Alberyk (niem. Alberich) to jeden z Nibelungów i istotna postać w tetralogii Richarda Wagnera, znanej jako Pierścień Nibelunga.
Historia postaci
Alberyk występuje w trzech częściach tetralogii: Złoto Renu, Zygfryd oraz Zmierzch bogów (nie pojawia się w Walkirii, lecz jest tam wzmiankowany). Jest on kluczowym sprawcą wielu wydarzeń opisanych przez Wagnera, bowiem na początku Złota Renu po nieudanych zalotach kradnie tytułowe złoto nieostrożnym córkom Renu i przeklina miłość, co staje się warunkiem wykorzystania magicznych mocy złota. Jego brat, karzeł Mime, kuje dla niego pierścień, który daje władzę nad światem, oraz hełm, który umożliwia jego nosicielowi stanie się niewidzialnym lub przybranie dowolnej formy. Alberyk szybko zdobywa kontrolę nad Nibelungami, którzy stają się jego sługami i gromadzą dla niego skarby. O jego czynach dowiadują się bogowie oraz olbrzymi. Ci ostatni, którzy właśnie zbudowali nową siedzibę dla bogów – Walhallę, domagają się albo bogini Frei, albo wspomnianego złota Renu. Bogowie Wotan i Loge udają się do krainy Nibelungów – Nibelheimu – i podstępem odbierają Alberykowi złoto (namawiają go, aby najpierw zmienił się w smoka, a potem w ropuchę, którą następnie związują). Alberyk rzuca jednak na pierścień klątwę, która natychmiast się spełnia. Pierścień trafia w ręce olbrzymów, którzy od razu zaczynają walkę o niego, w wyniku której ginie jeden z nich – Fasolt, a drugi – Fafner – zmienia się w smoka, strzegąc złota w jaskini. Nikt, ani bogowie, ani śmiertelnicy, nie mają dostępu do złota, a Fafnera będzie mógł zabić jedynie bohater, który nie zna strachu. Alberyk jednak czuwa przy jaskini Fafnera. W końcu potwora pokonuje wnuk Wotana – Zygfryd, zdobywając pierścień dla siebie. Ostatnią próbę odzyskania pierścienia podejmuje Alberyk, namawiając swojego syna, Hagena, który jest w połowie człowiekiem, a w połowie Nibelungiem, urodzonym nie z miłości, którą Alberyk przeklął, ale z żądzy władzy, aby wydrzeć pierścień Zygfrydowi. Ta próba również kończy się niepowodzeniem, a pierścień wraca do córek Renu, a Alberyk ponosi klęskę.
Wykonawcy
Rola Alberyka jest przeznaczona dla barytona lub basa, a wykonywali ją m.in.:
- Karl Fischer (premiera, Monachium, 22 września 1869)
- Karl Hill (pierwsze wykonanie tetralogii w całości, sierpień 1876, Bayreuth)
- Jean Note
- Zoltán Kelemen
- Gustav Neidlinger
- Theo Adam
- Günter von Kannen
Bibliografia
Kolekcja „La Scala”, Polskie Media Amer.Com, Oxford Educational Sp. z o.o.; ISBN 978-83-7425-384-0
Wagner – Der Ring des Nibelungen, Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks – Bernard Haitink, EMI Classics 2008
„Kronika Opery”, Wydawnictwo KRONIKA 1993, ISBN 83-900331-7-8
Józef Kański, „Przewodnik operowy”, Polskie Wydawnictwo Muzyczne S. A., Kraków 2008; ISBN 978-83-224-0721-9
Wagner – Der Ring des Nibelungen, Berliner Philharmoniker – Herbert von Karajan, Deutsche Gramophon, 1998
Wagner – THE GREAT OPERAS FROM THE BAYREUTH FESTIVAL, Decca, 2008
