym albinizmem bywają hodowane jako rośliny ozdobne, na przykład figowiec benjamina.
Prześladowania albinosów
W niektórych afrykańskich wierzeniach albinosi są postrzegani jako wcielenia duchów zmarłych. Występuje także przesąd, głównie w wschodniej Afryce, że części ciała albinosów mają magiczną moc, przynoszącą szczęście osobom posiadającym amulety czy eliksiry wykonane z ich części. To prowadzi do prześladowań tej społeczności oraz licznych morderstw.
