Albin Kowaczek

Albin Kowaczek (urodzony 1 lipca 1910 roku w Zaborzu – obecnie dzielnica Zabrza; zmarły 1 września 1939 roku w Rudzie Śląskiej) był polskim działaczem robotniczym, sportowym, kolarzem oraz bokserem.

Życiorys

Był synem Antoniego Kowaczka oraz Elżbiety z domu Kozioł. Jego ojciec, Antoni (1861-1938), pracował jako górnik i był aktywnym członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej Zaboru Pruskiego, uczestnicząc w akcji plebiscytowej. Po podziale Górnego Śląska w 1922 roku, z powodów politycznych, musiał opuścić Zaborze i zamieszkał w Bielszowicach (obecnie dzielnica Rudy Śląskiej). Tam Albin Kowaczek zakończył edukację w szkole powszechnej, wychowując się w duchu polskim i robotniczym.

Jedna z ulic w Bielszowicach nosi jego imię.

Praca zawodowa

W 1925 roku rozpoczął pracę jako uczeń drukarski w drukarni „Gazety Robotniczej”, a w latach 1928-1931 pracował jako stereotyper. Po zwolnieniu z powodu redukcji, w 1933 roku zatrudnił się w kopalni węgla kamiennego „Walenty-Wawel” w Rudzie Śląskiej, gdzie pracował do wybuchu II wojny światowej, pełniąc różne funkcje, takie jak wozak, młodszy cieśla górniczy i spawacz dołowy.

Działalność polityczna

Dzięki zaangażowaniu ojca w ruch robotniczy, Albin wcześnie zetknął się z ideologią socjalistyczną. Od 1925 roku był członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej. Aktywnie uczestniczył w Czerwonym Harcerstwie oraz Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego (OMTUR). W latach trzydziestych XX wieku był jednym z czołowych działaczy socjalistycznych w Bielszowicach, pełniąc w latach 1933-1939 rolę opiekuna Młodzieży Socjalistycznej w Zarządzie Polskiej Partii Socjalistycznej.

Był również członkiem Związku Strzeleckiego „Śląsk” oraz Centralnego Związku Górników, a także członkiem Rady Zakładowej kopalni „Walenty-Wawel”. W 1937 roku brał udział w organizacji strajku w tej kopalni, przewodząc Komitetowi Strajkowemu.

W 1938 roku zainicjował Akcję Socjalistyczną, mającą na celu przeciwdziałanie dywersyjnej działalności organizacji niemieckich wspieranych przez Volksbund.

W okolicach 1939 roku został zwerbowany przez Franciszka Trąbalskiego do pracy wywiadowczej na terenie rejencji opolskiej, pełniąc funkcję łącznika między Trąbalskim a Urzędem Bezpieczeństwa oraz Polskim Sztabem Wojskowym w Katowicach.

Latem 1939 roku zorganizował grupę samoobrony, która odpierała ataki niemieckich bojówek na Bielszowice. W nocy 1 września 1939 roku jego grupa wsparła samoobronę w Rudzie Śląskiej, gdzie Freikorps zajął folwark zwany „Nowy Dwór” lub „Antonowiec”. Samoobrona zdołała odbić obiekt, jednak kolejny atak niemiecki przełamał obronę. Część obrońców zginęła w walce, a Kowaczek został wzięty do niewoli przez Niemców i zamordowany tuż po ujęciu. Jego ciało odnalazła matka i pochowała na cmentarzu w Bielszowicach. Później szczątki zostały ekshumowane i złożone we wspólnej mogile poległych za wolność ojczyzny.

Działalność sportowa

Na jego aktywność sportową duży wpływ miała znajomość z Hermanem Majerem – lekkoatletą, redaktorem „Gazety Robotniczej” oraz prezesem Robotniczego Klubu Sportowego „Siła” w Bielszowicach-Pniakach.

Początkowo Kowaczek zajmował się pchnięciem kulą, rzutem oszczepem i dyskiem, biorąc udział w tzw. „Świętach Wychowania Fizycznego” oraz festynach sportowych organizowanych przez Robotniczy Klub Sportowy „Siła”. Trenował także kolarstwo i boks.

W latach trzydziestych XX wieku aktywnie działał w Towarzystwie Cyklistów „Naprzód” w Pawłowie, gromadząc grupę utalentowanych kolarzy, którzy nie mieli odpowiedniego sprzętu. Dzięki jego staraniom, klub zakupił rowery wyścigowe od katowickiej firmy „Ebeco”. Na tych rowerach Jan Koszczyk odniósł sukces w latach 1930-1931, zdobywając tytuł mistrza województwa śląskiego w indywidualnym wyścigu szosowym, a drużyna, w skład której wchodził Kowaczek, triumfowała w zawodach w 1930 roku.

Kowaczek brał również udział w międzynarodowych wyścigach kolarskich odbywających się na trasach: Wirek, Bielszowice, Pawłów, Zaborze, Sośnica, Przyszowice, Paniówki, Borowa Wieś, Halemba, Wirek.

Dzięki jego zaangażowaniu, Towarzystwo Cyklistów „Naprzód” w Pawłowie cieszyło się sukcesami nie tylko w zawodach, ale także w organizacji imprez kolarskich na Śląsku. Wyścigi i turnieje piłki rowerowej, w których brali udział Walter i Paweł Porembowie, przyciągały liczną publiczność.

Jako członek drużyny harcerskiej Związku Harcerstwa Polskiego im. Andrzeja Mielęckiego oraz działacz OMTUR w Bielszowicach, wzbogacił program wychowania fizycznego o piłkę ręczną, koszykówkę i siatkówkę.

Kowaczek uznawany jest za jednego z pionierów boksu w robotniczych organizacjach młodzieżowych. W 1931 roku założył sekcję bokserską przy OMTUR Bielszowice. W 1934 roku zdobył tytuł mistrza w bokserskich mistrzostwach Śląska w wadze średniej, a w 1935 roku brązowy medal w mistrzostwach bokserskich Związku Strzeleckiego „Śląsk”. Reprezentował Śląsk w międzynarodowych zawodach bokserskich. Karierę zawodową zakończył w 1937 roku, występując w barwach KS „Slavia” Ruda Śląska. W latach 1938–1939 pełnił rolę instruktora w sekcjach bokserskich polskich klubów sportowych w Zabrzu i Bytomiu.