Albin Jan Fleszar, znany również jako „Satyr” (urodzony 1 marca 1888 w Kąkolówce, zmarły 3 września lub 3 listopada 1916 w Słonimie) – był majorem piechoty Legionów Polskich.
Życiorys
Był synem Władysława i Zofii z domu Kosiba. Jego ojciec pracował jako nauczyciel w szkole ludowej w Kąkolówce, blisko Błażowej w Galicji, natomiast matka Zofia, pochodząca z Korczyny koło Krosna, była córką wójta. W połowie lat 90. XIX wieku rodzina przeprowadziła się do Mrowli koło Rzeszowa, gdzie Albin uczęszczał do szkoły, do której uczęszczał również jego ojciec. W czasie nauki w szkole średniej w Rzeszowie, 17-letni Albin zachorował na gruźlicę. Aby poprawić jego stan zdrowia, rodzice wysłali go do Zakopanego. W tym czasie skupił się na malarstwie, pisaniu poezji oraz rozwijaniu pasji do badania Ziemi. Po pokonaniu choroby, przeniósł się do gimnazjum w Przemyślu, gdzie w 1908 roku zdał egzamin dojrzałości.
Studia i działalność niepodległościowa 1908–1914
W tym samym roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Lwowskim w Instytucie Geologicznym, który był jego pasją od dzieciństwa. Szybko stał się jednym z najlepszych studentów, a już w 1912 roku publikował w czasopiśmie „Kosmos”. Fleszar pozostał w Instytucie Geologicznym do 1912 roku, jednak ostatecznie przeniósł się do Instytutu Geograficznego, gdzie otoczenie było bardziej otwarte na nowe teorie. Tam zainicjował wiele badań dotyczących tektonicznej budowy Karpat. Po zorganizowanej w 1913 roku wyprawie naukowej do Dołów Sanockich, opublikował dwie rozprawy w „Kosmosie” w 1914 roku. Współpracował z profesorem Eugeniuszem Romerem i był członkiem Komisji Fizjograficznej Polskiej Akademii Umiejętności. Nawet podczas działań wojennych na Wołyniu, prowadził obserwacje geologiczne i sporządzał notatki, które zaowocowały pracą „Uwagi nad krajobrazem Poleskim. Studia między Turią a Styrem”, opublikowaną w Sprawozdaniach Towarzystwa Naukowego Warszawskiego Wydziału Mat.-przyr. w 1916 roku.
W tym okresie Fleszar aktywnie uczestniczył w Związku Walki Czynnej i ukończył wyższy kurs oficerski Związku Strzeleckiego. Był jednym z 66 osób odznaczonych przez Józefa Piłsudskiego znakiem oficerskim „Parasol”. Zakładał wiele drużyn strzeleckich w okolicach Rzeszowa, gdzie również pełnił rolę wykładowcy i organizatora kursów oraz szkoleń dla lokalnych drużyn.
I wojna światowa
Po utworzeniu Legionów Polskich w operacji kieleckiej, Fleszar-Satyr, w stopniu kapitana (mianowany 1 stycznia 1915), dowodził II batalionem przyszłej I Brygady Legionów Polskich. 10 maja 1916 roku awansował na majora i objął dowództwo VI batalionu, z którym przeszedł cały szlak bojowy I Brygady. Na mocy rozkazu z 30 czerwca 1916 roku został powołany na dowódcę 7 pułku piechoty. W jego oddziałach służyli m.in. Leopold Lis-Kula, Kazimierz Iranek-Osmecki, a kapelanem był ksiądz Stanisław Żytkiewicz. Fleszar był postrzegany przez swoich żołnierzy jako nauczyciel i wychowawca. W połowie lipca 1916 roku, wraz z Piłsudskim, Hallerem, Sosnkowskim, Dziekanowskim, Szczepanem, Roją, Burhardtem, Neugebauerem, Brzeziną, Beliną i Ostoją, podpisał Memorandum do Dowództwa Armii Austro-Węgierskiej. Po dymisji Piłsudskiego popadł w depresję, sądząc, że dwuletni krwawy wysiłek legionowy zostanie zaprzepaszczony. 3 września 1916 roku popełnił samobójstwo w szpitalu w Słonimie (obecnie na Białorusi). Został pochowany na miejscowym cmentarzu. Po wojnie jego ciało ekshumowano i przeniesiono na cmentarz Powązkowski w Warszawie, gdzie 16 grudnia 1916 roku odbył się jego pogrzeb. Na grobie (kwatera T, rząd 1, grób 8) umieszczono inskrypcję: „uczony i żołnierz zginął w walce o wolność Ojczyzny i Honor Narodu”. W nekrologu opublikowanym w „Kurierze Warszawskim” napisano: „Major Legionów Polskich, komendant 7 pułku I Brygady Legionów, zm. w Słonimie 3 listopada 1926 r. „z trudów wojennych”. Podobną datę śmierci, 3 listopada 1916 roku, podał również „Głos Rzeszowski”, wskazując, że dwa dni później, 5 listopada 1916 roku, wyruszył z Słonimia orszak żałobny. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku również potwierdziło datę 3 listopada 1916 roku, sugerując, że Fleszar popełnił samobójstwo po przyjęciu przez Austriaków wniosku Józefa Piłsudskiego o dymisję z 26 września 1916 roku.
Upamiętnienie
Na uroczystym posiedzeniu Rady Miasta Rzeszowa w dniu 23 lipca 1936 roku, uhonorowano pamięć dziesięciorga ludzi Legionów Polskich, w tym Albina Fleszara, nadając ich imionami ulice w mieście.
Odznaczenia i ordery
Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7069 – pośmiertnie
Krzyż Niepodległości – pośmiertnie (19 grudnia 1930, za pracę w dziele odzyskania niepodległości)
Znak oficerski „Parasol”
Przypisy
Literatura i źródła
Juliusz Kaden-Bandrowski, Piłsudczycy 1915
August Krasicki, Dziennik z kampanii rosyjskiej 1914-1926, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1988
Eugeniusz Romer, Fleszar Albin Jan w: Polski Słownik Biograficzny, Tom VII, Kraków, 1948
Albin Satyr Fleszar, „Głos Rzeszowski”, s. 3, Nr 50 z 3 grudnia 1916.
Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Albin Jan Fleszar, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2017-04-05]. [archiwizowane z tego adresu (2017-04-06)].
Linki zewnętrzne
Albin Fleszar, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2022-04-02].
